Datum:            29 januari 2013

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. De ChristenUnie kiest voor een circulaire economie waarin we steeds minder restafval hebben en steeds vaker grondstoffen hergebruiken. Dat begint natuurlijk allemaal met preventie: we moeten voorkomen dat er afval komt. Ik heb met belangstelling geluisterd naar het korte interruptiedebatje tussen de VVD en de Partij voor de Dieren. Ik wil geen wedstrijdje doen om te bepalen wie zijn stukken het beste leest. In het addendum staat echter «plastic draagtassen in supermarkten». Misschien is het nu tijd om een vervolgstap te zetten met als doel, te komen tot een akkoord met de detailhandel, zoals bijvoorbeeld kledingwinkels.

Duidelijk is dat de grootste uitdaging ligt bij het huishoudelijk afval. Wat gaat de staatssecretaris doen om ervoor te zorgen dat er goede voorlichting wordt gegeven aan burgers om meer draagvlak te laten ontstaan voor het gescheiden inzamelen van afval en het verbeteren van de resultaten. Is de staatssecretaris bereid om met gemeenten een grondstoffenakkoord af te sluiten met afspraken over de restafvaldoel-stelling? Er ligt een advies van de sector dat breed gedragen wordt met als doel al in 2015 twee derde van het huishoudelijk afval gescheiden in te zamelen en te recyclen. Is dat ook de ambitie van de staatssecretaris, of schuiven we dit vooruit naar 2022? Is zij bereid om met een stappenplan te komen? Een klein maar zeker niet onbelangrijk punt, is dat ik verontrustende mails krijg over radioactieve rookmelders en mogelijke stralingsbelasting bij verwijdering. Het gaat hierbij om oudere types die niet bij de milieustraat kunnen worden ingeleverd omdat het dus om radioactieve stoffen gaat. Kent de staatssecretaris deze berichten en zo ja, gaat zij ook actie ondernemen?

Ik ga in op het verpakkingenakkoord. Ook de ChristenUnie is niet heel gelukkig met de VNG-enquête. Inderdaad was 76% van de gemeenten voorstander en 24% was tegenstander. Onder die 24% vallen echter ook grote steden zoals Zwolle, Utrecht en Maastricht. Daarbij komt dat van alle gemeenten die hebben voorgestemd, de heft niet heeft gereageerd. Ik ben het niet eens met de interpretatie van die uitkomst, namelijk dat 76% voor het verpakkingenakkoord is. Dat akkoord houdt in dat het bedrijfsleven tien jaar financiële duidelijkheid heeft en de gemeenten slechts twee jaar. Gemeenten moeten dus over twee jaar weer onderhandelen over de inzamelvergoedingen, terwijl wij daarvan ook een ambitieuze inzet verwachten. Graag wil ik een reactie van de staatssecretaris daarop. We zien dat de producenten de verplichting hebben van 25% recyclaat voor hun verpakkingen. Volgens mij is dit echter al in 2004, bijna tien jaar geleden dus, overeengekomen met staatssecretaris Van Geel en is dat veel te weinig voor een circulaire economie. Wat kunnen we op dit punt van de staatssecretaris verwachten? Wat vindt zij van de opmerkingen van de Inspectie Leefomgeving en Transport dat het toezicht op recycling in de keten onvoldoende is? Wat gaat zij doen om de monitoring te verbeteren? Ik verwijs ook naar de motie-Dikkers/Leegte over monitoring van de verpakkingsstromen. Wordt er handhavend opgetreden als producenten zich niet aan de afspraken houden?

Bij een circulaire economie en volwassen recycling past hoogwaardige recycling. Dat betekent dus vooral: breng het afval terug naar de plek waar het geproduceerd is. Het statiegeldsysteem is daarvoor bij uitstek geschikt. Statiegeld zorgt ook voor vermindering van zwerfafval. Begrijp ik goed dat in het addendum staat dat het zelfs voor gemeenten en supermarkten verboden wordt om het statiegeldsysteem te handhaven, zelfs als zij dat willen? Het Plastic Heroes-systeem is niet hoogwaardig. Bovendien blijkt uit een enquête van Maurice de Hond – ik denk dat wij hem allemaal wel kennen – dat ruim een derde van de Nederlanders de plastic flessen in de gewone kliko zal gooien indien het statiegeldsysteem wordt afgeschaft. Graag wil ik een reactie van de staatssecretaris daarop. Ik heb schriftelijke vragen gesteld over de inzameling en recycling van textiel. Het kan niet zo zijn dat gemeenten geld verdienen aan de inzameling van kleding via containers voor goede doelen. Mensen doneren hun kleding niet om het gat in de gemeentebegroting te dichten. Vandaag hebben we de antwoorden ontvangen, waarvoor dank. Uit die antwoorden blijkt dat onduidelijk is hoe gemeenten omgaan met de kosten van textielinzameling, maar de staatssecretaris vindt ook dat gemeenten alleen de kosten mogen dekken van de textielinzameling zelf. Ik ben heel blij dat het gesprek wordt aangegaan met de VNG en vraag de staatssecretaris wat zij daarvan verwacht. Sowieso lijkt goede voorlichting over inzameling, hergebruik en recycling van kleding noodzakelijk. Wat dat betreft is er nog een wereld te winnen. In Nederland wordt elk jaar 70 miljoen kilo textiel ingezameld voor hergebruik en recycling. Dat is mooi. Echter maar liefst 135 miljoen – dat is het dubbele – verdwijnt in het restafval. Wat gaat de staatssecretaris daaraan doen? Wat zijn haar doelstellingen en wat is haar rol in het ketenoverleg Verduurzaming Mode & Textiel? Welke resultaten heeft deze ketensamenwerking al geboekt?