Maandag 18 september

Andere jaren krijgen we vandaag de Troonrede en leggen we als fractie de laatste hand aan onze bijdrage aan de Algemene Politieke Beschouwingen, maar – zoals vorige week al verteld – dat loopt dit jaar dus allemaal anders. Met de collega-woordvoerders Belastingen behandelen we nu vanaf 12:00 uur het wetsvoorstel ‘Werken aan winst’, met als hoofdpunt een (verdere) verlaging van de vennootschapsbelasting. Lang en nogal technisch debat met minister Gerrit Zalm. Merkwaardig genoeg schittert behalve de LPF-fractie ook D66 door afwezigheid. Zouden ze campagne aan het voeren zijn? Dat betekent wel dat onze inbreng van extra betekenis is, want CDA en VVD hebben samen nog geen meerderheid voor deze voorstellen… In de loop van het debat komt minister Zalm tegemoet aan een punt waarop ik een wijzigingsvoorstel wil indienen en dat voor veel (agrarische) bedrijven erg belangrijk is. Mooi resultaat! Om 22:00 uur zijn we klaar.

Thuis bereid ik me voor op de dag van morgen, Prinsjesdag.



Dinsdag 19 september

Als de kinderen naar school zijn rijd ik samen met Liesbeth naar Den Haag. Daar ontvangen we als ChristenUnie-fracties in de Eerste en Tweede Kamer traditiegetrouw een groot aantal gasten, die met ons deze bijzondere dag meemaken. Zelf heb ik mijn zwager en schoonzus Johan en Marjo als gasten. Ontvangst met koffie en gebak, ik heet iedereen welkom en we lunchen met elkaar. Dan naar de Ridderzaal voor de Troonrede. Arie Slob heeft de eer dit jaar als lid van de Commissie van In- en Uitgeleide de Koningin en haar gezelschap te mogen begeleiden. (Die ‘billentikker’ staat hem eigenlijk best goed…) Daarom neem ik zijn dochter Karen mee naar de Ridderzaal, waar ze – net als Marjo – het uitspreken van de Troonrede mag bijwonen. Korte Troonrede, niet heel veel nieuws. Mij valt vooral op dat anders dan andere jaren de internationale vraagstukken het eerst aan de orde komen én dat de minister-president de Troonrede heeft gebruikt om steun te (laten) geven aan de campagne-inzet van CDA en VVD op het gebied van de AOW; dat vind ik staatsrechtelijk nogal dubieus!

Samen met de collega’s bereid ik vervolgens op mijn kamer onze reactie op de aangekondigde plannen voor. Intussen volgen we met een half oor en een half oog de persconferentie van premier Balkenende. Een soort deel 2 van de Troonrede; en dan krijgen we straks ook nog een aparte persconferentie van minister Zalm. Kennelijk wil iedereen zo met het oog op de verkiezingen z’n aandeel in de goed-nieuws-show…

Om 15:00 uur biedt minister Zalm ‘Het Koffertje’ met Miljoenennota en begrotingen aan. Direct daarna begeef ik mij naar de camera’s van de NOS, waar ik samen met de collega-fractievoorzitters Femke Halsema en Bas van der Vlies én – merkwaardig genoeg – ambteloos burger Alexander Pechtold in plaats van Lousewies van der Laan, in discussie ga over de kabinetsplannen. Ik mis wel de gebruikelijke mediahektiek van andere jaren, als we in de Oude Zaal van de ene microfoon naar de andere camera liepen om iedereen te woord te staan! Het is duidelijk wennen voor zowel parlement als media.

Na nog wat napraten en een enkele reactie zit het er alweer zo’n beetje op. Op verzoek van Rogier Havelaar, voorzitter van onze jongerenorganisatie ‘PerspectieF’, ga ik samen met hem voor de Ridderzaal op de foto. Dat blijft niet onopgemerkt bij de tientallen dagjesmensen die nog op het Binnenhof rondlopen en in een mum van tijd vormt zich een grote kring enthousiaste mensen om ons heen, die met me op de foto willen. Leuk!

Daarna voeg ik mij bij de groep medewerkers en gasten, die op het Plein wat met elkaar zitten te drinken. Dit jaar gaan Liesbeth en ik met onze gasten weer naar het Prinsjesdagconcert van het Residentie Orkest. Dat kán dit jaar, omdat ik morgen geen Algemene Beschouwingen heb! Maar eerst gaan we, met enkele medewerkers, gezellig uit eten.

