Datum:            12 december 2011

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. De ChristenUnie was geen voorstander van de bezuinigingen op de publieke omroep. Wij hadden de bezuinigingen ergens anders vandaan gehaald, juist vanwege de mogelijke verschraling ten koste van de pluriformiteit. Het voorstel van de minister om bij de fusies tot gedwongen huwelijken over te gaan, had onze steun ook niet. Fusies zijn prima, maar laten we dat dan vooral vrijwillig doen. Dat kun je eventueel stimuleren met bonussen. Van gedwongen huwelijken kent de geschiedenis geen goede voorbeelden, vooral niet in bepaalde werelddelen.

            Ik complimenteer de omroepen ermee dat zij in staat zijn gebleken om binnen het format van de minister te opereren, over hun eigen schaduw heen te springen en tot die fusies te komen, met behoud van een eigen profiel. Ook is mijn partij blij dat de mogelijkheid blijft bestaan om een standalone te organiseren voor die omroepen die een uitgesproken profiel hebben kunnen aantonen. Mijn fractie steunt het van harte dat de pluriformiteit gegarandeerd wordt door de ledenomroepen. Vandaar ook mijn steun voor de grote lijnen van het voorstel.

            In de laatste weken heeft de minister compromissen gesloten waarbij zij toch weer een beetje is gaan sleutelen aan de basis van dit model, namelijk door de verhoging van het contributiebedrag tot €15 tijdelijk bij te stellen waardoor bepaalde omroepen daar weer cadeautjes tegenoverstellen. Wat vindt de minister ervan dat de VARA nu een campagne organiseert om drie keer de winkelwaarde van het lidmaatschap aan te bieden, zodat mensen toch maar weer lid worden? De kern van het voorstel van de minister was toch dat mensen lid moeten worden omdat zij volledig achter het uitgesproken gedachtegoed van een omroep staan en niet zozeer omdat zij daar allerlei cadeautjes voor kunnen krijgen?

            Hoe zit het met PowNed en WNL? Als zij straks het benodigd aantal leden hebben binnengehaald, moeten zijn dan fuseren met de bestaande omroepen? Mogen ze een standalonepositie organiseren? Mogen ze met elkaar fuseren, als ze dat al zouden willen? Hoe ziet de minister de toekomst daarvan? En als we nieuwe aspirant-omroepen krijgen, tot waar gaat de minister dan? Waar ligt de grens met betrekking tot het aantal omroepen? Daarmee gaan we de drie-drie-tweeformule toch weer oprekken.

            Over de 2.42-omroepen zijn al verschillende dingen gezegd, onder andere dat het een disproportionele bezuiniging betreft. Ook ik vind dat de minister niet zou moeten treden in de invulling van het begrip "levensbeschouwelijk". Van de Songs of Praise wordt gezegd dat het niet levensbeschouwelijk maar cultureel is. Het is toch een heel lastige discussie om daar de streep bij te zetten. De minister constateert zelf ook dat de taakomroepen en de 2.42-omroepen wel voldoen aan hun kernopdracht maar dat ze die te ruim interpreteren. Daarmee kom je toch een beetje op een glijdende schaal. Mijn partij is wel dankbaar voor de bruidsschat die de 2.42-omroepen meekrijgen. Dat sluit namelijk aan bij een aangehouden motie. De gelden die gereserveerd waren en verdeeld zouden worden over alle omroepen, worden nu geconcentreerd bij de 2.42-omroepen. Dat is in ieder geval positief.

De heer Bosma (PVV): De heer Voordewind zegt dat het lastig is om een streep te zetten bij de programma's van de 2.42-omroepen die levensbeschouwelijk zijn. De heer Rosenmöller -- hij is een voormalig aanhanger van Pol Pot en heeft de voormalig leider van de GML nog een aanhankelijkheidsbrief gestuurd -- reist heel Europa rond langs partijen die hem niet bevallen. Hij brandmerkt die partijen als populistisch door te zeggen dat die partijen niet deugen. Dan doet hij dat toch gewoon vanuit zijn politieke overtuiging? Dan moet hij dat toch niet doen onder de vlag van de IKON? Dan moet hij dat toch niet doen onder de vlag van "levensbeschouwelijk"?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Ik ga niet over de benamingen die mensen geven aan politieke partijen. Ik heb gezien dat de minister disproportioneel bezuinigt op de 2.42-omroepen. Zelfs de Boston Consulting Group constateert dat het bezuinigingsbedrag 7 mln. hoger ligt dan de 6 mln. die men daar had geadviseerd. Op dat punt grijpt de minister in en neemt zij het advies niet over, terwijl andere adviezen wel zijn overgenomen door de minister. Dat constateer ik en dat betreur ik.

De heer Bosma (PVV): De heer Voordewind geeft in de verste verten geen antwoord op mijn vraag. Hij komt aan met de Boston Consulting Group. Ik spreek hem aan op de lastige streep. Waarom moet er Nederlands belastinggeld naar de IKON, opdat de heer Rosenmöller door heel Europa kan trekken om partijen die hem niet bevallen, te brandmerken als "populistisch"? Wat is daar christelijk aan? Waarom moet dat onder de vlag van de IKON? Waarom doet hij dat niet gewoon op eigen rekening en risico?

De heer Voordewind (ChristenUnie): De benamingen zijn absoluut niet mijn benamingen; daar wil ik ook streng afstand van nemen. Ik ga ook niet treden in hoe een bepaalde omroep haar taken precies vervult. Dat moeten vooral externe partijen doen. In dit geval was dat de Boston Consulting Group. Ik heb ook kritiek op de NOS, bijvoorbeeld op een uitzending van Lex Runderkamp over de kopten, waarin hij beweerde dat de kopten hun eigen kerken in brand staken. Dat geeft echter wel het dilemma aan waarin wij hier als politici zitten: je kunt daar opmerkingen over maken, maar ik vind niet dat er daarom vervolgens bezuinigd moet worden op het budget van de NOS. Daar maak ik duidelijk een onderscheid in.

Mevrouw Peters (GroenLinks): Ik zou de heer Bosma, nu hij twee maal die uitspraken over Paul Rosenmöller heeft gedaan, er ten eerste op willen wijzen dat hij eerst de geschiedenis moet checken voordat hij met zulke kwalificaties komt. Ten tweede vind ik dat hij moet ophouden met dat soort trucjes om de aandacht af te leiden van de eigen dikke vinger die hij in de onafhankelijkheid van de redacties, de persvrijheid en de onafhankelijkheid van de media stopt.

De voorzitter: Ik geef de heer Bosma de gelegenheid om hier één keer op te reageren, maar dan stop ik deze discussie.

**

De heer Bosma (PVV): Ik ken de geschiedenis heel goed. Ik ken de geschiedenis van de heer Rosenmöller ook goed. Ontkent mevrouw Peters nu dat hij de leider is geweest van de Groep van Marxisten-Leninisten? Ontkent mevrouw Peters dat nu? En "een trucje"? Het is gewoon de realiteit. De voormalig leider van de GML trekt nu met belastinggeld door Europa om partijen die hem niet bevallen, te brandmerken als "populistisch". Dat doet hij onder de vlag van de IKON en daar moeten we met z'n allen voor betalen. Dat is een 2.42-omroep. Ik vind het een schande dat dit gebeurt.

De voorzitter: Volgens mij hebben wij dit punt nu voldoende gewisseld. Daar wil ik het eigenlijk bij laten.

**

De heer Haverkamp (CDA): De heer Voordewind refereerde aan de Boston Consulting Group, maar die heeft een onderzoek gedaan naar de efficiency in de bedrijfsvoering. De Boston Consulting Group gaat niet over programmering en de inhoud daarvan. Daar hebben wij andere instanties voor. De heer Voordewind vindt dat ledengebonden omroepen de kern moeten zijn van het bestel. We hebben bijvoorbeeld met de EO een omroep die heel veel aandacht besteedt aan religieuze programmering. Dat is het uitgangspunt. Daarnaast zijn er enkele dingen die niet opgepakt worden. Die worden geborgd door de 2.42-omroepen, maar als omroepen op een andere manier het bestel in komen, is de heer Voordewind het toch met mij eens dat je ook moet toetsen op welke manier zij het bestel binnen zijn gekomen?

