Datum:            14 maart 2013

De heer Segers (ChristenUnie): Voorzitter. Ik weet niet hoeveel mensen de film Lincoln al hebben gezien. Degenen die hem hebben gezien, zoals ik, konden zien dat de strijd tegen discriminatie en tegen ongelijke behandeling en vóór menselijke waardigheid en vóór gelijke behandeling heel ingrijpend en soms ook bloedig kan zijn. Wij denken dit jaar aan het feit dat 150 jaar geleden de slavernij door ons land werd afgeschaft. Wij zitten nu in de Groen van Prinstererzaal. Groen van Prinsterer was een van de strijders tegen slavernij. Dat wij toen de uitspraak hebben gedaan dat alle mensen gelijk zijn, is een hoogtepunt in de geschiedenis.

Voor veel mensen in die strijd, zoals voor Groen van Prinsterer, was het geloof dat iedereen is geschapen naar Gods beeld, daarbij leidend. Tegelijkertijd zien we de meldingen van vormen van discriminatie langskomen in de brief van de minister, waardoor we weten dat er nog een wereld te winnen is. Het dramatische is dat die meldingen waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg zijn. In de brief lees ik dat slechts 15% tot 20% van de mensen die discriminatie ervaren, daarvan ook melding maken. Dat aantal meldingen kan dus worden geëxtrapoleerd.

Mijn eerste punt betreft de arbeidsdiscriminatie. Laat ik met een alledaags voorbeeld beginnen. Een medewerkster van onze fractie met een Surinaams-Antilliaanse achtergrond vertelde dat de vele brieven die zij onder haar eigen naam stuurde, allemaal resulteerden in afwijzingen voor stageplekken. Als zij onder de naam "Petra" een brief deed uitgaan, met hetzelfde cv, kreeg zij onmiddellijk het aanbod om bij een bedrijf aan de slag te gaan. Dat zijn toch heel pijnlijke incidenten? Het wordt bevestigd door de cijfers in de brief. Het kabinet heeft een SER-advies gevraagd. Dat is mooi, we zullen daarover in brede zin kunnen spreken, maar papier is geduldig. Het kabinet zegt terecht dat dit primair de verantwoordelijkheid is van werkgevers en werknemers; wij moeten in dezen onze plek kennen. Ik weet dat de minister hoofdpijn krijgt als ik hem iets vraag over het sociaal akkoord. Nee, ik zie hem het hoofd schudden. Zou er op dit punt niet een polderconvenant moeten komen, waarin ook scholen een rol spelen? Als leerlingen of scholieren stuiten op het probleem dat zij niet aan de slag komen vanwege hun etnische achtergrond, moeten hun scholen dat toch echt bij de werkgevers aan de kaak kunnen stellen? Namen en rugnummers worden dan bekend. Is het niet tijd voor zo'n convenant?

Mijn tweede punt betreft antisemitisme. Ook ik heb het programma Onbevoegd gezag van de NTR gezien.

Mevrouw Van Nieuwenhuizen-Wijbenga (VVD): Ik heb een vraag over het vorige. Ik hoor dat u zich zorgen maakt over sollicitanten die worden afgewezen vanwege een verkeerde naam, postcode of leeftijd. Deelt u de mening van de VVD dat het heel interessant is om eens te kijken naar initiatieven op het gebied van anoniem solliciteren, waarbij eerst een match tussen baan en competenties wordt gemaakt en pas in het allerlaatste stadium de personalia naar voren komen?

De heer Segers (ChristenUnie): Dat iemand niet onder zijn eigen naam zou kunnen solliciteren, is toch eigenlijk een zwaktebod of paardenmiddel? Daarvoor capituleren zou ik toch wel heel erg pijnlijk vinden. Als het helpt, dan is dat mooi, maar ik denk dat een eerste stap moet zijn dat scholen bij werkgevers terugkomen en het bij hen aan de orde stellen dat leerlingen met een bepaalde achternaam problemen hebben bij het vinden van een stage. Ik zou dit dus allereerst willen terugkoppelen naar de werkgevers zelf.