Mooi concert in de Anton Philips-zaal, met werken van Diepenbrock, Bruch en Beethoven. Helaas moet ik iets voor het einde al weg, omdat ‘Pauw & Witteman’ me in de uitzending willen hebben. Dat betekent dat Liesbeth op eigen houtje naar huis zal moeten en ik in de taxi naar Amsterdam stap. ‘k Kom iets te laat binnen, maar vind dat niet zo erg. Samen met oud-Den Haag Vandaag-verslaggever Wouke van Scherrenburg, auteur Thomas Rosenboom en ex-model Manja Otten ben ik te gast bij Paul Witteman en Jeroen Pauw. We spreken o.a. over deze Prinsjesdag, de zonnige Miljoenennota en het rapport over de Schipholbrand. Ik laat me niet verleiden om al een conclusie te trekken over de consequenties van dat rapport voor de ministers Donner en Dekker. Nog even een pilsje drinken en dan is het mooi geweest. Het is al bijna 1:00 uur als de taxi mij thuis afzet.



Woensdag 20 september

In de ochtendkrant lees ik dat mijn voorspelling van enige tijd geleden is uitgekomen: Maxime Verhagen roept dat “een stem op Rouvoet een stem op Bos” is. Origineel, zeg! Hoe kómt-ie er toch op?! Overigens heb ik er nog wel één voor hem: een stem op Balkenende in 2003 bleek tot veler verbijstering een stem op Lousewies van der Laan en Rita Verdonk te zijn… Ik heb de indruk dat veel mensen dat risico niet nog een keer willen lopen. Voor hen is het een geruststellende gedachte dat een stem op Rouvoet gewoon een stem op Rouvoet is en dús op het christelijk-sociale programma van de ChristenUnie!

In Den Haag eerst een gesprek met Ine Voorham van het Leger des Heils, over enkele specifieke knelpunten waar ze in hun werk tegenaan lopen. Ik zal zien of ik iets voor ze kan betekenen. Dan de fractievergadering, die we gisteren natuurlijk niet konden hebben; die kan kort zijn. Om 13:00 uur begint de Kamervergadering. Na de stemmingen heb ik een voorgesprek met het oog op een binnenkort op te nemen groot ‘portretinterview’ voor de EO. Verder nog een interview met ‘Vrij Nederland’. Tussendoor allerlei korte statements richting media en overlegjes met medewerkers. De agenda zit overvol!

Van het Partijbureau hoor ik dat goed twee maanden nadat het 25.000e lid is genoteerd, nu het 26.000e lid binnen is. Dat gaat fantastisch!

’s Avonds kan ik thuis zijn. We kijken naar de (al maanden geleden opgenomen) aflevering van ‘Tien voor Taal’ waarin ik samen met PvdA-collega Diederik Samson en ex-wethouder Hester Maij van Amsterdam de eer van Nederland hooghoud tegen drie vrouwelijke Belgische parlementariërs. Daarna gaat de koffer met Kamerwerk open. Het is al diep in de nacht als ik naar bed ga, na nog gauw de slingers te hebben opgehangen: morgen (eigenlijk vandaag…) is Emma jarig.



Donderdag 21 september

Zeven jaar geleden werd op Prinsjesdag 1999 onze jongste dochter Emma geboren. In alle vroegte vieren we als gezin haar verjaardag. Al vroeg ga ik naar de trein: in mijn agenda staat om 8:30 uur het lijsttrekkersdebat van de ‘Kampioen’. Helaas: de trein heeft vertraging en rijdt vervolgens naar Rotterdam in plaats van naar Den Haag… Niet minder dan 50 minuten te laat stap ik Nieuwspoort binnen, waar gespreksleider Frits Wester en de collega’s al bijna klaar zijn. Ik doe mee met het staartje van het debat over mobiliteit en milieu, en neem daarna met een redactielid nog even de al besproken stellingen door. Voor de ‘Kampioen’ komt dat wel goed, maar wat betreft de internetregistratie van de discussie zit ik er grotendeels naast. ’t Is niet anders.

Tijdens het napraten met Femke Halsema en Mark Rutte komt het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de Schipholbrand binnen. Spijkerhard! Ik twijfel er nu bijna niet meer aan dat Donner en Dekker zullen opstappen; de vraag is alleen nog of dat al vandaag zal zijn. Snel naar de fractie voor overleg met Tineke, die namens de fractie woordvoerder is. Om 11:00 uur volg ik op mijn kamer de persconferentie van voorzitter mr. Pieter van Vollenhoven. Zijn toelichting, met impliciet stevige kritiek op de houding van het kabinet, en een dramatisch getoonzette reconstructievideo maken het er niet beter op.

