Datum:            9 oktober 2013

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Groene groei klinkt heel prachtig maar wat is het eigenlijk? Groei van biodiversiteit of van de hoeveelheid schone lucht is ons heel wat waard maar ik vermoed dat de minister en de staatssecretaris dat niet bedoelen met groene groei. Wat dan wel? Misschien groei van het bnp door middel van duurzame initiatieven. In het verleden heeft economische groei geleid tot groei van de uitstoot van CO₂. Maar groen en groei kunnen soms ook samengaan. Duurzame ontwikkeling en productie bieden prachtige kansen, bijvoorbeeld de innovaties in de duurzame technologie, zoals de energiebesparing die in de industrie wordt behaald. Maar als groen niet tot groei leidt, is dat niet per definitie onzinnig. Puur economische groei is niet het antwoord op de crisis. Volgens de ChristenUnie is het antwoord op de crisis samen te vatten in één sleutelwoord, namelijk duurzaamheid. Duurzaamheid betekent dat je de vruchten plukt maar de boom beschermt, dat je niet meer verbruikt dan wat de aarde te bieden heeft. Ons huidige consumptieniveau kan niet koste wat het kost verdedigd worden. De druk die het legt op de schepping, op ruimte en milieu, is niet te rechtvaardigen tegenover de rest van de wereld en tegenover volgende generaties. We moeten onze verantwoordelijkheid hervinden en hernemen rond energiegebruik, mobiliteit en afval. Kortom, rond het beslag dat we op de milieuruimte leggen.

Iedereen is het erover eens dat people, planet en profit heel belangrijk zijn. Waarom hechten we dan toch onevenredig veel waarde aan profit? De jaarlijkse Macro Economische Verkenningen laten vooral zien of het bnp groeit of niet. People en planet komen sporadisch aan bod en de ChristenUnie vindt dat dit moet veranderen. Sinds enkele jaren pleiten wij voor een nieuwe opzet van de MEV. Het Platform Duurzame en Solidaire Economie heeft vorig jaar een mooie MEV+ gemaakt met structureel aandacht voor wat waardevol is, niet alleen in termen van geld maar ook in termen van zorg voor elkaar, zorg voor onze leefomgeving en ons beslag op de aarde. Het initiatief voor een MEV+ wordt ondersteund door vooraanstaande economen en hoogleraren. De petitie op internet is inmiddels door meer dan 500 personen ondertekend. De ChristenUnie heeft eerder een motie ingediend voor een MEV+ maar op dat moment was daar helaas geen meerderheid voor. Deelt het kabinet mijn visie dat de Macro Economische Verkenningen niet kunnen volstaan als basis voor beleidsbeslissingen omdat het ecologische en sociale factoren buiten beschouwing laat? Is het kabinet bereid om met een MEV+ te komen waarin people, planet en profit in onderlinge samenhang worden gewogen?

Ik wil inzoomen op een van de stukken die op de agenda staan, namelijk het rapport van de Taskforce Verlichting. Het rapport werd eind 2011 reeds beschikbaar gesteld en staat nu pas op de agenda. Staatssecretaris Atsma, de voorganger van de huidige staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, heeft destijds een reactie van het kabinet beloofd. Daar wachten wij volgens mij nog steeds op. De conclusies van de taskforce zijn heel stevig. De resultaten in overheidsgebouwen vallen fors tegen. Overheden waren in 2011 nog niet massaal overgestapt op duurzame verlichting. Wat is de huidige stand van zaken? Is er inmiddels actie ondernomen door de Rijksgebouwendienst, de VNG en het IPO? De taskforce adviseerde de overheid om door te gaan met het aanjagen van met name duurzame verlichting. Daarna is het gewoon stil geworden. Zijn de tot nu toe geboekte resultaten geborgd en is de groei voortgezet of is de groei van duurzame verlichting na 2011 stilgevallen, net zo stil als het op het ministerie lijkt te zijn geworden op dit punt. Zijn alle knelpunten om te komen tot duurzame verlichting nu opgelost of resteren er nog knelpunten?

De taskforce heeft ook aanbevolen om een lijst met verplichte, energiebesparende verlichtingsmaatregelen op te stellen waarmee bedrijven kunnen voldoen aan de eisen van de Wet milieubeheer om maatregelen te nemen die binnen vijf jaar terugverdiend kunnen worden. Dit staat nu ook in het energieakkoord voor duurzame groei. Wanneer komen die lijsten beschikbaar? Ze hadden er al lang kunnen zijn als de minister en de staatssecretaris de aanbeveling van de taskforce meteen hadden opgevolgd.

Het is mooi dat er in het energieakkoord ook een Energie Prestatie Keuring is afgesproken om bedrijven te ondersteunen. Het duurt nog tot najaar 2015 omdat er eerst een proef wordt gedaan. Wat gebeurt er in de tussentijd? In het energieakkoord staat dat gemeenten prioriteit gaan geven aan handhaving. Gaan gemeenten hier echt meer capaciteit op inzetten? Hoe gaat de regering dit communiceren? Het moet immers overkomen als een sluitstuk van de verleidingsstrategie. Er kan ook energie bespaard worden op verlichting door nog eens goed te kijken naar allerlei richtlijnen voor verlichtingsniveaus. Deze hebben de neiging om een eigen leven te gaan leiden zonder dat er ooit sprake is van een veiligheidsprobleem. De normen zijn niet altijd gebaseerd op de lichtkarakteristieken van de moderne ledverlichting. In tunnels gaat de verlichting bijvoorbeeld vaak te snel aan. Is de minister bereid om dit te onderzoeken?

De ChristenUnie vindt dat nachtelijke verlichting van gebouwen moet worden beperkt. Hierover heb ik ook Kamervragen gesteld. De antwoorden hierop betroffen alleen de toepassing van aanwezigheidsdetectie. Er is ook veel overbodige verlichting die slechts leidt tot lichtvervuiling. Zo is niet alle gevelverlichting wenselijk. De ChristenUnie vraagt het kabinet om hier strengere maatregelen tegen te nemen zoals ook gedaan is in Frankrijk. Heeft het kabinet inmiddels overleg met de klimaatambassadeurs om op lokaal niveau het belang van het aanwijzen van donkertegebieden te agenderen? Ik zou graag de thema's afval en voedsel nog bespreken maar doe dit niet. Ik weet zeker dat er nog veel overleggen over beide onderwerpen zullen volgen. Ik sluit af met een citaat van Gandhi: De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte maar niet voor ieders hebzucht"". Laat dat onze leidraad zijn in de agenda Groene Groei.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.