Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Carola Schouten in het plenaire debat inzake de Najaarsnota 2011 met minister de Jager van Financiën.

Onderwerp:   Debat over de Najaarsnota 2011

Kamerstuk:   33 090

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):

Voorzitter. Het is vandaag de kortste dag van het jaar. Dat is meestal een wat sombere dag: grauw, guur, met mogelijk een storm op komst en soms zelfs wat sneeuw. Wat dat betreft past de dag bij de Najaarsnota, die we vandaag behandelen. Met Prinsjesdag waarschuwde de minister al voor het gure weer en de naderende storm. Uit de Najaarsnota blijkt dat het tekort op de begroting dit jaar inderdaad flink is verslechterd, met 0,5% welteverstaan. Gisteren kwam daar plots, als een konijn uit de hoge hoed, nog 0,1% bij doordat de Nederlandsche Bank geen interim-dividend uitkeert. Sinds wanneer krijgen wij dit soort informatie pas drie dagen voor het reces? Ik mag aannemen dat DNB al langer zicht heeft op de risico's die de eurocrisis meebrengt en daardoor ook een inschatting kan maken van de dividendverwachting. Dit had toch bij het schrijven van de Najaarsnota al bekend kunnen zijn? Sluit de minister uit dat we de komende dagen nog andere verrassingen kunnen verwachten?

Ook vraag ik me af waar de risico's uit bestaan waardoor DNB nu geen interim-dividend kan uitkeren. Hoe groot is de kans dat DNB inderdaad geen winst maakt, of zelfs verlies lijdt? Mocht DNB toch winst blijken te maken, wordt er dan alsnog dividend uitgekeerd? En wat betekent deze winstwaarschuwing, vooruitkijkend, voor de winstafdracht die is opgenomen in de begroting voor 2012? Daarvoor staat een bedrag van meer dan 500 mln. in de boeken. Dat is een erg optimistische calculatie als we nu al zien dat bijvoorbeeld de liquiditeitssteun van DNB in 2012 niet kleiner zal worden. Kunnen we nu al concluderen dat de minister volgend jaar 500 mln. winstafdracht door DNB niet gaat halen, wat zal leiden tot een oplopend begrotingstekort?

Het slechte weer is op komst en het kabinet haalt meteen maar de sneeuwschuiver uit het koetshuis van het Catshuis. Die laveert ook nog eens makkelijk langs obstakels, getuige ook het feit dat bij de lagere winstafdracht van DNB meteen de eigen begrotingsregels omzeild worden. Creatief boekhouden heet zoiets. Waarom houdt het kabinet zich nu al niet aan de eigen begrotingsregels?

Ook wat betreft het snel oplopende begrotingstekort houdt het kabinet de handen in de zakken. Na een oekaze van onze minister-president mag er door de coalitie en door de gedoogpartner niet meer gespeculeerd worden over de mogelijke bezuinigings- en hervormingsmogelijkheden, en dat terwijl het CDA al zulke goede gedachten begon te ontwikkelen. Ik heb zojuist weer bemoedigende woorden van mevrouw Blanksma gehoord over hervorming van de woningmarkt, al zal zij dat zelf zo niet mogen noemen.

Ik constateer maar dat zij dat wel zo bedoelt.

Het kabinet wil wachten op de definitieve cijfers van het CPB in februari. Dan is het volgens de minister nog niet nodig om in 2012 de overheidsfinanciën weer in het gareel te krijgen. Volgens de minister moeten we maatregelen voor 2013 traceren. Dat is je reinste vooruitschuiftactiek. In 2011 loopt het begrotingstekort al uit de pas. Uit de decemberraming van het CPB blijkt dat het begrotingstekort in 2012 de signaalwaarde zal overschrijden. Dit kabinet bekijkt of er iets moet gebeuren vanaf 2013. Dat vind ik ongelooflijk. Het kabinet roept om het hardst, en terecht, dat andere landen in Europa zich aan de begrotingsregels moeten houden. Dan zal het zelf ook eerlijk naar de eigen begroting moeten kijken om nog enigszins geloofwaardig te blijven.

De minister kent de opstelling van de ChristenUnie. Er zijn hervormingen nodig. Ik noem specifiek de woningmarkt. Een steeds langere rij personen en instanties vraagt hier met klem om. Ik noem er enkele: de AFM, DNB, het CPB, de banken, maar inmiddels ook Bouwend Nederland en VNO-NCW. Hoeveel meer oproepen wil het kabinet krijgen voordat het eindelijk gaat bewegen? De samenleving vraagt erom, maar het kabinet blijft horende doof. Waarom? Er moet nú actie ondernomen worden, niet alleen in het belang van 's lands financiën, maar nog meer om de onzekerheid op de woningmarkt weg te nemen. Ik vraag de minister met klem om de opmerking van zijn collega Verhagen over te nemen en te gaan kijken naar heilige huisjes met lekkende daken. Hij moet dan niet alleen naar het lekkende dak kijken, maar het ook repareren. Graag krijg ik hierop een reactie.

Vandaag ligt ook de suppletoire begroting voor. Hierin wordt gevraagd om een extra garantiestelling aan het IMF ter hoogte van 13,6 mld. Mijn partij was hier verbaasd over. Allereerst is afgelopen maandag door de Ecofin afgesproken dat er 150 mld. aan leningen aan het IMF zal worden verstrekt. Als ik de IMF-verdeelsleutel van 7% voor Nederland hierop loslaat, kom ik op een bijdrage van 10,5 mld. uit, niet op 13,6 mld. Draait Nederland nu op voor het afhaken van het Verenigd Koninkrijk? Zo ja, wat betekent dat voor de eventuele situatie dat andere landen niet instemmen? Gaat Nederland dan procentueel steeds meer bijdragen? Dat lijkt mij niet de bedoeling. Hoe staat het met de instemming van andere landen met de lening? Is al bekend of alle eurozonelanden zullen participeren? Wanneer weten we dat definitief? In Duitsland heeft de directeur van de Bundesbank aangegeven geen haast te hebben met de IMF-lening. Waarom heeft Nederland dat wel? Duitsland zal ook voorwaarden verbinden aan de lening, zoals deelname van IMF-landen buiten de eurozone. Waarom stelt Nederland die eisen niet? Voor de ChristenUnie is het van belang dat straks alle landen in de eurozone zullen participeren in de IMF-lening. Wij hebben daar nu geen zekerheid over. We hebben evenmin zekerheid over de aanvullende voorwaarden die andere landen zullen stellen aan de lening. Voor ons is het wel van belang om deze informatie te hebben om tot een afgewogen oordeel te komen.

Rest mij om de minister en zijn staf een goed reces te wensen. Het is een zware tijd geweest met veel lange dagen en nachten. Ik wens de minister dan ook alle rust en reflectie toe, want de situatie zal er volgend jaar waarschijnlijk niet veel beter op worden. Ik wens hem daar alle wijsheid bij toe.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.