Datum:            22 januari 2014

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. De centrale vraag van dit debat is: waarom blijft de staatssecretaris tegen de zin van de hele regio studeren op een spoorboog bij Bathmen en het keren van goederentreinen in Deventer? Hoe meer ik mij verdiep in de plannen voor het goederenvervoer door Oost-Nederland, hoe zwakker ik routes via de Twentelijn vind worden en hoe meer ik een langetermijnvisie mis. De staatssecretaris heeft steeds dikkere rapporten nodig. Omwonenden weten er steeds weer gatenkaas van te maken. Het commentaar van de Commissie voor de m.e.r. op de milieueffectrapportage voor het goederenvervoer Oost-Nederland was niet mals. De aanvulling doorstaat de MER-toets ook niet, zo vrees ik. Als de staatssecretaris zo zeker is dat het document nu wel goed is, waarom is zij dan niet bereid het opnieuw voor te leggen aan de Commissie voor de m.e.r.?

Ik lees in de milieueffectrapportage vrijwel niets over de gevolgen voor het reizigersvervoer. De NS gaat snellere intercity's aanschaffen. Daarmee wordt een aanzienlijke reistijdwinst geboekt, ook tussen de regio en de Randstad. De snelheid van goederentreinen komt echter niet boven de 100 km/u. Een goederenroute via Bathmen maakt snelheidsverbetering voor reizigersvervoer vrijwel onmogelijk. Daarvoor is deze corridor te vol. Zou dit alleen al niet genoeg reden zijn om niet voor deze route te kiezen, maar voor de Twentekanaallijnroute of, beter nog, een noordtak van de Betuweroute? De regio doet nu onderzoek naar deze noordtak. Waarom doet de staatssecretaris hier niet aan mee?

Hoe is het mogelijk dat in de MER staat dat het keren van treinen in Deventer meer toekomstvast is dan investeren in het verbeteren van de Twentekanaallijn? Ik denk dat iedere goederen- en reizigersvervoerder deze conclusie niet zal delen. Waarom gaat de MER uit van veel hogere groeiprognoses dan ProRail zelf gebruikt in de rapportages van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer? Waarom negeert de staatssecretaris de optelsom van geluid bij de A1, de spoorboog en het spoor bij Bathmen? Hoe is het mogelijk dat de staatssecretaris de geluidssituatie bij de routes langs de Twentelijn beter vindt, terwijl er langs de Twentekanaallijn twintig keer zo weinig geluidgehinderden wonen? De staatssecretaris vergelijkt hier appels met peren en gebruikt in feite de huidige hinder op de Twentelijn om te zeggen: die paar extra goederentreinen, ach, die kunnen er ook nog wel bij. Waarom gaat de staatssecretaris uit van een verouderd normenkader voor trillingshinder? Ik heb het nog niet eens over de ruimtelijke gevolgen, die bij de varianten met een spoorboog enorm zijn.

Ik trek mijn conclusie. De staatssecretaris mag de omvangrijke lijst met kritiekpunten niet negeren. De ChristenUnie wil geen spoorboog bij Bathmen, maar een station. De ChristenUnie wil een definitieve streep door elke variant die via de Twentelijn gaat, zodat de inwoners van Deventer, Bathmen, Rijssen, Holten, Wierden, Borne en Almelo duidelijkheid hebben. Ik heb hiervoor zo nodig een motie klaarliggen.

Door bewoners langs de Betuweroute wordt nog veel geluidsoverlast ervaren, bijvoorbeeld in Hardinxveld-Giessendam. Is de staatssecretaris bereid permanente geluidsmetingen te doen om te monitoren en meer inzicht te krijgen in de piekgeluiden?

Het knelpunt Zwolle-Herfte wordt aangepakt met spoorverdubbeling en een vrije kruising. Ik zou willen zeggen: eindelijk, wij hebben er lang op gewacht. De ChristenUnie wil dat de investeringen die wij nu doen, niet in de weg staan van een langetermijnvisie op de ontwikkeling van knooppunt Zwolle en van de hele bereikbaarheid van Noord- en Oost-Nederland. Ik verwijs voor de toekomst naar de intercity Enschede-Lelystad. Wanneer komt er budget om de knelpunten aan de westzijde van station Zwolle op te lossen?

ProRail wil in Heemstede twee spoorwegovergangen sluiten. Veel mensen dreigen daardoor hun ommetje kwijt te raken. Waarom kiest de staatssecretaris niet voor het beveiligen van het Laantje van Alverna en het verbreden en openbaar maken van het Waternettunneltje, zodat dit toegankelijk wordt voor recreanten? ProRail stelt dat de overgangen niet openbaar zijn en dus gesloten mogen worden. Ze bestaan echter al meer dan 50 jaar en zijn altijd toegankelijk geweest. Daarmee zijn ze door verjaring openbaar geworden. Ik roep de staatssecretaris op om samen met Wandelnet en de Fietsersbond tot een goede oplossing te komen.

Afgelopen week was ik bij de Valleilijn in Ede-Barneveld. Daar zijn nog tientallen onbewaakte overgangen. Wanneer gaat de staatssecretaris dit soort onveilige situaties aanpakken en deze overgangen in ieder geval voor een deel sluiten of verder beveiligen? De regio wil op de hele Valleilijn een kwartierdienst. Dit kost 30 miljoen, maar dan hebben de reizigers geen aansluiting in Ede-Wageningen. Een goede aansluiting kost 30 miljoen extra. Veel simpeler is het om de Valleilijn door te trekken naar Arnhem. Dan is het extra geld niet nodig en wordt bovendien de exploitatie goedkoper. Is de staatssecretaris bereid om de stoptrein Ede-Arnhem te decentraliseren nu dit aantoonbaar het beste is voor zowel de reiziger als de belastingbetaler?

De voorzitter: Wilt u afronden?

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Dat zijn mijn volgende woorden: ik rond af. Is er al een resultaat van het gesprek met de provincies over elektrificatie? De ChristenUnie vindt het een slechte zaak dat de regeling voor geld terug bij vertraging sinds kort alleen nog maar bij de NS geldt.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.