Bijdrage Carla Dik-Faber aan een algemeen overleg met minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en minister Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Kamerstuknr. 33529

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Dank u, voorzitter. Ook ik wil de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van harte welkom heten. Fijn dat hij ook bij dit complexe dossier betrokken is. Dat doet mij deugd, want er moet veel gebeuren; dat mag duidelijk zijn.

Ik wou in het begin van dit debat ook memoreren dat wij recent een krantje in ontvangst heb genomen van de Groninger Bodem Beweging die tien jaar bestaat. Ik heb daarover mixed feelings, want aan de ene kant is het natuurlijk een heuglijk feit dat een vereniging tien jaar bestaat, maar omdat het gaat om de Groninger Bodem Beweging hoop ik met hen dat zij hun twintigjarig bestaan niet hoeven te vieren en dat dan alle problemen opgelost zijn.

Ik wil hen aan het begin van dit debat ook danken voor de altijd constructief-kritische houding die ze hebben aangenomen en het vele goede overleg wat we hebben gevoerd.

Voorzitter. Er staat heel veel in de steigers. Ik denk dat dat breed herkend wordt. Er wordt voortvarend gewerkt aan versnelling in de schadeafhandeling en de versterking. En er ligt ook een dashboard waarmee de voortgang wordt gemonitord. Maar ik kan me ook wel aansluiten bij voorgaande sprekers, mevrouw Mulder, de heer Harbers en anderen, die zeiden: dat mag wel fijnmaziger.

Wat ik positief vind is dat in beide trajecten, zowel de schadeafhandeling als de versterking, wordt gewerkt aan een aannemersvariant. Daarmee komt er regie bij de bewoners te liggen en ook een bouwakkoord is aanstaande. Dat is goed. We hebben gisteren gelezen dat de woningen in batch 1581 worden versterkt. Dat is ook goed nieuws. Ik proef het dan maar zo dat de verhoudingen tussen Rijk, provincie en gemeente ook best constructief zijn, dat er open contact is. Dat vind ik ook fijn nieuws.

Tegelijkertijd merken mensen in Groningen hier echt onvoldoende van. De vaart zit er nog niet in. 2019 zou het jaar van de uitvoering zijn, maar dit is onvoldoende uit de verf gekomen. Er zijn nog steeds schrijnende situaties, complexe schades, schadeprocessen die jarenlang slepen en psychisch lijden. Niet voor niets heeft de regio nog een brief met zeven punten aan de beide ministers verzonden. Ik zou graag punt voor punt een reactie ontvangen, of in dit debat, of in antwoord van het kabinet ter informatie naar de commissie. Maar die vragen moeten beantwoord worden.

Over schadeherstel en versterken mijn eerste vraag. Daarvoor komen verschillende instituties. Wij hebben twee wetstrajecten, die behandelen we ook nog eens verschillend in de tijd. Over die wetten komen we vast nog uitgebreid te spreken, maar mijn vraag is wel: hoe willen deze ministers de samenhang in de integrale aanpak van schadeherstel en versterking waarborgen? Ik sluit me aan bij de vraag van de voorgaande spreker. Kunnen we niet zorgen dat er één loket komt voor bewoners?

De cijfers voor de te versterken woningen staan nog altijd ter discussie. CVW, NCG en gemeenten hebben allemaal eigen automatiseringssystemen die niet op elkaar passen. Hoe betrouwbaar zijn de cijfers en kunnen we daar de toekomst op baseren?

Voorzitter. We hebben al veel gesproken over agrariërs, over mkb'ers, over monumenten en complexe schade. Waarom is dit nog steeds niet goed geregeld? Waarom moet de regio weer aan de bel trekken over deze groepen? Ik begrijp uit hun brief dat de Commissie Bijzondere Situaties ook niet benaderbaar is voor agrariërs en niet voor ondernemers. Waarom niet en waar kunnen zij dan wel terecht?

