Datum:            7 maart 2012

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Het is goed om in dit verband over Gymnich te spreken. Er worden daar weliswaar geen besluiten genomen maar wel zaken voorbesproken die een verder uitwaaiereffect kunnen hebben.

Als eerste kom ik te spreken over de economische situatie. Het kabinet zegt dat je in moeilijke tijden moet bekijken hoe je de economie van geheel Europa kunt stimuleren. Daarvoor zou het goed zijn als de EU vrijhandelsakkoorden met India, Canada et cetera gaat sluiten. Ik herinner de minister eraan dat ten aanzien van het vrijhandelsakkoord met India in de Kamer een motie is aangenomen waarin om speciale aandacht voor mensenrechten werd gevraagd en de positie van de dalits onder de aandacht van de minister is gebracht. Besteedt de minister aandacht aan die motie bij de bespreking van het vrijhandelsakkoord met India?

In een plenair debat hebben wij al gesproken over een speciaal EU-vertegenwoordiger voor de mensenrechten. De minister heeft toen gezegd dat hij daar in principe niet tegen is – daar ben ik blij mee, want ik kreeg vanuit Brussel signalen dat onze minister daar zo’n beetje als enige Europese minister tegen zou zijn – maar dat hij het belangrijk vindt om te bezien wat effectief is en of daardoor niet de aandacht van Hoge Vertegen-woordiger Ashton voor de mensenrechten zou verslappen. Ik begrijp nu dat de minister eerst een position paper via de EDEO wil krijgen, om het voorstel dan mogelijk te steunen. Vanwaar die terughoudendheid? Klopt het dat Nederland nagenoeg het enige land is dat daar vraagtekens bij zet? En wanneer komt die position paper dan?

Ik ben erg blij dat de positie en de rechten van religieuze minderheden op de agenda van Hoge Vertegenwoordiger Ashton en van dit Gymnicho-verleg staan. Er wordt een EU-actieplan voor de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging aangekondigd, dat voorziet in een taskforce en een lijst met zowaar 37 landen, waar aandacht aan zou moeten worden besteed, waaronder Iran, Irak, Pakistan en Egypte. Dat zijn allemaal landen waar ook de Kamer al eerder aandacht voor vroeg en waar de minister zelf al veel aandacht aan besteedt.

Ik sta nog even stil bij een aantal van deze landen. Ik ben net terugge-komen van een gesprek met de Iraanse ambassadeur over de positie van christenen in Iran, met name de positie van pastor Nadarkhani, die net als Bahrami en de Nederlander Vahik Ambrahamian de doodstraf dreigt te krijgen. Ik vraag de minister nogmaals om speciale aandacht voor pastor Nadarkhani, want het oordeel van de hoge raad in hoger beroep kan elk moment komen. Van de zaak Bahrami weten we dat de executie heel snel kan volgen op het vonnis. We maken ons dus grote zorgen over deze pastor, wiens veroordeling slechts berust op het feit dat hij gelovigen van de islam tot het christendom bekeert. Dat mag toch nooit een reden zijn om de doodstraf uit te spreken.

Wat Irak betreft, hebben wij eerder aandacht gevraagd voor de Ninive-vlakte, voor de Assyrische en Aramese christenen. Op de Ninevevlakte zoeken veel religieuze maar ook etnische minderheden hun toevlucht. Heeft dit gebied de speciale aandacht van de EU, als het gaat om de noodhulp, de zorg en de wederopbouwhulp, zodat die minderheden daar niet verlaten en onbeschermd hoeven te vertoeven?

In Pakistan speelt nog steeds de zaak van Aasia Bibi. Ik neem aan dat de EU die ook hoog op de agenda heeft staan. Ook haar wacht vanwege blasfemie de doodstraf. Ook vraag ik om speciale aandacht voor Egypte. De minister heeft gezegd dat het SPRING-programma voor Egypte pas van start gaat, zodra daar een burgerregering zit. Kan ik ervan uitgaan dat de honderden miljoenen, die daarvoor gereserveerd zijn, nog steeds «on hold» staan totdat de gewelddadigheden zijn afgenomen en een burgerregering zitting heeft genomen?

Het Nederlandse parlement heeft een motie aangenomen om voorlopig geen wapens aan Egypte te leveren. Wordt dat ook de inzet van de minister ten aanzien van de review, waar ook Nederland om heeft gevraagd bij de Hoge Vertegenwoordiger, teneinde vanwege de doorlo-pende gewelddadigheden in Egypte tot een verbod op de wapenexport te komen?

Dan kom ik bij de financiering van het externe beleid. Het is van de gekke dat er nog steeds geld gaat naar landen als China, India en Brazilië. Dat zijn allemaal opkomende, grote economieën. Welke consequenties trekt Nederland, als Europa gewoon doorgaat met die financiering? Moeten wij dan geen korting toepassen op het Europees Ontwikkelingsfonds? Over Syrië blijven wij zeer bezorgd, vooral omdat nu ook de brug richting Libanon, waar de vluchtelingen gebruik van maken, gebombardeerd is; die uitweg is ook afgekapt. Ik verneem graag de laatste stand van zaken, met name met betrekking tot de humanitaire hulp die Nederland zou kunnen bieden.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.