Datum:           23 juni 2016

De heer Bruins (ChristenUnie): Voorzitter. De regering heeft extra miljarden in het vooruitzicht gesteld door verlenging van het Infrafonds met twee jaar, maar dat is gewoon lenen uit de toekomst na 2028. Feit blijft dat we tot die tijd het MIRT vrijwel volgepland hebben. Daarom roep ik de regering op een stap terug te zetten bij de Ring Utrecht nu niet alleen de gemeente maar ook de provincie zich heeft uitgesproken tegen de verbreding bij Amelisweerd. De tijd van grote snelwegprojecten is voorbij. We moeten naar kleine, slimme ingrepen. Er zijn genoeg minder controversiële projecten die veel goedkoper zijn en echte knelpunten oplossen. We moeten ook nadenken over een andere aanpak. Het schrappen van de ruit rond Eindhoven heeft nu geleid tot een zogeheten programmatische aanpak voor de regio, waarin niet alle projecten tot in detail vastliggen en vooral de regio aan zet is. Moeten we dit niet ook in andere regio’s proberen?

De Minister wil zich bij nieuwe projecten vooral richten op bereikbaarheidsopgaven uit lopende MIRT-onderzoeken. Deze onderzoeken zijn echter sterk gericht op meer asfalt. Wanneer start de Minister een MIRT-onderzoek naar de spooropgave voor de komende twintig jaar? De EIB (Europese Investeringsbank) deed deze week een oproep om 8 miljard extra te investeren in infrastructuur, waarvan 5,5 miljard voor spoor. Delen de Staatssecretaris en de Minister de mening van de EIB dat er vooral bij het spoor nog een heel grote opgave is?

Het is mooi dat er 250 miljoen voor Schiphol Plaza komt. Dat komt echter uit het ERTMS-budget, terwijl ook op dat budget grote tekorten zijn. Ik vind dat zorgelijk, want ik hoor uit de spoorsector dat er meer urgente knelpunten aan zitten te komen. Collega De Boer had het daar al over. We krijgen nu drie keer per jaar een rapportage over de ontwikkelingen op de weg, maar zouden we niet ook zo’n overzicht kunnen krijgen voor het spoor?

Wat worden de uitgangspunten voor de Nationale Markt en Capaciteits Analyse (NMCA)? Wordt de fiets hierin volwaardig meegenomen? Kan de Minister de uitgangspunten naar de Kamer sturen? De Staatssecretaris zoekt nog naar oplossingen voor het fietsparkeren bij stations nu het geld bijna op is. Bij de hoofdrailnetconcessie is afgesproken dat de NS hieraan meer zal gaan bijdragen. Is dit inmiddels uitgewerkt in concrete afspraken met de NS? De ChristenUnie wil dat er bij de begroting extra geld komt voor verlenging van het Actieplan Fietsparkeren bij stations, zodat het tekort van 48.000 plekken dat voorzien is in 2020, wordt opgelost. Is de Minister bereid geld te zoeken voor de snelfietsroutes die niet konden worden gefinancierd uit het bekende amendement-Hoogland?

Het is mooi dat Rijkswaterstaat in 2030 energieneutraal wil zijn. Maar kan dat niet sneller? Zo wordt de A16 Almere energieneutraal doordat in het knooppunt Almere zonnepanelen komen. Kan dat niet bij veel meer verkeersknooppunten? Dat verdient zich immers terug.

Om het woord «N-etjescircus» dat op Twitter rondwaart eer aan te doen, ga ook ik een rondje Nederland maken. Ik begin in de prachtige regio Noord. Gisteren stond er een megafile bij de Afsluitdijk door brugstoringen, zoals al is gezegd. Wanneer grijpt de Minister in? Nog steeds is er onvoldoende geld voor bredere sluizen bij Kornwerderzand. Scheepswerven lopen opdrachten mis. Ik begrijp werkelijk niet waarom de Minister wel 13 miljoen wil besteden aan een kunstwerk van Daan Roosegaarde, maar niet de portemonnee trekt voor het oplossen van de bereikbaarheidsproblemen. Ik heb nog een aangehouden motie op dit punt. Repareer eerst de bruggen, verbreed de sluis, en koop als er nog geld over is pas een kunstwerk van Daan Roosegaarde.

