Datum:            4 juni 2014

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van het voornemen het papieren treinkaartje af te schaffen en te vervangen door producten op de OV-chipkaart en op een wegwerp OV-chipkaart.

Toeslag

Genoemde leden zijn verheugd dat er met de wegwerp OV-chipkaart een vervanger komt voor het papieren treinkaartje om zo incidentele treinreizigers met een makkelijk product te blijven bedienen. Zij hebben echter vragen bij de voorgenomen toeslag van 1 euro. De voorgestelde toeslag is bedoeld om klanten te stimuleren voor een normale OV-chipkaart te kiezen. Genoemde leden zijn van mening dat de beste manier hiervoor is de OV-chipkaart zo aantrekkelijk te maken dat mensen als vanzelf er voor kiezen. Zij vragen waarom niet gekozen is voor dergelijke positieve prikkels. Zij vinden verder de vergelijking met het busvervoer niet helemaal kloppen aangezien er in de bus een primair belang is voor zowel vervoersbedrijven als reizigers om de kaartverkoop in de bus te beperken door een toeslag. Zo worden immers lange halteertijden voorkomen. Bij de trein speelt dit argument niet en wordt als enige argument de transactiekosten van de vervoerder aangevoerd.

Een bedrag van 1 euro lijkt niet veel maar op een treinreis van 60 kilometer is het wel 10% en op korte afstanden kan het oplopen tot bijna 50%. Genoemde leden vragen wat de mening van de staatssecretaris is over dit hoge percentage? Natuurlijk zijn de materiaalkosten van een papieren kaartje met wegwerpchip iets hoger dan van een papieren kaartje zonder die chip. De huidige papieren kaartjes hebben echter, om fraude te voorkomen, ook technische toevoegingen die zo’n kaartje iets duurder maken dan hetzelfde stukje bedrukt papier zónder die echtheidskenmerken van een paar jaar geleden. Dit zijn allemaal zaken die onderdeel horen te zijn van de totale systeemkosten die uit de vervoeropbrengsten en andere inkomsten van de vervoerbedrijven worden gedekt en die rechtvaardigen volgens genoemde leden dus geen toeslag. Door de toeslag ontbreekt ook de prikkel voor de vervoerder om te zoeken naar efficiencymaatregelen om het betaalsysteem goedkoper te maken.

Verplicht in- en uitchecken

Genoemde leden voorzien een probleem met het verplichte in- en uitchecken met het eenmalige kaartje. Op het kaartje staat immers al waar je vandaan komt, waar je naar toe wilt en de datum. Toch is het kaartje straks ongeldig als je niet bent ingecheckt. Het gaat hier om potentiele nieuwe klanten die een eerste ervaring hebben met het openbaar vervoer. Deelt de staatssecretaris de mening dat vervoerders deze klanten juist moeten binnenhalen in plaats van afschrikken met lastig uit te leggen regels en boetes? Genoemde leden zijn blij dat vervoerders rekening houden met een gewenningsperiode en dat NS op een afgekocht traject ook later niet zal handhaven omdat er betaald is voor het desbetreffende traject. Genoemde leden vragen of er afspraken kunnen worden gemaakt dat een reiziger ook na de gewenningsperiode bij geen enkele vervoerder kan worden beboet als hij een ticket heeft voor een specifiek traject en wordt gecontroleerd op dat specifieke traject.

Aanschafprijs

Genoemde leden zijn blij met het aanbod van NS om de aanschafprijs van de OV-chipkaart tijdelijk te verlagen tot 2 euro. Deelt de staatssecretaris de mening dat het wenselijk is de prijs structureel te verlagen? Momenteel is de aanschafprijs, zeker voor gezinnen en toeristen een drempel zeker als daarbij ook nog in aanmerking wordt genomen dat voor een treinreis minimaal 20 euro op de kaart geladen moet zijn.

