Datum:            19 februari 2014

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. We hebben lang moeten wachten op het rapport van de Gezondheidsraad over de effecten van gewasbescherming op omwonenden. We hebben er vol verwachting naar uitgekeken. Mijn fractie had gehoopt dat er wat meer concrete handvatten uit zouden komen, waar we ook echt mee aan de slag zouden kunnen gaan. Dat verwachten mensen in het land ook van de overheid: dat er recht wordt gedaan aan de zorgen die bij de burgers leven en dat er gewerkt wordt aan oplossingen om de negatieve effecten van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen voor omwonenden aan te pakken. Ik ben dan ook blij dat de staatssecretaris naast nieuw blootstellings- en gezondheidsonderzoek, dat toch ook weer een paar jaar gaat duren, concrete maatregelen zal nemen om blootstelling te verminderen. We komen hierover nog uitgebreider te spreken in een apart debat. Kan zij nu al aangeven wat zij zal doen tegen het gebruik van metam-natrium in de bollenteelt? Ik verwacht hier een proactieve houding van het kabinet, om samen met de sector naar oplossingen te zoeken die ook op de korte termijn soelaas bieden. Daarnaast kunnen we er ook voor zorgen dat er minder gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn, bijvoorbeeld door het telen van vanggewassen zoals afrikaantjes om aaltjes te vangen. Ziet de staatssecretaris van EZ mogelijkheden om dit onder te brengen in de EFA's onder het kopje "groenbemesters" in het kader van de vergroening van het GLB?

Bij de onkruidbestrijding buiten de landbouw wordt nog steeds heel gemakkelijk naar chemische middelen gegrepen. Steeds meer gemeenten laten echter zien dat het ook anders kan en dat er voldoende betaalbare alternatieven zijn. Zeker in de openbare ruimte moet de overheid het goede voorbeeld geven. Mijn fractie is voorstander van een verbod op het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw. Het is echter wel zaak dat er goed over de uitvoering wordt nagedacht, zodat gebruikers en leveranciers op een goede manier kunnen overschakelen op nieuwe technieken en ze ook weten waar ze aan toe zijn.

Mijn fractie is kritisch over de veelbesproken laagrisicomiddelen. Van deze middelen is meer werkzame stof nodig om hetzelfde resultaat te bereiken als bijvoorbeeld bij glyfosaat. Houdt de staatssecretaris hier ook rekening mee in haar appreciatie? We moeten er wel voor zorgen dat we met een uitzondering voor deze middelen de gewenste stap vooruit kunnen blijven zetten. Op basis van welke overwegingen kiest de staatssecretaris ervoor om deze middelen bij voorbaat al uit te sluiten van een verbod?

Voor verhardingen staat de ambitie nog overeind. Voor de overige terreinen krabbelt de staatssecretaris nu terug. Ik ben dan ook blij met de green deal die is gesloten voor sportterreinen waarbij wordt gestreefd naar een verbod in 2020. Ik ontving vandaag echter een mail waaruit blijkt dat waterkwaliteit en gezondheid helemaal onderaan staan bij de criteria. Dat spijt mij zeer. Het zou mooi zijn als er ook een ambitieuze green deal komt met de recreatiesector. Ik noem bijvoorbeeld de campings waar de kinderen spelen. Daar wil je toch eigenlijk niet meer die chemische gewasbescherming hebben.

Als we het hebben over een totaalverbod buiten de landbouw, geldt dit voor mijn fractie zeker ook voor particulieren. Ik ben teleurgesteld over de keuze die de staatssecretaris maakt om het verbod voor particulieren alleen voor verhardingen te laten gelden. We hebben zojuist al even een discussie gehad over de juridische mogelijkheden en onmogelijkheden. Is het doel nog steeds om uiteindelijk te komen tot een totaalverbod voor particulieren? Welke stappen zal het kabinet daartoe zetten?

De staatssecretaris legt de bal nu volledig bij de tuinbranche, maar wat verwacht zij ervan? Welke verplichtingen wil ze de sector opleggen? Ik ken de kassacheck voor de paracetamol bij de drogist. Die stelt feitelijk niets voor. Een garantie dat er altijd voldoende expertise aanwezig is, kan de sector niet geven. Ik wil de staatssecretaris dan ook herinneren aan haar toezegging om via Milieu Centraal een voorlichtingscampagne te verzorgen over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. We moeten niet in een situatie terechtkomen dat iemand als burger kan klagen over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen door de landbouw, terwijl hij als consument eenvoudig chemische middelen kan kopen voor zijn tuin.

Een ander punt dat ik wil aanstippen, betreft de emissiereducties die nodig zijn om de milieu- en waterkwaliteitsnormen van de Tweede nota duurzame gewasbescherming te realiseren. Hier ligt vooral een grote uitdaging voor de glastuinbouw om per 1 januari 2016 het drainagewater te zuiveren voor het wordt geloosd. Mijn fractie begrijpt dat dit een financiële uitdaging is, maar geeft ook de voorkeur aan bronmaatregelen boven de end-of-pipeoplossingen. Ik ben dan ook voorstander van collectieve zuivering, dus niet via de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's) waarbij alleen de vervuilers bijdragen in de kosten. Zuivering via de rwzi's gaat echt veel langer duren. Dan drijven we bovendien weg van het principe dat de vervuiler betaalt.

Mijn laatste punt betreft de triazolen. Mijn fractie begrijpt de keuze voor een Europese aanpak bij de aanpak van de resistentie bij de schimmel Aspergillus fumigatus. Dat geldt ook voor de neonicotinoïden. In Europa lijkt men echter nog niet echt warm te lopen voor een discussie over het thema "triazolenresistentie". Daarnaast lijkt het kabinet ook nog niet overtuigd van het verband tussen het gebruik van triazolen en resistentie bij de schimmel Aspergillus fumigatus. Dit roept bij mij de vraag op hoe de staatssecretaris haar Europese collega's hiervan wil overtuigen.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.