Datum:           2 juli 2014

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Ik heb voor dit AO veel input gekregen van enthousiaste energiecoöperaties in oprichting, maar ook van de VNG, de G-32 en netbeheerders. De teneur is dat er veel nieuwe regelingen zijn opgetuigd maar ook dat veel bestaande regelingen goede initiatieven dwarszitten. De brief van de minister op dit punt is te mager. Energieopwekking door burgers is de participatiesamenleving in optima forma. Ik zal ingaan op concrete belemmeringen in de wet- en regelgeving, zodat we de energie van de samenleving echt gestalte kunnen geven. Als voorbeeld noem ik het initiatief in Haarlem, DE Ramplaan; Ik ben er ook op werkbezoek geweest. Dit initiatief wil daken van bedrijfsgebouwen benutten om 1.500 zonnepanelen op te installeren. Dit initiatief van vrijwilligers stuit echter op grote problemen, niet van technische maar van administratieve aard. Zo stelt de Belastingdienst de eis dat de zonnepanelen over een eigen aansluiting beschikken. De eenmalige kosten van zo'n aansluiting kunnen al gauw oplopen tot €39.000. De huur of koop van een transformator vereist in sommige gevallen nog eens €21.000. Dat is veel meer dan de €5.000 die de minister noemt. Waarom moet een coöperatie €39.000 betalen voor een administratieve maatregel die technisch niet nodig is? Het plaatsen van slechts een aparte meter is vele malen goedkoper. Ik overweeg op dit punt een motie in te dienen.

Een ander probleem is de btw-plicht. Hierover bestaat nog veel onduidelijkheid. Zo kunnen contributies en ledenbijdragen belast zijn met btw wanneer daartegenover een recht op stroom bestaat. Dit geeft veel onduidelijkheid. Hoe zit het met bijdragen aan de voorfinanciering van projecten? Hoe zit het met ouderen of mensen met een onzekere inkomenssituatie? Voor deze groepen sluiten coöperaties soms een lening af. Wordt de aflossing van de lening ook aan btw onderhevig? Is de ledenbijdrage voor het functioneren van de coöperatie met btw belast? Het is noodzakelijk dat de ChristenUnie helderheid krijgt op deze specifieke punten.

Bij de start van de postcoderoos hebben we al aangegeven dat het jammer is dat kleine ondernemers niet aan een coöperatie mogen deelnemen, omdat alleen natuurlijke personen lid kunnen worden. Het is jammer dat hierdoor veel potentieel verloren gaat. Veel kleine ondernemers zijn onderdeel van een wijk en willen graag deelnemen. Wij vragen de minister om mkb-bedrijven toch de ruimte te bieden om deel te nemen.

Het is goed dat de minister een uitzondering maakt voor de huursector. Toch voert hij de motie van Marijke Vos, die is aangenomen in de Eerste Kamer, slechts ten dele uit. De minister voert juridische redenen aan om ontzorgconstructies niet toe te staan. Tegelijkertijd blijft veel potentieel op publieke gebouwen zoals schoolgebouwen en welzijnsinstellingen onbenut. Hoe wil de minister deze initiatieven wel van de grond krijgen? Veel mooie initiatieven zijn nu niet meer rendabel en gaan dus ook niet door. Is het niet veel duidelijker om de redenering van de Duurzame Energie Koepel te volgen? In de eerste plaats moet het gaan om elektriciteit die is opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen. In de tweede plaats wordt de opgewekte elektriciteit uitsluitend verkregen door de verbruiker, doordat deze elektriciteit op de installatie van de verbruiker wordt ingevoed. Deze constructie heeft ook een beperking maar vervangt de te beperkende term "voor eigen rekening en risico". Ik krijg daarop graag een reactie van de minister.

Sinds 1 januari kan achter de meter onbeperkt worden gesaldeerd. Tegelijkertijd zinspeelt de minister op het mogelijke einde van het salderen over vier jaar. Daarmee zorgt hij voor veel onzekerheid en ontbreekt er een visie op het vervolg. Is de minister het met mij eens dat het afschaffen van salderen over enkele jaren de hele markt op slot kan zetten? De huidige terugverdientijd voor consumenten is immers tien tot vijftien jaar. Die terugverdientijd staat nu zwaar onder druk. De minister zou moeten afzien van het schrappen van salderen of op zijn minst een overgangsregeling moeten aankondigen. De ChristenUnie vraagt om langjarige duidelijkheid te geven om speculaties te voorkomen.

Mijn volgende punt is de experimenteerruimte die de minister wil bieden. Hij geeft 40 initiatieven de ruimte om hiervan gebruik te maken. Tegelijkertijd staan veel meer initiatieven te trappelen om van start te gaan. Zij lopen echter tegen bekende problemen aan. Is de minister het met mij eens dat veel obstakels nu al bekend zijn en aangepakt moeten worden? Anders zorgt de experimenteerwet alleen maar voor vertraging bij de vele initiatieven.

In het najaar heb ik mijn notitie Energie van de samenleving aan de minister overhandigd. Daarin staan aanbevelingen om lokale energieopwekking door coöperaties en mkb-bedrijven beter van de grond te krijgen. In de beleidsbrief over het wetgevingstraject STROOM zie ik een aantal aanbevelingen terugkomen. Zo vind ik het goed dat het vergunningenstelsel voor leveranciers wordt herzien, zodat lokale leveranciers met minder administratieve lasten te maken hebben en betere toegang krijgen tot de markt.

Voor de ChristenUnie is het belangrijk om het netwerk aan te passen aan de toekomstige situatie, waarbij wij minder uitgaan van centrales en meer van prosumenten. Neem alleen al het project De Stroomversnelling, waarbij nul op de meter in veel huizen al realiteit is. De huidige elektriciteitsnetten verliezen jaarlijks ongeveer 4,5 miljoen megawattuur vanwege de transportafstanden. Lokale energie kan een beperking van dit verlies betekenen. Helaas wordt er nu vooral in negatieve termen gesproken over de impact van lokale energie op het net, terwijl de combinatie met de elektriciteitsopslag al in de nabije toekomst een mooie oplossing biedt.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.