Over de waardevermindering zijn heel veel vragen gesteld; over het Atlas-model, over de situatie in Delfzijl, over de gerechtelijke procedure die loopt. Ook mijn vraag is: wil de minister in de definitieve regeling voor het Instituut mijnbouwschade opnemen dat wordt uitgegaan van de nieuwste inzichten over wat de adequate manier is om de waardedaling te bepalen?

Dan de verhuiskosten sluit ik mij kortheidshalve ook aan bij de vragen. Er wordt gelachen. Wil de minister nog eens door een ruimhartige bril kijken en in overleg gaan over een ruimhartige vergoeding? Ik denk dat ik daarvoor de minister van BZK mag aanspreken. Mensen moeten nu kiezen uit vitrage of overgordijnen, terwijl ze allebei gewend waren; dat niveau. Dit kan toch niet de bedoeling zijn?

Voorzitter. Een heel groot punt wil ik maken van de geestelijke zorg. We hebben in de brief van de regio gelezen: "Voor veel van onze inwoners is het een en al ellende. Ze worden letterlijk ziek van de situatie." Ik heb in de brieven gelezen dat de minister van EZK de situatie heeft besproken met het bestuur van het Nationaal Programma Groningen. Wat zijn de uitkomsten van dat gesprek? Dat is mijn eerste vraag. Nu heeft het Rijk drie keer één ton beschikbaar gesteld, ook op aandringen van de ChristenUnie, voor geestelijke zorg. Maar we weten allemaal dat er veel meer nodig is, en we herinneren ons allemaal ook hoe waardevol het is dat de Proatbus door Groningen rijdt en laagdrempelig toegankelijk is voor mensen die behoefte hebben aan een luisterend oor. We zijn allemaal bij hen geweest toen die Proatbus hier op het Plein voor het Tweede Kamergebouw stond.

Maar ik merk eerlijk gezegd weinig urgentie bij het kabinet op dit gebied. De gezondheid van mensen in Groningen lijkt een ondergeschoven kindje. Mijn fractie neemt daar simpelweg geen genoegen mee. Wil de minister hierover in overleg gaan met zijn collega van VWS en de gezondheid van mensen in Groningen de prioriteit geven die nodig is, in de organisatie en in de financiën? Dit moet echt beter.

Naar de toekomst, het is natuurlijk heel goed nieuws dat de gaswinning naar nul gaat, veel sneller dan gedacht. Maar ook na sluiting van dit veld is het nog vele jaren van belang dat de seismiciteit gemeten en beoordeeld wordt op mogelijke risico's. We zijn nu aangewezen op de kennis en de modellen van de NAM, maar hoe wordt dit dan in de toekomst geborgd en hoe zit het ook met de aansprakelijkheid voor schade naar de toekomst, niet alleen de schade aan gebouwen maar ook andere vormen van schade? Is dat goed geborgd?

Voorzitter, heb ik wellicht nog één minuut om nog Ternaard te bespreken?

De voorzitter:
U hebt zelfs nog anderhalve minuut.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Fantastisch. Voorzitter. De vergunning voor de gaswinning bij de Waddenzee is stokoud. We hebben te maken met UNESCO-werelderfgoed, klimaatverandering en een stikstofcrisis. Hoeveel context moet er nog veranderen om deze stokoude vergunning ter discussie te kunnen stellen?

Ik dank de minister voor het antwoord op de Kamervragen. Er wordt gekeken naar de langetermijneffecten van bodemdaling. Het advies van de auditcommissie wordt begin 2020 verwacht. Ook mijn vraag is om in de tussentijd geen onomkeerbare stappen te nemen. Een ander punt is de zeespiegelstijging. Ook daar wordt aan gerefereerd in de antwoorden op de Kamervragen. Er wordt rekening gehouden met een bepaald scenario, dat nu bij de rechter wordt aangevochten. Dit scenario is nooit door het KNMI getoetst. Ik zou willen dat dat wel gaat gebeuren. Dus op die twee punten, zeespiegelstijging en bodemdaling, hebben we gewoon echt meer informatie nodig en mogen geen onomkeerbare stappen worden gezet.

Dank u wel.

Meer informatie