Is er nog nieuws over herstel van de spoorbrug bij Weener? Er is snel een besluit nodig. De ChristenUnie wil dat de Staatssecretaris met onze Duitse buren de situatie aangrijpt om snel de lijn richting Bremen en Hannover te versnellen. Collega De Boer heeft het Westgat bij Lauwersoog al genoemd; daar sluit ik me bij aan.

Ik daal af naar de prachtige regio Oost. De ChristenUnie pleit voor opwaardering van de N50 bij Kampen naar een 2x2-autoweg. Er gebeuren daar veel ongelukken en de files zullen verder toenemen als de N307 richting Lelystad is omgebouwd.

Het is mooi dat de Minister de afrit A1 naar A30 Barneveld geheel wil verdubbelen. De ChristenUnie vindt dit echter onvoldoende. De verkeerslichten aan de zuidzijde van het knooppunt moeten verdwijnen. Hiervoor moet een verbindingsboog komen van de A30 naar de A1 Oost, inclusief een weefvak tussen Barneveld en Voorthuizen.

Als laatste in de regio Oost noem ik de N35/N348 in Raalte, waar met een ingreep van 50 miljoen euro problemen kunnen worden opgelost. Ik kom op de regio West. Door de komst van de metro komen de sporen van de Hoekse Lijn bij Schiedam vrij. De regio wil deze graag benutten voor het spoor richting Den Haag, zodat er niet alleen extra treinen komen, maar de dienstregeling ook robuuster wordt en Schiedam een intercitystation blijft. Ik heb ook hierover nog een aangehouden motie. Hoe staat het met het onderzoek en het kabinetsbesluit? Hoe staat het met de A9 Raasdorp-Alkmaar en de verbindingsboog met de N208? Ook daarover krijg ik graag een update.

Als laatste kom ik bij de regio Zuid, ook al zo’n prachtige regio. Het is mooi dat er wordt geïnvesteerd in een eerste fly-over voor het knooppunt Hooipolder, maar dat is lang niet genoeg. De regio is met het Hooipolder Plus-plan gekomen om tot 2030 files te voorkomen. Voor 10 miljoen komen er extra rijstroken, zodat je vanaf de A59 zonder verkeerslichten rechtsaf kunt richting de A27, en er wordt een nieuwe parallelweg tegen sluipverkeer gebouwd in Raamsdonk en Waspik.

Eindelijk is er een besluit over verdubbeling van het spoor Heerlen-Landgraaf. Dat is al genoemd. Helaas gaat de trein nog niet twee keer per uur door knelpunten in Duitsland. De oplossing hiervoor zou in Duitsland op een laag pitje staan. Kan de Staatssecretaris haar Duitse collega nog op andere gedachten brengen?

Ik ben zelf gaan kijken bij de N59 Goeree-Overflakkee. De regio wil heel graag bijdragen aan het versneld aanpakken van een duurzame, bereikbare en veilige N59 en vraagt een verkenning te starten. De regio wil de N59 niet alleen veilig maken, maar ook met innovatieve technieken tot een heel vooruitstrevende weg maken. In samenwerking met TNO en Rijkswaterstaat kan dit echt een iconisch project zijn. Dat past mooi in het streven van Rijkswaterstaat om energieneutraal te worden. Is de Minister bereid om de N59 een prachtige upgrade te geven?

De voorzitter: Fijn dat u ons op een reis door Nederland hebt willen meenemen. Ik zie dat mevrouw Van Tongeren een vraag aan u heeft.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks): Ik hoor in de bijdrage van de ChristenUnie een aantal malen het woord «duurzaamheid». Ook wordt het streven van Rijkswaterstaat naar energieneutraliteit geprezen. Dat deel ik. Ik vraag me echter af wat de visie is van de ChristenUnie. Zij pleit voor meer asfalt, maar de ChristenUnie is ook een partij die zegt dat het energieakkoord en de uitspraak van de rechter in de Urgendazaak strikt uitgevoerd moeten worden. Hoe kun je nu aan de ene kant meer asfalt willen en aan de andere kant zeggen dat we alles op alles moeten zetten om de CO2-uitstoot zo snel mogelijk terug te brengen? Wat is de visie van de ChristenUnie?

