Datum:            27 januari 2014

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Ik ben blij met het Nationaal Programma Preventie. Het was een brede wens van de Kamer. Het preventieprogramma biedt een overzicht van de preventiemaatregelen op dit moment in de Nederlandse samenleving. Veel projecten die ik ken en die ik een warm hart toedraag, zoals JOGG, komen hierin terug. Dat werpt tegelijk de vraag op hoe ambitieus dit programma is. Is het niet slechts een optelsom van wat er op dit moment gebeurt op het gebied van preventie? Een andere vraag is of de doelstellingen wel concreet genoeg zijn. Ik noem bijvoorbeeld gehoorschade: "Te veel jonge mensen hebben al een verslechterd gehoor. Deze ontwikkeling moet worden gekeerd met voorlichting, bewustwording en afspraken over veilige geluidsniveaus". Dat is allemaal waar, maar deze doelstelling is niet smart. Kunnen de staatssecretaris en de minister mij uitleggen of zij dit nationale preventieprograma wel concreet genoeg vinden? De Kamer heeft op dit punt ook een belangrijke motie aangenomen.

Als ik het goed heb begrepen, zullen betrokken partijen zogenaamde plechtige beloften, pledges, doen. We zullen echter tot de grote conferentie van 5 februari moeten wachten om hierover meer te weten te komen. Ik hoop dat het niet bij vage beloften blijft, want daarvoor is onze gezondheid veel te belangrijk.

De ChristenUnie waardeert het positief dat er een akkoord is bereikt met de voedingsindustrie over zout, vet en suiker, maar zij vindt dat de afspraken daarover concreter moeten. Ik krijg de indruk dat convenantpartijen met minimale inspanningen in 2020 kunnen zeggen dat zij er alles aan hebben gedaan om het huidige beleid te verbeteren. De ChristenUnie wil een convenant dat dwingt tot maximale inspanningen. Graag een reactie van de minister hierop. Ik zal een voorbeeld noemen: het moet mensen gemakkelijker gemaakt worden om maximaal 10% verzadigde vetten te consumeren. Wat betekent dat precies? Wanneer is het gemakkelijk? Dit betekent toch gewoon dat het ongezonde aanbod ook in de schappen blijft staan.

Het akkoord staat of valt met de macht van de wetenschappelijke commissie. Zij kan eisen stellen aan de doelstellingen. Is de minister het met mij eens dat de wetenschappelijke commissie meer mandaat moet krijgen om maximumnormen in te stellen? Hoe kijkt de minister aan tegen onafhankelijke monitoring? Graag krijg ik daarop een reactie.

Ik verwacht dat de minister met wetgeving komt als er door het convenant geen vooruitgang wordt geboekt. De minister weet ook dat wij hierover al zo lang spreken dat het resultaat tot nu toe volstrekt onvoldoende is. Gaat het convenant dit veranderen? Daarvan ben ik niet overtuigd. Wij moeten nu aan de slag gaan met wetgeving als stok achter de deur om een positief resultaat te boeken. Is de minister bereid om hiermee nu al aan de slag te gaan? Wil zij eisen formuleren op het gebied van zout, vet en suiker in bewerkte producten? Ook hierop krijg ik graag een reactie.

Ik ga specifiek in op suiker. In 2025 hebben 1,3 miljoen mensen in ons land diabetes. Dat is bizar. Deze trend moet gekeerd worden. Waarom heeft suiker niet een prominentere plek in het convenant gekregen? Waarom wordt er in plaats daarvan over calorieën gesproken? Is de minister bereid om met aanvullend beleid te komen op het gebied van suiker? Zo is het wat mij betreft cruciaal dat er eerlijke productinformatie gegeven wordt. Fabrikanten van levensmiddelen verdoezelen hoeveel suiker zij in hun producten stoppen. Door op creatieve wijze het woord suiker te omzeilen lijken producten gezonder dan zij in werkelijkheid zijn. De Consumentenbond heeft met de campagne Suikerpraatjes aangetoond dat fabrikanten wel 50 verschillende namen gebruiken in plaats van het woord "suiker".

Wat mij betreft zijn de ambities voor de gezonde schoolpleinen te mager. In alle gemeenten moeten er gezonde schoolpleinen zijn in 2025, maar de nota reikt tot 2016. Er worden in 2016 70 voorbeeldpleinen verwacht. In Nederland zijn er duizenden scholen. Die 70 is dan toch bij lange na niet genoeg? Mijn fractie vraagt om inzet om dit aantal ten minste te verdubbelen.

Ook plaats ik vraagtekens bij de gezonde schoolkantines. Van de 2.000 scholen hebben er 200 een gezonde kantine. De ambitie voor 2015 lijkt nog ver weg. Wat gaat de minister hieraan doen?

Over preventie en de inzet van de zorgverzekeraars wil ik graag aansluiten bij de woorden van de CDA-fractie.

Ik kom op borstvoeding. Waarom wil de minister in het preventieprogramma niet expliciet aandacht besteden aan borstvoeding? Aanstaande moeders krijgen de blije babydoos met allerhande reclame over babyvoeding, maar er is geen enkele ondernemer die de marketing voor borstvoeding op zich neemt. Volgens mij ligt hier een gezamenlijke verantwoordelijkheid van overheid en zorgverleners.

De nationale "stoppen met roken"-maand die dit jaar gelanceerd zou worden, is in Engeland al succesvol en populair. Om die in Nederland een succes te laten worden, zijn nog veel inspanningen nodig, ook op financieel gebied. Wil de staatssecretaris met de betrokken partijen om tafel gaan om dit te bespreken?

Ik ben blij met de oproep van de staatssecretaris om de leeftijdscontrole op het verbod op alcohol tot 18 jaar aan te scherpen. Zijn er inmiddels afspraken gemaakt met de gemeenten?

De voorzitter: U hebt nog drie minuten.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Oké, ik ga nog een halve minuut verder. Mijn enthousiasme over JOGG heb ik heel vaak benadrukt. De ambitie is 75 JOGG-gemeenten in 2015. Er zijn op dit moment 37 gemeenten. Gaan wij de ambitie halen?

Tot slot kom ik terug op gezonde voeding in ziekenhuizen. Van de patiënten is 25% tot 40% ondervoed voordat zij worden opgenomen. Vooral bij ouderen speelt een tekort aan eiwitten. Tijdens de begrotingsbehandeling gaf de minister aan dat zij het SEO-rapport onder de aandacht wil brengen. Is dit gebeurd? Een mogelijke besparing van 1,9 miljard aan zorgkosten is te behalen door preventie en goede voeding in de zorg. Dat gaat ons allen aan.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.