Reizen op rekening

Reizen op rekening in plaats van reizen op saldo zou een oplossing voor deze problemen kunnen zijn. Genoemde leden hebben vernomen dat hiermee wordt geëxperimenteerd door onder meer de RET en TLS. Zij vragen wanneer dit uiterlijk voor alle consumenten beschikbaar is en bij alle vervoerders en modaliteiten. Ook vragen zij waarom op de nieuwe Traject Vrij abonnementen van NS weliswaar reizen op rekening sinds kort mogelijk is maar alleen op het spoor terwijl voor de zakelijke markt ook in het regionale openbaar vervoer reizen op rekening al lang geregeld is via de NS Businesscard. Wat is de reden dat het voor de consumentenmarkt nog niet is geregeld, vragen deze leden? Komt dit omdat vervoerders onderling nog geen afspraken hebben gemaakt over het van toepassing zijn in de bus, tram en metro? Zo ja, wat staat deze afspraken in de weg en bent u bereid uw invloed aan te wenden dat reizen op rekening zo spoedig mogelijk in alle vormen van openbaar vervoer voor alle consumenten mogelijk wordt?

Stations

Genoemde leden constateren dat er nog onduidelijkheid is over de verkrijgbaarheid van de nieuwe wegwerpkaartjes met chip op de stations waar NS niet rijdt. In de brief staat dat de kaartjes op bijna alle stations verkrijgbaar zijn. Wat is de reden dat het op enkele stations nog niet geregeld is? De NS schrijft in haar reactie op het LOCOV advies dat het gaat om 7 stations maar dat dit er mogelijk meer kunnen worden als er maar weinig eenmalige chipkaarten per dag verkocht worden. De leden van de ChristenUnie-fractie vragen waarom niet wordt gegarandeerd dat op alle stations enkele reizen, retours en kinderkaartjes gekocht kunnen worden middels afspraken met de vervoerders in de decentrale concessies? Klopt het dat het zolang dit niet geregeld is kan voorkomen dat incidentele reizigers zonder OV-chipkaart door het ontbreken van een kaartaanbod van heel Nederland op het vertrekstation onderweg een aansluiting missen omdat ze tijdens de overstap eerst een nieuw kaartje moeten kopen.

OV-chip 2.0

Eigenlijk is de OV-chipkaart in zijn huidige vorm al weer een achterhaald concept. In Friesland kun je je als proef al betalen met je mobieltje en ook betalen met een gewone bankpas wordt in de toekomst mogelijk. Genoemde leden vragen waarom de vervoerders niet eerst proef draaien met het papieren kaartje met chip en wachten op deze nieuwe gebruiksvriendelijke betaalmethoden die mogelijk ook interessant zijn voor incidentele reizigers voordat er eventueel een toeslag wordt ingevoerd?

In dit kader vragen deze leden naar de stand van zaken van de ontwikkeling van OV chip 2.0 zoals gevraagd in de motie Dik-Faber/De Boer. Het moet volgens deze leden zoals verwoord in de motie voor alle vervoerders en voor virtuele vervoersproviders mogelijk worden vervoersproducten aan te bieden die geldig zijn bij alle vervoerders via roaming. Zo kunnen vervoerders/providers onafhankelijk van elkaar innovatieve vervoersproducten ontwikkelen zoals bijvoorbeeld één landelijk OV-tariefsysteem met een vaste kilometerprijs, kilometerbundels of een systeem met een landelijk OV-tariefsysteem met een degressief tariefstelsel voor trein/bus/tram/metro. Genoemde leden vragen de hiervoor benodigde wetswijziging zo spoedig mogelijk in te dienen bij de Tweede Kamer.

Volgens genoemde leden is het nog maar de vraag of in dit nieuwe model een toeslag op losse treinkaartjes lang overeind zal blijven. Volgens genoemde leden zullen vervoerders dan sneller kiezen voor het gratis aanbieden van een normale OV-chipkaart voor incidentele reizigers met het doel ze uiteindelijk binnen te halen als vaste klant.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.