De heer Bruins (ChristenUnie): Ik dank mevrouw Van Tongeren voor deze vraag en voor de gelegenheid om daarop te reageren. Helemaal in het begin van mijn bijdrage heb ik gezegd dat de tijd van grote snelwegprojecten voorbij is. Asfalt werkt net als een waterleiding. Als je een leiding breder maakt, gaat er nog meer water doorheen. Als je nog meer asfalt neerlegt, komen er meer auto’s, net zolang tot het weer vastloopt. Een systeem werkt alleen onder druk, kan ik als natuurkundige zeggen. Voor de ChristenUnie is het dus heel duidelijk: je kunt wel meer asfalt neerleggen, maar daarmee trek je uiteindelijk meer auto’s aan. Dat gaat niet werken, want je komt vanzelf weer bij een tweebaansflessenhals, waar het weer vastloopt. Heel vaak leidt meer asfalt tot knelpunten die er eerst niet waren. Daarom zeg ik dat de tijd van grote snelwegprojecten voorbij is en bepleit ik een heleboel spoorprojecten. Maar in de regio zijn enkele knelpunten die je goedkoop, heel snel en met weinig extra asfalt op kunt lossen. Daar kun je die flessenhalzen juist weghalen. Daar zal het de uitstoot helpen te verminderen. Als je die knooppunten meteen duurzaam aanlegt, kan het ook nog eens energieneutraal. Dat is de visie van de ChristenUnie. Ik hoop dat mevrouw Van Tongeren en ik elkaar daarin kunnen vinden.

De voorzitter: Dat gaan we nu merken.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks): We hebben het nu over zaken die tot 2030 lopen. De uitwerking ervan ligt zelfs nog verder weg. Over die periode moet je dus bedenken hoe het vervoer gaat veranderen. Tegen die tijd zullen er meer zelfrijdende auto’s zijn – de Minister is daar ook fervent voorstander van – en hopelijk ook veel meer elektrisch vervoer. Er gaat ook een spitsheffing komen in de vorm van rekeningrijden. Zit dat ook in de visie van de ChristenUnie? Wil de ChristenUnie dat op die manier in balans brengen met wat we willen qua schone lucht, minder lawaai en het voldoen aan klimaatafspraken? Of is de ChristenUnie nog niet zover?

De heer Bruins (ChristenUnie): In andere debatten waar ik als woordvoerder Onderwijs, Wetenschap en Innovatie mag spreken, bepleit ik voortdurend meer investeringen in innovatie om juist ook duurzame mobiliteit te stimuleren. We zijn daar groot voorstander van. Dit gaat alleen maar over het oplossen van knelpunten op een klassieke manier. De toekomst van automobiliteit is echter elektrisch en autonoom. Dat gaat binnen tien jaar komen. Daar moeten we vooral op inzetten en in investeren. Bij spoor zien we dat er heel veel geld gaat naar onderhoud, terwijl er relatief weinig naar nieuw spoor gaat, wat de spoormobiliteit sterk zou kunnen verbeteren. Wij bepleiten een integrale visie voor ov en beperken ons pleidooi voor asfalt tot een paar regionale knelpunten die heel snel en voor weinig geld opgelost kunnen worden.

De voorzitter: De heer Houwers heeft ook nog een interruptie. Ik had hem helemaal over het hoofd gezien. Dat spijt me heel erg.

De heer Houwers (Houwers): Mij ook.

De voorzitter: U krijgt gewoon de mogelijkheid, hoor.

De heer Houwers (Houwers): Dank. De heer Bruins geeft aan niet verder te willen met investeren in asfalt of in ieder geval andere mogelijkheden te willen onderzoeken. Hij heeft het over druk en tegendruk. Een van de mogelijkheden voor tegendruk is het organiseren van een financiële prikkel voor als de druk te hoog wordt. Acht de heer Bruins het denkbaar dat de ChristenUnie zou kunnen meegaan met een idee voor een congestieheffing? Daarmee kan op bepaalde wegen op bepaalde tijden bij ernstige drukte een toeslag gerekend worden. Wat denkt hij daarvan?

De heer Bruins (ChristenUnie): Op dit moment is de manier waarop we belasting heffen eigenlijk heel eendimensionaal en niet zo intelligent. Ik kan me best voorstellen dat we met veel interesse zullen kijken naar intelligentere methodes en intelligentere vormen van beprijzing.

De heer Houwers (Houwers): Mag ik dat zo interpreteren dat de heer Bruins serieus wil meedenken als de totale lastendruk niet wordt verhoogd, maar intelligenter wordt verdeeld en wordt neergelegd bij diegenen die de meeste druk veroorzaken?

De heer Bruins (ChristenUnie): In het algemeen gesproken is «de vervuiler betaalt» een heel interessant en nuttig principe om duurzaamheidsproblemen aan te pakken.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl