Datum:            11 april 2012

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Er is inderdaad sprake van zeer schrijnende situaties af en toe. Als kleine fractie moeten wij een afweging maken aan welke debatten wij wel en niet kunnen meedoen. Ik zie dat wij een aantal collega's missen, maar ik wil graag bij dit debat zijn, vanwege de grote nood die er in Sudan is. In het verleden heb ik zelf een betrokkenheid gehad bij dat deel van de wereld. De berichten die wij nu krijgen, maken het alleen maar erger. De christenen afkomstig uit Zuid-Sudan, die nu in het zogenaamde Sudan wonen, kregen tot de paaszondag de tijd om het Sudanese staatsburgerschap aan te vragen. Anders zouden zij worden gedeporteerd. Wij praten over 500.000 Zuid-Sudanezen die opeens moeten vertrekken. Er is groot capaciteitsgebrek om die luchtverplaatsingen te organiseren. De grens is absoluut niet veilig om zelf over te steken. Heb ik goed begrepen dat er een maand uitstel is gekomen voor die keuze? Kan de regering verder aandringen op een ruimhartiger deadline als het gaat om de keuze om in Sudan te blijven of terug te gaan naar Zuid-Sudan? Als men dat doet, moet dit goed worden gefaciliteerd.

Spreekt de minister inmiddels ook van een etnisch-religieuze zuivering op dit moment, nu wij dit soort geluiden horen? Al-Bashir roept via de kranten burgers op om de wapens op te nemen tegen burgers en het martelaarschap tegemoet te gaan om de drie gebieden, Ongecorrigeerd verslag van een algemeen overleg Kordofan, Blue Nile en Darfur te verdedigen. Wordt dit soort oproepen tot genocide aan de kaak gesteld door de Europese Unie?

De weigering van de Sudanese regering om te onderhandelen leidt tot een volledige impasse. Ik vind het goed dat de Europese Unie heeft aangeboden om mee te denken en te bezien welke deskundigheid zij kan aanbieden, bijvoorbeeld om de impasse te doorbreken als het gaat om de verdeling van de olie, de infrastructuur en de oliewinning. Als wij daarover een overeenkomst zouden kunnen bereiken, dan zou dat heel veel ten goede vrij kunnen maken om de mensen zelf van een levensonderhoud te voorzien. Dezelfde voorbeelden heb ik genoemd in het debat over Ethiopië en de oorlog tussen Eritrea en Ethiopië.

De heer Bontes (PVV): Dank aan de heer Voordewind dat hij ook zo scherp ziet dat er een probleem is met de islam. Feit blijft dat er een etnische zuivering plaatsvindt onder christenen, in naam van de islam. Dank dus dat hij die urgentie ook ziet. Een van de grote aanstichters hiervan is natuurlijk Bashir. Gelet op de ernst, zou de heer Voordewind mij dan steunen in een motie om landen die Bashir nog ontvangen, een sanctie op te leggen?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Wij hebben er eerder voor gepleit dat de Europese Unie veel scherper de landen waar Al-Bashir naartoe gaat ertoe zal aanzetten om hem in de kraag te vatten en voor het strafhof te brengen. Hij is in Kenia geweest en u hebt nog een aantal andere landen genoemd. Ik kan niet overzien wat voor motie u precies gaat indienen, maar als deze in de lijn ligt met de eerdere oproepen die wij hebben gedaan, zal ik de motie steunen. Het ligt er even aan hoe u het formuleert, en de vraag is natuurlijk wat het bijdraagt tot het uiteindelijk aanpakken van Al-Bashir. Want daar gaat het mij om.

Wat zou Nederland verder nog kunnen doen? Ik zie dat dit ook de vraag is waarmee het kabinet worstelt. Ik steun de ideeën die nu circuleren om dan maar een no-flyzone in te stellen. Ik begrijp dat dit zeer ingewikkeld is. Wij hebben dat gezien in Libië. Wij hebben gezien welke consequenties het kan hebben als het gaat om de luchtmacht van Sudan, als je het niet met instemming van Sudan doet. De massamoorden die op dit moment plaatsvinden in Kordofan en Blue Nile, maar ook in Darfur, nopen wel tot onconventionele maatregelen. Gelet op de lijn van de CDA-fractie en naar ik meen de PvdA-fractie -- ik zie dat ook de VVD geen bezwaar heeft -- zie ik een meerderheid in de Kamer die zegt: minister, ga hiervoor pleiten binnen de VN, om te bezien of dit op de agenda van de Vnveiligheidsraad kan worden geplaatst. Ik zal de minister daar in elk geval in steunen. Bij UNMISS hebben wij wel een eigen betrokkenheid. Het geldt dan niet voor deze gebieden, maar is er een mogelijk om dit op de agenda van de Veiligheidsraad te plaatsen, om te bezien of het mandaat van UNMISS kan worden uitgebreid, met name nu deze militaire crisis plaatsvindt? Welke mogelijkheden ziet de regering om het mandaat van UNMISS op te rekken?