Agenda-overleg met mijn secretaresse Henriëtte, daarna lunch met oud-collega Thom de Graaf van D66, met wie ik het altijd erg goed heb kunnen vinden. We strijken neer op een terrasje op het Plein, maar veel rust krijgen we niet: voortdurend worden we herkend en aangesproken door Zeeuwse actievoerders tegen de ontpolderingsplannen waarover de Kamer vanmiddag debatteert. Ik kan ze geruststellen over het standpunt van de ChristenUnie.

De middag zit weer bomvol. Eerst een fotosessie voor het blad ‘J/M’, waarvoor ik pas een interview heb gegeven. Dan met medewerkster Rita Klapwijk door naar bioscoop ‘Pathé’ aan het Buitenhof, waar ik ten behoeve van het Festival-Journaal van het Nederlands Film Festival een paar quotes geef over mijn filmkeuze voor 5 oktober: ‘Karakter’ van Mike van Diem. Terwijl ik voor de camera sta, komt het bericht door dat de ministers Donner en Dekker aftreden!

Snel weer terug naar de Kamer, waar ik eerst nog een video-interview geef voor ‘Intermediair’. Met voorlichter Joël Voordewind overleg ik over onze reactie op het aftreden. Vervolgens opnieuw op het Plein een gesprek met oud-GPV-medewerker Martin van Haeften, die overgestapt is naar de PvdA en daar een plek op de kandidatenlijst heeft gekregen. Jammer dat hij zijn capaciteiten niet langer voor de ChristenUnie wil inzetten, maar ik respecteer zijn besluit en wens hem van harte alle goeds toe.

Om 17:00 uur leggen de aftredende ministers in de Kamer een verklaring af. Ik reageer richting media met begrip en respect voor hun beslissing om dat meteen te doen en niet eerst het Kamerdebat af te wachten. Het is normaal gesproken wel mijn uitgangspunt dat ministers eerst verantwoording aan het parlement behoren af te leggen, maar in dit geval, nu het om zo’n zware zaak gaat, waarbij 11 dodelijke slachtoffers te betreuren zijn, kan ik goed begrijpen dat met name minister Donner zelfs niet de indruk wil wekken dat hij erop uit is om in het debat zijn politieke huid te redden. Je zou kunnen zeggen dat hij met zijn onmiddellijke aftreden het signaal afgeeft: ‘zelfs als de Kamer er niet zwaar aan zou tillen, dan nog til ík er zo zwaar aan dat aftreden de enig juiste beslissing is’.

Nog een lang interview op camera voor een programma over ‘vier jaar premier Balkenende’. Van een beetje rust of even eten komt vandaag niets: ik moet meteen door naar de studio van ‘EénVandaag’, voor een reactie op het aftreden van de ministers. Eerder vanmiddag was er ook een afspraak met ‘Den Haag Vandaag’ gemaakt, maar die is later afgezegd. Ik vind dat niet zo erg en kan nu om een uur of acht met de taxi naar huis. Daar wacht nog genoeg werk: voor morgen heb ik twee toespraken voor te bereiden. Dat wordt dus opnieuw nachtwerk!



Vrijdag 22 september

Om 6:00 uur richting Hilversum voor een ontbijtbijeenkomst. Als geboren en getogen Hilversummer tref ik daar veel oude bekenden, waaronder zelfs voormalige buurjongens. Leuk! Ik spreek improviserenderwijs over de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning), met een accent op wat kerken en christelijke organisaties in dat verband voor de lokale gemeenschap kunnen betekenen, nu de gemeenten met ingang van 1 januari a.s. er een grote verantwoordelijkheid bij krijgen wat betreft de zorg voor en ondersteuning van kwetsbare groepen. Nadat ik nog een kort interviewtje heb gegeven voor de schoolkrant van mijn oude school, het Comenius College, spoed ik mij naar de Jaarbeurs in Utrecht, waar ik vandaag aanwezig ben bij de 50+-beurs. Veel leuke ontmoetingen en gesprekjes met bezoekers van de beurs; de ChristenUnie staat er merkbaar goed op en er zijn nogal wat mensen die me vertellen dat ze de vorige keren CDA hebben gestemd, maar nu met overtuiging voor de ChristenUnie kiezen. Geweldig!

