Datum:             2 november 2011

Mevrouw  Schouten (ChristenUnie):

Voorzitter. In het overheidsbeleid gaat het uiteindelijk altijd om recht en gerechtigheid, Justitia. Openbare veiligheid, ontzettend belangrijk in het dagelijks leven van mensen, is daar een verschijningsvorm van. Deze bewindspersonen mogen zich de hoeder weten van het recht en de gerechtigheid. Dit klinkt abstract, maar komt dichtbij in de onderwerpen die wij vandaag behandelen. Actuele problemen zoals winkeldiefstal, gewelddadige overvallen, mensenhandel en misstanden in de prostitutie vragen om een antwoord. Veiligheid is belangrijk voor dit kabinet. Veiligheid is ook belangrijk voor de ChristenUnie. Maar voor een veilige samenleving is meer nodig dan grenzen stellen alleen. Ook handhaven, bijvoorbeeld door het vergroten van de pakkans, en preventie zijn noodzakelijk. Voor de ChristenUnie past een combinatie van enerzijds duidelijke grenzen stellen, maar anderzijds ook inzetten op preventie en rehabilitatie bij de tweeslag recht en gerechtigheid. Graag hoor ik de inzet van de bewindspersonen op deze twee punten.

Begin dit jaar is de Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche door de Tweede Kamer behandeld. Gelukkig werd breed de noodzaak gezien om de misstanden in de prostitutiebranche aan te pakken. Meer dan de helft van de vrouwen werkt gedwongen in de prostitutie. Dwangarbeid, uitbuiting en verkrachting, daar kun je niet stil over blijven. De wet zal voor verbeteringen zorgen, maar regels stellen is één, ook de handhaving en zorg voor slachtoffers moet op orde zijn. Daar is nog veel winst te behalen. De opbrengsten van prostitutiegerelateerde mensenhandel zijn enorm. De pakkans is gering en de straffen zijn laag. In de begroting is sprake van een forse werkvoorraad voor de bestrijding van mensenhandel en kinderporno. Ondertussen komt dit jaar wel de dierenpolitie op stoom met maar liefst 250 agenten, terwijl er zelfs nog geen inzicht is in het antwoord op de vraag hoe groot de werkvoorraad is. De ChristenUnie vindt deze verhouding in inzet van de politie voor deze taken scheef en stuitend. Ik heb daarom een amendement ingediend om de capaciteit van de animal cops in te zetten voor de bestrijding van mensenhandel en kinderporno.

Ik vind het bijna beschamend dat ik weer moet beginnen over de uitstapprogramma's. Jaar na jaar heeft de Kamer uitgesproken, geld te willen vrijmaken voor uitstapprogramma's en deze programma's tot structureel flankerend beleid te willen maken. Ondanks de warme overdracht van het ministerie -- dat wil ik de betrokkenen wel meegeven -- moeten wij constateren dat de uitstapprogramma's zijn teruggeworpen in de tijd. De minister schrijft in de antwoorden op de feitelijke vragen dat in het grootste deel van de gevallen continuering van de projecten veilig is gesteld. Dat komt niet overeen met wat wij horen uit de verschillende gemeenten.

In Den Haag moesten de vier trajectbegeleiders stoppen. Ook in Rotterdam zijn de trajectbegeleiders en coördinatoren ontslagen en blijft een groep van 100 prostituees dit najaar zonder hulp achter. De toekomst van de uitstapprogramma's in Deventer en Haarlem is ongewis en in Zwolle is geen geld meer voor het stimuleren van werkgevers om ex-prostituees in dienst te nemen. De uitstapprogramma's redden het dus niet zonder landelijke betrokkenheid. Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, dat ook de evaluatie heeft gedaan, adviseerde de minister om te zorgen voor een landelijk geborgde dekking van de uitstapprogramma's. Uitstappers moeten ook buiten hun woon- of verblijfplaats terechtkunnen. Ik citeer: "Hoewel een effectieve uitvoering van de uitstapprogramma's bij uitstek een lokale of regionale regie en coördinatie vergt, ligt het volledig onderbrengen van de RUPS in gemeenten niet zo voor de hand". Waarom heeft de minister dit advies niet overgenomen?

De ChristenUnie heeft een amendement ingediend om structureel 2 mln., en dat is het minimale, beschikbaar te stellen voor een landelijk geborgde dekking van de uitstapprogramma's. We mogen deze vrouwen niet in de kou laten staan. Door gebrek aan opvangcapaciteit belanden slachtoffers van mensenhandel op dit moment ongewild weer in de prostitutie, zelfs nadat ze zich gemeld hebben bij de politie, zo meldt de Federatie Opvang. Dat kan toch niet? Hoe gaat de minister hier werk van maken?

Ik kom nu te spreken over privacy. Uit de Monitor Criminaliteit Bedrijfsleven blijkt dat winkeldiefstal een hardnekkig verschijnsel is, dat speciale aandacht verdient. Winkeliers gaan op zoek naar wegen om dit zelf aan te pakken, door het publiceren van beelden van overvallen en diefstallen. Ik kan me hier iets bij voorstellen, want het is nogal wat als je voor de zoveelste keer wordt overvallen. Tegelijk vindt ook mijn fractie dat het primaat voor opsporing bij de politie behoort te liggen. Ziet de minister mogelijkheden om dit te faciliteren, bijvoorbeeld door als uitgangspunt te nemen dat aan de politie ter beschikking gestelde beelden op een website van Justitie moeten worden gepubliceerd tenzij Justitie binnen zeven dagen motiveert waarom het onderzoeksbelang of de privacy zich tegen de openbaarmaking verzetten?

