De heer Voordewind (ChristenUnie):

Voorzitter. De kinderbijslag is bedoeld om ouders en verzorgers tegemoet te komen in de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen. Onlangs bleek uit een steekproef van de SVB dat er grootschalige fraude is met kinderbijslag door Turkse en Marokkaanse ouders met uitwonende kinderen. In het vragenuur van twee weken geleden zei de staatssecretaris dat bij 54% van de onderzochte uitwonende gevallen onrechtmatigheden is geconstateerd. Wanneer is er echter sprake van fraude? In de laatste brief van de minister zijn die twee termen uit elkaar getrokken, maar volgens onze adviseurs zijn "onrechtmatigheid" en "fraude" hetzelfde. Waarom maakt de minister dit onderscheid? In ieder geval zijn de aantallen uit de steekproef voor de ChristenUnie-fractie reden genoeg om zich ernstig zorgen te maken.

De fractie van de ChristenUnie wil dat fraude in de toekomst voorkomen wordt, zodat mensen zich niet meer zullen toe-eigenen waarop zij geen recht hebben. Uit de cijfers blijkt dat controle door de SVB maar beperkt mogelijk is. Hoe zit het trouwens met fraude en de controle daarop in andere verdragslanden dan Turkije en Marokko? Is de gegevensuitwisseling daar wel op orde?

De fraude op dubbele kinderbijslag moet niet achteraf bestreden worden, maar vooraf worden voorkomen. Dat is goed mogelijk. Ik stel daartoe twee maatregelen voor, die aansluiten bij de aanbevelingen van het SVB-rapport. Ten eerste: toon actief aan dat je kind uitwonend is buiten de EU door een verklaring af te geven van het plaatselijke bevolkingsregister dat het kind tijdelijk op dat woonadres staat ingeschreven. Indien men dit niet kan aantonen, krijgt men geen dubbele kinderbijslag. Met de huidige regeling wordt dit pas achteraf gecontroleerd door de SVB of zijn diensten in het buitenland.

Ten tweede: toon actief aan dat er kosten voor levensonderhoud, onderwijs, opvoeding en huisvesting worden gemaakt. De bewijslast voor uitwonende kinderen buiten de EU in de verdragslanden moet worden verlegd van de SVB naar de ouders die de dubbele kinderbijslag aanvragen. Dat is nu ook het geval ten aanzien van kinderbijslag voor uitwonende kinderen in niet-verdragslanden. Daarvoor moet nu al worden aangetoond dat er kosten voor het betreffende kind worden gemaakt. De oproep van de ChristenUnie-fractie is dan ook om deze kosten nu met bewijzen te overleggen aan de SVB om aan te tonen dat er rechtmatig aanspraak wordt gemaakt op dubbele kinderbijslag.

Het aantonen van beide zal zich periodiek moeten herhalen om te kunnen blijven voldoen aan de uitkeringsvoorwaarden. Oftewel: controleer niet achteraf, maar stel duidelijke eisen vooraf, voordat je tot uitbetaling overgaat.

Ik wil graag van de minister weten wat de sanctie is op misbruik. De minister stelt dat alleen strafrechtelijke vervolging mogelijk is als het bedrag €10.000 of hoger is, maar in deze gevallen zal dat waarschijnlijk niet of nauwelijks gebeuren. Mevrouw Sterk refereerde daar zojuist aan. Waarom overweegt de minister niet om in deze gevallen van fraude tot een korting over te gaan om de fraude wel degelijk strenger te straffen?

De discussie over het exporteren van de kinderbijslag kan ook breder worden gevoerd. Mijn collega Wiegman heeft in het najaar met het CDA en de SGP een motie ingediend over de mogelijkheden om de export van kinderbijslag binnen de EU te beperken. Is de minister bereid om dit onderzoek naar de export van voorzieningen te verbreden naar de verdragslanden die wij op dit moment kennen, en het resultaat samen met de definitieve SVB-cijfers voor de zomer naar de Kamer te sturen?

De minister komt voor 1 juli terug op de kinderbijslag en de exporteerbaarheid naar polygame huwelijken en zal dan ook ingaan op de motie-Dezentjé Hamming/Sterk/Voordewind/Bouchibti. Kan de minister echter nu al aangeven wat zijn inzet zal zijn om inderdaad de exporteerbaarheid van kinderbijslag voor polygame huwelijken te stoppen? Dat zou in elk geval onze wens zijn.