Maandag 23 oktober

De enige potentiële coalitiepartner

Rond het middaguur ben ik in de Kamer, na een afspraak in Maassluis. Eerst weer een fotosessie, deze keer voor bij het interview in Vrij Nederland dat ik pas heb gegeven. Voor foto’s moet je tegenwoordig echt apart tijd inplannen. Fotografen komen niet even een plaatje schieten tijdens het interview; ze hebben hun eigen opvattingen en ideeën over wat voor foto bij het verhaal past. Ik kan die eigen professionaliteit wel waarderen.
Nog snel een interview autoriseren. Lastig hoor, als je weinig tijd hebt en je wordt geconfronteerd met een krappe ‘deadline’! Maar we doen ons best om alle interviews die we deze weken geven ook netjes af te ronden. Dat is ook in ons belang.
Daarna snel naar restaurant Dudok aan de overkant, voor een interview voor de Nederlandse Moslim Omroep, samen met Jan Marijnissen. Het gaat over integratie, de betekenis van religie in het publieke leven, de multiculturele samenleving en natuurlijk de verkiezingen.
Daarna de laatste opnamesessie voor het programma ‘Andries’ van Andries Knevel. We maken opnamen in de vergaderzaal en bij de Hofvijver. Knevel confronteert me met de vraag die ons vaker wordt gesteld: zal de ChristenUnie als ze in de regering komt haar mening opleggen aan mensen die anders denken en hun vrijheid beperken?
Ik vind dat een begrijpelijke vraag. Ze geldt overigens niet alleen ons, maar voor alle partijen. Er zijn partijen die het belastingvoordeel voor niet-werkende partners willen afschaffen en bijv. jonge moeders daardoor beperken in hun keuzevrijheid ten aanzien het verdelen van werk- en zorgtaken. Er zijn partijen die de vrijheid van onderwijs willen beperken of zelfs afschaffen. Er zijn partijen die alle hoofddoekjes willen verbieden omdat ze dat in strijd vinden met de emancipatie van de vrouw. Allemaal politieke doelstellingen die, als ze in wetgeving worden vastgelegd, op een of andere manier de vrijheid van mensen beperken. Zo werkt dat nu eenmaal in een democratie, waarin je probeert meerderheden voor je ideeën te krijgen. Als dat lukt, dan is wetgeving democratisch gelegitimeerd en heeft dat gevolgen voor iedereen, ook voor wie het er niet mee eens is.
Maar ik begrijp de vraag aan ons wel. Daar moeten wij ook serieus over nadenken. Natuurlijk geldt ook voor ons dat wij mogen proberen om – in de Kamer of tijdens formatiebesprekingen – steun te krijgen voor onze plannen, zodat die kunnen worden vastgelegd in wetgeving en beleid. Maar het is wel zaak om daarbij de nodige zelfbeheersing in acht te nemen en de vrijheid van mensen niet nodeloos in te perken. Niet alles wat ik prettig, nuttig of nodig vind, mag ik via wetten dwingend aan anderen opleggen. Denk aan de invulling die mensen aan de zondag geven. Maar dat ligt bij een thema als levensbeëindiging op verzoek natuurlijk heel anders: dat is maar niet een privé-aangelegenheid, daar zijn ook publieke belangen in het geding, alleen al door de noodzakelijke betrokkenheid van derden, zoals artsen, en de mogelijkheid van juridische complicaties rond euthanasieverklaringen.
Kortom: reden genoeg om hierover voortdurend met onszelf én met de samenleving in gesprek te zijn.

Knevel ziet de ChristenUnie al haast in Vak K (het kabinetsvak in de Kamer) zitten. Hij vraagt welk ministerie we zouden willen hebben. Tja, aan die vraag zijn we natuurlijk nog lang niet toe, maar ik verklap maar vast dat het door ons bepleite ministerie van Jeugd en Gezin wel heel goed bij de ChristenUnie past…

’s Avonds thuis zit ik nog een paar uur achter m’n laptop. Ik schrijf o.a. mijn periodieke column voor het Friesch Dagblad, dit keer over onze positie als mogelijke coalitiepartner voor CDA en VVD. Zij doen nu wel alsof wij zo’n linkse partij zijn, maar we hebben ons in de afgelopen jaren op tal van terreinen juist als hun bondgenoot opgesteld. Kijk naar het zorgstelsel, het buitenlands beleid, pensioenstelsel, veiligheid, landbouwbeleid, verlaging van de vennootschapsbelasting en het waarden-en-normendebat.
De kans is groot dat de ChristenUnie de enige potentiële coalitiepartner is, en zolang ze zelf niet aan een meerderheid lijken te komen, vind ik het niet zo slim dat zij zich zo van ons vervreemden. Zeker de VVD moet er rekening houden dat ze, als ze ons uitsluiten, straks in de oppositie terechtkomen.