Als ChristenUnie hebben wij vandaag de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de politieke activiteiten; het thema is vandaag ‘de zorg’. Behalve een drietal toespraken, waarvan ik er één verzorg, is er gelegenheid om koffie te drinken met vertegenwoordigers van de verschillende partijen én wordt er onder leiding van burgemeester Bert Groen (ChristenUnie) van Bunschoten-Spakenburg een paneldiscussie gehouden met Brigit van de Burg (VVD), Paul Ulevelt (SP), Jaap van der Spek (PCOB) en ondergetekende. Verder komt Maxime Verhagen langs om uit handen van Agnes Jongerius een petitie van de gezamenlijke ouderenbonden en FNV en CNV in ontvangst te nemen over afschaffing van de no-claimregeling per 1 januari 2007. Hij noemt de regeling onrechtvaardig en onsolidair, maar wil hem pas in 2008 schrappen. Agnes ziet mij staan en vraag me om een reactie. Die geef ik graag! Juist omdat de no-claimregeling onrechtvaardig en onsolidair is (met name ouderen, chronisch zieken en gehandicapten worden erdoor benadeeld), heeft de ChristenUnie indertijd tegen gestemd, terwijl het CDA vóór was! Maar helaas: als ik Maxime uitnodig om volgende week bij de Algemene Beschouwingen samen met mij een motie in te dienen om de regeling per 1 januari a.s. af te schaffen, geeft hij niet thuis… Dat kost punten bij het publiek!

Eind van de middag haak ik na nog heel veel gesprekjes af. ’s Avonds neem ik wat rust en tijd voor Liesbeth en de kinderen. Later op de avond zet ik mij aan de voorbereiding van het gastcollege dat ik morgenochtend hoop te geven ter gelegenheid van de opening van de Kaderschool van de ChristenUnie. Dat kost me meer tijd dan verwacht: om half drie zet ik een punt. Zo is het wel een héél lange dag geworden, maar er is veel gebeurd en ik word gewoon erg enthousiast van alle positieve reacties. Er liggen voor ons goede kansen bij de komende verkiezingen en dus gaan we een spannende en uitdagende tijd tegemoet!



Zaterdag 23 september

Liesbeth gaat vandaag de hele dag op pad met een stel vriendinnen, dus heb ik de zorg voor de kinderen. ’s Morgens neemt Arjen de honneurs waar, terwijl ik in Amersfoort voor zo’n 70 belangstellenden (kaderleden van de ChristenUnie en a.s. studenten van de Kaderschool) m’n college geef. Thema: ‘christelijk-sociale politiek’. Ik maak duidelijk dat die aanduiding niet zozeer te maken heeft met een politiek-inhoudelijke oriëntatie (een soort ‘christelijk links’), maar – in het spoor van Groen van Prinsterer en Abraham Kuyper – vooral met een visie op de ordening van de samenleving en de onderlinge verhoudingen tussen de staat en andere maatschappelijke verbanden. Voor wat betreft staat en overheid is het centrale begrip in de christelijke visie de publieke gerechtigheid, waartoe zeker ook behoort dat de overheid een ‘schild voor de zwakken’ behoort te zijn. In dat licht is het niet verwonderlijk dat, in een tijd waarin de verzorgingsstaat wordt afgebouwd en alle nadruk wordt gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van mensen, een partij als de ChristenUnie in z’n standpuntbepaling op sociaal terrein regelmatig samen optrekt met ‘linkse’ partijen, terwijl toepassing van diezelfde gerechtigheidsnorm in de jaren ’70 en ’80 (toen de verzorgingsstaat werd opgebouwd) de kleine christelijke partijen vaak aan de rechterkant van het politieke spectrum deed belanden. Met andere woorden: terwijl je principiële visie op de samenleving dezelfde blijft, kan toepassing van de norm van de publieke gerechtigheid in een sterk gewijzigde situatie je als partij toch in een andere (relatieve) politieke positie brengen! Ik verduidelijk dat met het voorbeeld van oud-collega Henk Kamp, die er indertijd als VVD-woordvoerder asielbeleid lol in had om mij soms ‘extreem-links’ te noemen. Toen heb ik hem maar eens als volgt uitgelegd dat die observatie in hoge mate afhing van zijn eigen positie: vanuit zijn oude woonplaats Borculo ligt mijn woonplaats Woerden in het westen; maar vanuit Den Haag bezien ligt Woerden toch echt in het oosten. Oftewel: zonder dat Woerden op enig moment werd verplaatst, hing de (relatieve) positie van Woerden af van de plaats waar Henk Kamp zich bevond. Daarna heb ik zijn – plagerige – verwijt nooit meer gehoord…

In mijn college pleit ik verder voor het uitbouwen van de nieuw gestarte Kaderschool tot een echte ‘Politieke Academie’ én voor het vanuit de ChristenUnie initiëren van een bijzondere leerstoel ‘christelijke politiek in historisch perspectief’. Een uitdagend perspectief! Daarover sta ik, eenmaal thuis, nog Radio 1 te woord, waarna ik mij aan de kinderen kan wijden. Ik kook samen met dochter Marieke en een vriendinnetje, dat mee komt eten. ’s Avonds is er weer enige ruimte voor wat digitale arbeid. Als Liesbeth laat in de avond thuiskomt, gaat de laptop uit. ’t Is mooi geweest, maandag verder!