De heer  Elissen (PVV):

Het is fijn om te horen dat mevrouw Schouten gaat staan voor het midden- en kleinbedrijf en voor de individuen die overvallen en beroofd worden. Het is wel realiteit dat mensen vandaag de dag niet altijd adequaat en snel geholpen kunnen worden als zij zich melden bij de politie. Het komt zelfs voor dat er een briefje "bureau gesloten" op de deur hangt en er niet eens een intercom is, waardoor mensen naar een ander bureau moeten. Als we nu met elkaar vinden dat we de opsporing moeten faciliteren en dat daarbij snelheid geboden is, zou mevrouw Schouten dan kunnen leven met het voorstel dat ik zojuist formuleerde? Dat voorstel behelst twee keiharde randvoorwaarden, namelijk het doen van aangifte en het ter beschikking stellen van de beelden ten behoeve van justitie. We maken het met mijn voorstel in deze moderne tijd mogelijk dat mensen heel snel de beelden van de daders met elkaar kunnen delen ten behoeve van een snelle opsporing.

Mevrouw  Schouten (ChristenUnie):

Nogmaals, voor onze fractie is het van groot belang dat het primaat voor de opsporing wel bij de politie blijft liggen, maar ik begrijp dat dit voor de fractie van de heer Elissen ook zo is. Als er beelden vertoond zouden moeten worden, zou dat altijd via justitie moeten lopen. Wij vragen ook om facilitering daarvan. Het voorstel dat wij doen -- we zullen bekijken hoe dat zich verhoudt tot het voorstel van de heer Elissen -- is als het ware de omkering van het proces. Je moet de beelden altijd via justitie laten lopen, maar justitie moet er dan wel binnen zeven dagen een reactie op geven: ofwel plaatsen op een website ofwel gemotiveerd zeggen waarom dat niet kan, bijvoorbeeld omdat het in strijd is met de privacyregels. Ik wil dat voorleggen aan de staatssecretaris en er zijn reactie op horen.

De heer  Elissen (PVV):

Het zal ongetwijfeld bekend zijn dat als je daders snel wilt opsporen, je dat vooral de eerste uren moet doen. Vandaar ook mijn pleidooi om een voorziening te treffen om de burger, met die keiharde randvoorwaarden, het recht te gunnen. Dat is volgens mij mogelijk. We moeten niet in een situatie terechtkomen waarin het bureaucratisch wordt, het zeven dagen of langer moet gaan duren en wij toch weten dat het apparaat onvoldoende is toegerust. Het is fantastisch mooi als de politie het wel kan, maar als de politie het op een bepaald moment niet 24/7 kan, dan vind ik dat de burger het zelf zou moeten doen. Ik ben zeer benieuwd naar het antwoord van de bewindspersonen, maar ik dank mevrouw Schouten alvast voor deze handreiking.

Mevrouw  Schouten (ChristenUnie):

Ik vervolg mijn betoog. De ChristenUnie is blij met de invoering van de evenementenheffing ter bekostiging van de politie-inzet. De ChristenUnie begrijpt echter niet waarom de evenementenheffing niet gaat gelden voor voetbalwedstrijden.

Het gaat om 300.000 manuren per jaar. Dat is circa een derde van alle politie-inzet bij evenementen. Het kan toch niet zo zijn dat voor dancefeesten die worden verstoord door voetbalvandalen wel een heffing wordt gevraagd, maar dat voor voetbalwedstrijden waar diezelfde vandalen heen gaan, geen heffing wordt gevraagd? Ik heb daarom een amendement ingediend waarmee er tevens extra geld vrijkomt voor de vrijwillige politie.

Over vrijwilligers gesproken: dit kabinet kiest zowel bij de brandweer als bij de politie voor schaalvergroting. Het risico is groot dat dit ten koste gaat van de binding van de vrijwilligers met het korps. Hoe willen de minister en staatssecretaris de betrokkenheid van brandweer- en politievrijwilligers borgen?

Enkele joodse instellingen zijn meer dan €800.000 per jaar kwijt aan beveiligingskosten. Dat bleek deze zomer. Die instellingen zijn onevenredig zwaar belast. Eerder dit jaar werd de motie-Rouvoet c.s. aangenomen waarin de regering wordt verzocht om in gesprek te gaan met de joodse onderwijsinstellingen en de gemeenten om tot een oplossing te komen voor de onevenredig hoge beveiligingskosten van deze instellingen. Welke oplossing heeft de minister voor de Kamer in petto? Ik heb in dit kader een amendement in voorbereiding, maar ik wacht even het antwoord van de minister af. Als de beantwoording onvoldoende is, wil ik dit echter via de Kamer zelf gaan regelen.

Een dienstbare overheid is een rechtvaardige overheid, een overheid die veiligheid biedt en bovendien recht en rechtszekerheid waarborgt. Voor een samenleving zijn dit de belangrijkste voorwaarden om in vrede samen te leven. Het komende jaar staat er veel op de agenda, bijvoorbeeld in verband met de gerechtelijke kaart, de griffierechten en de politie. De fractie van de ChristenUnie zal ook het komend jaar met genoegen haar bijdrage leveren aan het waar mogelijk versterken van die dienstbare en rechtvaardige overheid.