Mevrouw Van Nieuwenhuizen-Wijbenga (VVD): Voordat hierover het misverstand ontstaat dat men niet onder eigen naam zou moeten solliciteren, wijs ik erop dat in het initiatief waarop ik doel, de eigen naam er wel degelijk in zit, maar pas aan het eind aan bod komt, zodat werkgevers hier niet in eerste instantie op gefocust zijn. Zij krijgen eerst het beeld dat een bepaalde persoon volledig voldoet aan de eisen die aan de functie worden gesteld. Pas als laatste, als mensen worden uitgenodigd, komen de adressen erbij. Zo is men echt gericht op de kwaliteiten die voor de functie nodig zijn.

De heer Segers (ChristenUnie): Laat ik het zo zeggen: dit is een interessant initiatief. Als dit helpt en als het buiten kijf staat dat iemand gewoon zichzelf kan zijn, laten we hier dan zeker naar kijken. Ik ga verder over antisemitisme, en ik refereerde al aan het programma Onbevoegd gezag. Mijn vraag is of de overheid onmiddellijk heeft gekozen voor degene die zijn nek uitstak, namelijk degene die de jongeren aansprak; heeft hij de bescherming gekregen die hij verdiende? Hij moest onderduiken, wat natuurlijk een heel pijnlijke situatie is, terwijl degenen die zich met woorden en zichtbaar op tv antisemitisch gedroegen, waarschijnlijk nog gewoon vrolijk rondlopen. Het erge is ook dat dit symptomatisch is. Er stond zopas een artikel in Trouw met de kop: "Herkenbaar joods zijn is een probleem". Het is altijd heel gevaarlijk, of in ieder geval heel beladen, om te refereren aan de Tweede Wereldoorlog, maar na de drama's van die tijd vind ik het een drama dat wij zo ver zijn afgezakt dat dit opnieuw een probleem is. Herkenbaar joods zijn, is dus een probleem in dit land. Vlaams onderzoek wees uit dat 75% van de islamitische jongeren antisemitische denkbeelden heeft. Dat is zeer zorgelijk. Wij krijgen de onderzoeken naar de Nederlandse situatie nog. Een graat in mijn keel is het feit dat de joodse gemeenschap nog altijd zelf de tonnen -- het gaat om acht ton - - voor de beveiligingskosten van haar eigen instellingen moet ophoesten. Voetbalwedstrijden kosten heel veel gemeenschapsgeld aan beveiliging; daarvoor wordt iedere week veel geld uitgetrokken. Dat staat niet ter discussie, maar aan de beveiliging van joodse instellingen wordt niets gedaan. Wij hebben daarvoor een- en andermaal aandacht gevraagd en ik doe dit nu weer: is dat echt niet iets wat wij als gemeenschap en samenleving voor onze rekening kunnen nemen?

Ik vond de suggestie van collega Marcouch naar aanleiding van de uitzending interessant. Zijn ervaring was dat mensen meenemen naar een plek als Auschwitz, heel veel indruk maakt; dat dit enorm veel impact heeft. Ik las over een lesprogramma, over rondetafelgesprekken. Ik ben bang dat we daarmee in een praatcircuit terechtkomen dat die jongeren zelf nooit zal bereiken. Wat zijn de middelen en mogelijkheden om jongeren zelf aan te spreken, hen oog in oog te brengen met joodse jongeren, en met die leeftijdsgenoten een gesprek te beginnen? De ene school kan aan de andere worden gekoppeld, er kan uitwisseling plaatsvinden, zodat mensen elkaar in de ogen kunnen kijken. Men zou de zwarte bladzijden van de geschiedenis onder ogen kunnen zien. Je zou op dat terrein kunnen denken aan een heel speciale taakstraf.

Wij zetten een streep onder het streven naar veiligheid voor LHBT's. Wij hebben verschillende incidenten meegemaakt. De ChristenUnie-fractie steunt de inspanningen op dit gebied. Volgens ons hoeft dit niet ten koste te gaan van een gevonden evenwicht tussen verschillende grondrechten, zoals de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van onderwijs. In de brief kwam ik tegen dat er veel meldingen worden gemaakt van discriminatie op grond van godsdienst en levensovertuiging, maar dit probleem wordt verder nauwelijks besproken. Het scoort dus heel hoog, maar het is onduidelijk wat ertegen wordt gedaan. Is er enig zicht op de aard van die meldingen? Waarover wordt er geklaagd? Ik ben tot slot benieuwd naar de visie van deze minister op het volgende. We hebben het incident gehad van de trambestuurder van het GVB Amsterdam die geen kruisje mocht dragen. Hoe ontspannen gaat deze minister om met uitingen van geloofsovertuigingen in het publieke domein?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.