Datum:            12 december 2013

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Ik zal in mijn bijdrage de grote rijkdom aan vissoorten langslopen. Ik doe dat namens mijn collega Arie Slob, woordvoerder visserij. De rode draad is dat de ChristenUnie oog heeft voor zowel de toekomst van onze visserijsector als een duurzaam beheer van de visbestanden.

De staatssecretaris verzet zich tegen een verdere reductie van het aantal zeedagen. Dit zou de visserij onnodig beperken en de balans met de quota zou zoek zijn. Prima, maar is de huidige situatie wel goed in balans? Vissers stellen dat door de reductie van zeedagen in de afgelopen jaren de visserijmogelijkheden beperkt zijn en selectiever vissen hierdoor ontmoedigd wordt. De ChristenUnie wil af van deze tegenstrijdige regels. Selectief vissen moet worden beloond, niet bestraft. Is de staatssecretaris bereid te pleiten voor een verhoging van het aantal zeedagen, nu de beheerdoelstellingen met MSY al streng gereguleerd zijn en de zeedagenregeling geen toegevoegde waarde meer heeft?

Over de quota eerst twee algemene opmerkingen. Opnieuw zijn de onderhandelingen met Noorwegen niet op tijd afgerond. Dit jaarlijkse ritueel is echt niet meer van deze tijd. Dit is niet goed voor de economie, maar ook niet voor duurzaamheid. Waarom lukt het niet om met Noorwegen langjarige afspraken te maken? Stap voor stap gaan wij naar duurzame visserij. Dat is prima. Maar wij moeten wel bij elke stap blijven nadenken. De natuur laat zich immers niet altijd sturen.

De staatssecretaris gaat akkoord met ongewijzigde quota voor tarbot en griet en een reductie van 15% voor rog. Voor al deze soorten geldt echter dat in 2013 de aanvoer vroegtijdig gesloten moest worden. Nu wordt voorgesteld het quotum voor deze vissoorten te splitsen, wordt het probleem nog groter. Is de staatssecretaris bereid in aansluiting op de ICES-adviezen uit te gaan van een hoger quotum door de quota voor tarbot en griet bij elkaar op te tellen?

In 2013 is om praktische redenen het quotum voor kabeljauw niet verlaagd. Het gaat de goede kant op met kabeljauw. Een reductie van het quotum zou alleen maar leiden tot meer discards. Ook dit jaar zal het quotum vrijwel zeker niet worden verlaagd. In plaats daarvan wordt voorgesteld het aantal zeedagen te verminderen. Dat zou de Nederlandse sector, die niet gericht op kabeljauw vist maar alleen beperkt bijvangt, ernstig benadelen.

Voor de tongquota ligt er een aangehouden motie van de heer Geurts waarin wordt gevraagd om de quota niet verder te verlagen. Arie Slob heeft deze motie namens mijn fractie meeondertekend. De staatssecretaris verwijst naar het meerjarenbeheerplan en stelt een nieuwe reductie van 15% voor. Dat klinkt redelijk, maar het is te makkelijk. Volgens de wetenschappers van ICES zitten wij met Noordzeetong al enkele jaren binnen biologisch veilige grenzen. Drie jaar geleden is voldaan aan de voorwaarden om te starten met fase twee van het meerjarenbeheerplan. Deze fase biedt veel meer flexibiliteit om te komen tot een duurzame visserij op basis van MSY, misschien niet in 2015 maar wel in 2016 of 2017. Dat is ruim op tijd voor de limiet van 2020 die de EU heeft gesteld. Als fase 2 was gestart, was er nu geen quotumreductie voor tong voorgesteld. Het bestand is op het hoogste niveau in jaren en de vissterfte is momenteel het laagst sinds 1957. Bovendien mag er wel meer schol worden gevangen, terwijl schol en tong in gemengde visserij worden gevist. Het evenwicht raakt hierdoor compleet zoek. De visserijsector geeft nu zelfs aan dat het niet door laten gaan van de hogere quota voor schol acceptabel is als de tongquota niet verder worden gekort. Waarom zou voor het tweede achtereenvolgende jaar wel gezocht kunnen worden naar pragmatische oplossingen voor kabeljauw, maar niet voor tong? De staatssecretaris stelt dat het tongquotum dit jaar niet is opgevist en dat Nederlandse vissers quota bovendien kunnen ruilen. Dat klopt, maar dan moet er wel iets te ruilen zijn, en dat is steeds lastiger.

Ik kom op diepzeevisserij.  Ik heb vernomen dat de staatssecretaris het met de sector eens is over de methode om het quotum voor makreel te bepalen. Dat is mooi, maar er is nog geen akkoord met Noorwegen. Kan de staatssecretaris garanderen dat de tijdelijke quota toereikend zullen zijn aangezien makreel vooral in het eerste kwartaal wordt gevangen? De onderhandelingen tussen de EU, Noorwegen, IJsland en de Faeröer zitten in een impasse doordat Noorwegen niet akkoord gaat met een groter aandeel voor IJsland. Om deze impasse te doorbreken heeft de Europese visserijsector een alternatief plan ingediend. In dit plan mogen IJsland en de Faeröer een groter aandeel vangen als het quotum hoog is en een lager als het quotum laag is. Dat is ook logisch, want bij een lage visstand trekt de makreel zich vooral terug in de EU-wateren. Het is dan vreemd om uit te gaan van een standaardpercentage voor elk land. Is de staatssecretaris bereid dit in te brengen in de Visserijraad?

Over de blauwe wijting is nog geen akkoord. Wel is duidelijk dat het quotum volgens wetenschappers fors omhoog kan. Twee jaar geleden is nog gekozen voor 40.000 ton, het laagste quotum ooit. In 2006 was dit nog ruim 50 keer zoveel. Dit jaar was het alweer ruim 600.000 ton en ICES adviseert nu bijna 1 miljoen ton. Dit is echter gebaseerd op een beheerplan dat ontwikkeld is zonder overleg met de regionale adviescommissie. Inmiddels is er na overleg een nieuw beheerplan in de maak. De ICES-adviezen duiden op een quotum in de richting van 1,5 miljoen ton. Is de staatssecretaris het met ons eens dat het quotum kan worden verhoogd naar ongeveer 1,5 miljoen ton?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.