Datum:            16 oktober 2013

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ook ik begin met te spreken over Rusland. De relatie met Rusland is tot het vriespunt gedaald na de mishandeling van de Nederlandse diplomaat. Het is terecht dat de minister de Russische ambassadeur, naar ik begrijp op dit moment, op het ministerie heeft ontboden. Mijn fractie betwijfelt of de feestelijkheden in het kader van het Nederland-Ruslandjaar onder deze omstandigheden nog wel moeten doorgaan. Ik vraag de minister wat hij hiervan vindt. Hoe nu verder met dat feestjaar? Ik heb begrepen dat de minister de Kamer hierover ook nog een brief zal sturen, maar ik zou het erg op prijs stellen als hij hierover nu ook in ieder geval al iets kan zeggen.

Als het officiële bezoek straks toch doorgaat, ligt het volgens mij voor de hand dat er in ieder geval een duidelijke mensenrechtencomponent aan zo'n bezoek wordt gekoppeld. Morgen spreken wij hierover verder, dus ik laat het wat Rusland betreft hierbij.

Er zijn positieve ontwikkelingen in Syrië. Er lijkt serieus werk te worden gemaakt van de vernietiging van chemische wapens. De ontwikkelingen zijn niet ongunstig, schrijft de minister in zijn brief. Het is goed dat Nederland daaraan ook financieel en logistiek bijdraagt. Maar de oorlog in Syrië gaat door. Mijn fractie vindt het wel belangrijk dat wij ook de gevaren erkennen van de extremistische oppositie. Die erkent de minister ook. Tegelijkertijd horen we nog steeds de Amerikaanse minister Kerry tijdens een hearing in het Congres het tegenovergestelde verklaren. Hij zegt dat juist gematigde krachten invloed winnen binnen de oppositie. Wat is de reactie van minister Timmermans op het standpunt van minister van Buitenlandse Zaken Kerry? Is het niet verstandig om daarover eens, samen met internationale en Europese partners, een ander geluid te laten horen?

We hebben de vorige keer ook gesproken over ontwapening en vernietiging van chemische wapens in Syrië in de breedte. Toen hebben een aantal woordvoerders de vraag opgeworpen of die ontwapening niet ook nodig is aan de zijde van de oppositie. Kijkt de OPCW ook naar wapens van de oppositie? Onderzoekt zij in hoeverre de oppositie beschikt over chemische wapens? Ik heb begrepen dat dit in eerste instantie zou gebeuren. Toen heeft de grote aanslag in Aleppo plaatsgevonden en is de aandacht afgeleid van de positie van de oppositie. Als die onderzoeken gaande zijn, is het dan de bedoeling dat de OPCW ook chemische wapens ontmantelt als zij die tegenkomt bij de oppositie?

Hoop kunnen wij uiteindelijk alleen vinden in het vredesproces van Genève 2. Wat is volgens de minister de bottleneck in de aanloop naar die nieuwe conferentie?

Peter van Dalen, Europarlementariër voor de ChristenUnie, hield onlangs in Brussel een hoorzitting over de gewelddadigheden in Egypte, en onder andere ook over de aanvallen op de kopten. Daar werd weer duidelijk dat de Moslimbroeders in Egypte de aanvallen op de kopten heel gericht hebben ingezet. Ik heb daarover ook nog een paar teksten gelezen op de website van de Moslimbroeders en op Facebook, waarin wordt gesuggereerd dat het gebruik van geweld tegen de kopten en tegen kerken gerechtvaardigd zou zijn, omdat de paus zich positief had uitgesproken over de machtsovername door het leger en het afzetten van Morsi. Ook in het laatste rapport van Amnesty International, dat afgelopen week is uitgekomen, staat geschreven over ernstige tekortkomingen van de overheid bij het beschermen van kopten. Blijkbaar is de bescherming pas weken later gerealiseerd. Dat doet de vraag rijzen of de opstelling van de regering, waarbij men kiest voor een integrale en inclusieve benadering van de Moslimbroeders, nog wel gerechtvaardigd is. Moet niet eerst het geweld van de Moslimbroeders tegen de kopten worden onderzocht? Is minister Timmermans bereid om hierover te spreken met zijn collega's in Brussel?

Ik kom ten slotte op het Midden-Oosten Vredesproces. Er is inmiddels een rapport uitgelekt van de Europese Rekenkamer over bestedingen van de Palestijnse Autoriteit tussen 2008 en 2013. Daaruit blijkt dat 1,95 miljard euro aan steun is gegeven aan de Palestijnse Autoriteit, terwijl "volstrekt onduidelijk" -- ik citeer uit het rapport -- is hoe dat geld is besteed. Daarover moet volstrekte helderheid komen. Waar gaat dat geld van Europa precies naartoe? Eerder heeft het OLAF, het Europees Bureau voor Fraudebestrijding al onderzoek gedaan naar de bestedingen, maar het rapport over dat onderzoek is altijd geheim gebleven. Wil de minister achterhalen wat er waar is van wat er uit dat rapport van de Europese Rekenkamer is uitgelekt? Kan hij bevestigen dat er 1,95 miljard euro in een zwart gat is verdwenen? Wij weten waar ons geld, 65 miljoen per jaar, naartoe gaat. Kan de minister echter ook achterhalen waaraan het daadwerkelijk is besteed? Krijgt de minister ook een soort financiële verantwoording van dat geld? We hebben eerder, aan de vorige minister van Buitenlandse Zaken, gevraagd of Nederlands geld gaat naar salarissen van terroristen die in de gevangenis zitten van Israël …

Ik zie dat de minister op dit moment met andere dingen bezig is, dus ik wacht even tot ik weer zijn aandacht heb.

Minister Timmermans: U hebt altijd mijn volledige aandacht.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dat is knap, u kunt dus multitasken. Daar ben ik zelf minder goed in.

Minister Timmermans: Dat is mijn vrouwelijke aard.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Toch is het prettig als ik ook de indruk heb dat u luistert.

Eerder is duidelijk geworden dat ook van het Nederlandse geld €800.000 wordt besteed aan de salarissen van terroristen in de Israëlische gevangenissen. We hebben het de vorige keer al gehad over de verzoeningsprojecten. Is de minister bereid om die €800.000 te verschuiven naar de verzoeningsprojecten? Daarbij wordt ernaar gestreefd om Joden en Palestijnen meer te laten samenwerken.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.