De voorzitter: Wat is uw vraag?

**

De heer Haverkamp (CDA): Of de heer Voordewind het met mij eens is dat de 2.42-omroepen hun bestaansrecht ontlenen aan artikel 2.42 en dat je hun programma's daar ook aan mag toetsen.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dat klopt. De Boston Consulting Group ...

De heer Haverkamp (CDA): Dank u wel.

De voorzitter: Mijnheer Voordewind, maakt u uw antwoord even af.

**

De heer Voordewind (ChristenUnie): Er stond een komma; ik ga nog even verder. Het ging inderdaad om een efficiencyslag, maar daarvan heeft de Boston Consulting Group juist gezegd dat je daarmee 6 mln. zou kunnen bezuinigen en niet daar nog bovenop 7 mln. De minister heeft daarvan eigenstandig gezegd dat zij vindt dat die omroepen zich wel houden aan hun taakopdracht. De minister heeft daar dus redelijk afstand van genomen, maar tegelijkertijd zegt zij dat die omroepen de taakopdracht te ruim formuleren. Dat wrikt met elkaar, vooral als je ziet dat er ten opzichte van de andere omroepen disproportioneel bezuinigd wordt op de taakomroepen. Ik ben blij dat de taakomroepen wel een nieuwe vorm krijgen binnen het bestel, maar het wordt wel erg lastig om met dezelfde uren en met veel minder geld de kwaliteit te blijven leveren. Ik maak mij daar grote zorgen over.

Mevrouw Van Miltenburg (VVD): Ik sluit even aan bij de vraag van de heer Haverkamp. De Boston Consulting Group heeft gekeken naar de huidige situatie en de huidige taakopdracht. De minister heeft dat ook gedaan. De bezuinigingen gaan over een nieuwe taakopdracht, namelijk een veel smallere taakopdracht, waar dan natuurlijk ook veel minder geld bij hoort. De heer Voordewind maakt een rare vergelijking.

De heer Voordewind (ChristenUnie): De taakomroepen gaan juist mee in die bezuinigingsronde. Het punt is echter dat dit, als je dat vergelijkt met de andere bezuinigingen, een veel groter bedrag betreft. Vandaar mijn vraagtekens en grote zorgen bij die kaalslag bij de zendtijd van kerken, die groter is dan bij de andere omroepen.

            Over het beloningskader voor presentatoren heeft de Kamer, breed gesteund, een motie aangenomen. In deze motie wordt de regering verzocht om in het geval er meer betaald wordt dan de balkenendenorm, er juist voor te zorgen dat dit uit de verenigingsmiddelen betaald wordt. Ik geloof dat het twee jaar geleden is dat deze motie-Atsma is aangenomen. Er moet nog steeds, in 2012, een evaluatie komen. Waarom pakt de minister niet door? Laat de omroepen het overtollige betalen gewoon betalen uit de verenigingsmiddelen. De verenigingen zullen dan zelf wel ingrijpen.

            Over de regionale en de lokale omroepen heeft de minister eerder gezegd dat hierop eigenlijk geen bezuinigingen toegepast moeten worden. De provincies doen dat wel. De percentages bezuinigingen liggen daar tussen de 5% en 20%. Wat vindt de minister daarvan? Vindt zij nog steeds dat dit onterecht is? Wil zij de provincies daarop aanspreken?

            Ik kom tot slot bij de positie van de programmaraden. Die zien we dus als sneeuw voor de zon verdwijnen. Het CDA heeft zich wat dit betreft in ieder geval hard gemaakt voor de kijkersinvloed. Als de minister al aan de positie van de programmaraden wil komen, is zij dan bereid om andere vormen van invloed op en medezeggenschap bij de kabelaars te organiseren?

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.