Datum:            17 oktober 2013

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Dit AO gaat over het klimaat, volgens mij een heel actueel onderwerp. Afgelopen weekend waren er in Nederland weer vele stortregens, met veel schade aan landbouwgewassen. De schade liep in de miljoenen. Volgens mij is er dus noodzaak om het klimaat goed op de agenda te zetten.

In de samenleving gebeurt al heel veel. Vorige week donderdag was de Dag van de Duurzaamheid van Urgenda. Urgenda heeft ook "Wij Willen Actie" gestart, met aanklachten tegen de Staat, die de samenleving onvoldoende zou informeren over de gevolgen van klimaatverandering. Het is opvallend dat de staatssecretaris dit heeft omarmd; in een krantenartikel schreef zij dat zij dat eigenlijk best goed vond. Dat is toch best positief.

Uit de samenleving kwam er nog een hartverwarmend initiatief. Afgelopen dinsdag was hier een groep kinderen van de Kids Climate Conference, die met ontzettend creatieve ideeën kwamen. Het waren echt heel jonge kinderen, volgens mij rond de tien jaar, maar hun ideeën waren echt steengoed. Zo noemden zij energie uit regen en kleine windturbines op de vangrails. Deze kinderen zullen in de komende decennia opgroeien en aan de slag gaan met onze energietransitie. Ik was dus heel blij met hun aanwezigheid.

Je kunt zien wat er allemaal in de samenleving gebeurt. De vraag rijst dan: wat doet het Rijk? Ik citeer een zin uit de Klimaatagenda: "De Klimaatagenda biedt met name maatregelen voor sectoren die buiten het energieakkoord vallen". Dat geeft mij een wat ongemakkelijk gevoel, want het energieakkoord heeft vooral een kortetermijnfocus, terwijl de Klimaatagenda zich juist zou moeten richten op de langere termijn: tot 2030, maar wat mij betreft ook tot 2050. Het energieakkoord is, met alle mitsen en maren die je erbij kunt hebben, natuurlijk wel een goede basis, maar ik vind dat het geen rem mag zijn op een ambitieuze agenda. We moeten echt breder en verder kijken. Ik vind dat het energieakkoord geen reden mag zijn om de Klimaatagenda tot 2020 in een la te laten liggen.

Over de inhoud van de Klimaatagenda het volgende. Ik denk dat er wel het een en ander in staat over doelen, maar die doelen zijn niet ambitieus genoeg. Ook wordt niet altijd duidelijk welke maatregelen door het Rijk worden genomen om de doelen te bereiken. Voor mij betekent dit niet dat alles nu van het Rijk afhangt. Ik heb het over de maatregelen die het Rijk moet nemen, maar niet alles hangt van het Rijk af. Ik vind de positionering van het Rijk in de Klimaatagenda wel goed. Wij zijn echt een netwerkpartner van de energieke samenleving. Dat is dus goed, maar ik vind ook dat we van het Rijk ambitie mogen verwachten. Ik moet helaas constateren dat de Klimaatagenda niet ambitieus genoeg is. Zo kiest het kabinet voor een doelstelling van 40% CO₂-reductie in 2030, maar veel studies, onder andere van Ecofys, tonen aan dat minstens een 55%-reductie nodig is om onze klimaatdoelen, die toch ook door het kabinet worden onderschreven, te halen. Ik vraag de staatssecretaris of zij dat met mij eens is. Als het kabinet vasthoudt aan een 40%-reductie, leidt dat tot maximaal 75 miljoen ton CO₂. Op basis van het bestaande beleid komen we echter uit op 95 miljoen ton CO₂. Daar zit een gat tussen van 20 miljoen. Wat gaat de staatssecretaris doen om dat gat te overbruggen? Ik kan haar wel een beetje helpen. We moeten veel meer inzetten op schonere mobiliteit. Juist op dit punt is het energieakkoord redelijk open. Er worden alleen doelstellingen in genoemd voor 2030 en 2050 en het prijsbeleid wordt maar een beetje aangestipt. Verder is er volgens mij veel mogelijk binnen de kaders van het energieakkoord, juist omdat hier niet expliciet over is. De ChristenUnie vindt dat we naar een systeem moeten waarin niet het bezit, maar het gebruik van de auto wordt belast. Ik vraag het kabinet wat we op dit punt kunnen verwachten.

Onlosmakelijk verbonden met CO₂-reductie zijn de doelstellingen voor duurzame energie en energiebesparing. Die komen in de Klimaatagenda onvoldoende naar voren. Dat is wellicht ingegeven door ons eigen nationale energieakkoord, maar dat neemt niet weg dat we ons hiervoor moeten blijven inzetten, ook om het bedrijfsleven investeringszekerheid te bieden. Om in 2050 een volledig duurzame energievoorziening te hebben, zou het doel voor 2030 moeten worden vastgesteld op 45% in plaats van op 30%. Is de staatssecretaris dat met mij eens en gaat zij zich daarvoor inzetten in Europa?

Nog een aantal korte punten. De collega van GroenLinks refereerde al aan de klimaatadaptatiestrategie. Al in 2007 was er een eerste aanzet. Laten we die erbij pakken en updaten; dan hoeft het volgens mij niet tot 2017 te duren voordat we een nieuwe klimaatadaptatiestrategie hebben. Verder is de ChristenUnie heel terughoudend bij CCS, het opslaan van CO₂. Dat is niet innovatief, niet kostenefficiënt en het kost veel energie. Ik vind niet dat het als excuus mag worden gebruikt om CO₂ te blijven uitstoten. De richting moet zijn: CO₂ terugdringen. Als er toch meer CO₂ wordt uitgestoten, zou ik veel liever zien dat we dat gaan vastleggen in beton, voor de bouw. Dat zijn innovatieve manieren, die ik veel liever zou zien dan het onder de grond brengen van CO₂, met alle risico's van dien in ons dichtbevolkte Nederland.

Tot slot. Ik begon met te memoreren dat er veel verandert in onze watervoorziening: hevige regens, maar ook perioden van droogte. Volgens mij ontbreekt in de Klimaatagenda de verdringingsreeks voor water. Ik denk dat deze hoognodig moet worden herzien. Wat is de stand van zaken op dit punt?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.