Datum:             7 december 2011

Mevrouw Schouten (ChristenUnie):
Voorzitter. Daadkracht en eensgezindheid; dat zijn de woorden die afgelopen weken veelvuldig vielen ten aanzien van het beteugelen van de eurocrisis. Daadkracht is immers nodig om realistische plannen te realiseren en eensgezindheid is nodig voor de aanpak ervan. Een gezamenlijke munt vergt een gezamenlijke verantwoordelijkheid, ook bij het oplossen van deze crisis. Er zijn de afgelopen maanden al veel noodpakketten gepresenteerd, met als laatste het oktoberakkoord. Het was echter telkens niet genoeg, met als gevolg dat de problemen in de eurozone en de financiële schade steeds groter zijn geworden. Het probleem is dat we in een schuldencrisis zitten. Die zullen we moeten aanpakken. Begin deze week hoopten we nog op daadkracht en eensgezindheid, met name toen Merkel en Sarkozy hun voorstellen presenteerden om de eurocrisis aan te pakken. Gisteren kwam hier het plan van Van Rompuy overheen, dat juist de eensgezindheid de kop indrukte. Er is nog steeds onenigheid over de oplossingsrichting. Vandaag wordt alweer openlijk getwijfeld aan de afloop van de Europese top. Dit kunnen we ons niet meer permitteren. Het voortmodderen heeft nu wel zijn plafond bereikt. Ik vraag het kabinet dan ook met klem om het komende weekend vooral in te zetten op een gezamenlijk gedragen pakket aan maatregelen.

Over de inzet van het kabinet heb ik nog een aantal vragen. Mijn eerste vraag gaat over de automatische sancties. Nederland heeft telkens aangegeven dat afspraken nageleefd moeten worden, en terecht. Zo niet, dan volgen er sancties. Het was goed om te horen dat Duitsland en Frankrijk hier eindelijk op in willen zetten, maar hiertoe zal volgens hen ook een verdragswijziging moeten plaatsvinden. Gisteren stapte Van Rompuy van dit plan af. Er moet volgens hem een gouden regel voor begrotingsevenwicht worden opgenomen in het protocol bij het verdrag. Wij maken ons grote zorgen als wij lezen dat Van Rompuy spreekt over "streven naar" en niet over automatische sancties. Als we deze weg opgaan, kunnen we al zo ongeveer voorspellen waar die toe zal leiden. Dit wekt niet het vertrouwen bij de financiële markten dat zo hard nodig is. Het kabinet heeft telkens gepleit voor automatische sancties. Ik ga er dan ook van uit dat het plan van Van Rompuy niet de instemming heeft van de minister. Graag krijg ik hiervan een bevestiging.

Gisteren stelde de minister bij Nieuwsuur dat een verdragswijziging niet nodig is om automatische sancties in te voeren, maar dat dit via een wijziging van het protocol kan. Is dat zo? Kunnen automatische sancties worden opgelegd zonder het verdrag te wijzigen? Zo ja, hoe hard zijn die afspraken dan? Mijn tweede vraag is op welke route het kabinet nu exact inzet.

Komend weekend wordt ook gesproken over de grotere slagkracht van de EFSF, maar ondertussen schieten alle andere noodfondsopties als paddenstoelen uit de grond, met als hoogtepunt vandaag het bericht dat het ESM naast de EFSF moet komen te functioneren. In eerdere debatten heeft de minister dit altijd ontkend. Wat is er waar van deze berichten? Sluit de minister ook nu uit dat de twee noodfondsen gelijktijdig zullen opereren? Het kabinet wil naast de EFSF een grotere betrokkenheid van het IMF.

Dit schijnt ook de lijn te zijn van alle 27 eurolanden, maar wat betekent het precies voor de bijdrage van Nederland aan het IMF? Hoe hoog moet die worden om het IMF voldoende slagkracht te geven?

In het kader van de economic governance is afgesproken dat de lidstaten hun begrotingen moeten voorleggen aan Brussel. Mijn fractie is hiervan op zichzelf geen tegenstander. Je moet immers weten of landen zich houden aan de gemaakte afspraken. En als landen aan het infuus liggen, moeten we kunnen zien of ze met de juiste zaken bezig zijn. Landen die zich wel aan de afspraken houden, moeten echter hun eigen beleidsafwegingen kunnen maken. Dat zeg ik ook met een schuin oog naar de motie-Slob, waar het kabinet ook zo graag naar verwijst. Hoe duidt het kabinet dan in dit verband de voorstellen van Merkel en Sarkozy? Voldoen die aan het adagium van "elkaar wel de maat nemen, maar elkaar niet de wet voorschrijven", dat het kabinet zo graag predikt?

De democratische legitimiteit van de keuzes moet wat mijn fractie betreft telkens geborgd blijven. In alle gepresenteerde plannen lijkt het erop dat de Europese Raad toch een grotere vinger in de pap houdt. Het kabinet heeft gepleit voor een begrotingscommissaris en een grotere rol voor de Commissie. Die lijn steunt mijn fractie, maar hoe waardeert het kabinet dan de plannen voor een Europese economische regering met een grotere rol voor de Raad, waar Merkel en Sarkozy op aansturen? Ik mag er toch van uitgaan dat de minister blijft aandringen op democratisch ingebedde oplossingen? Graag een bevestiging.

Het komt er nu op aan, het vertrouwen van financiële instellingen maar ook van burgers terug te winnen. Dan moet je niet blijven hangen in discussies over wel of geen verdragswijziging. Vertrouwen betekent dat er nu echte keuzes worden gemaakt, die ook worden ingevoerd. Daadkracht en eensgezindheid: ik wens ze de bewindslieden meer dan ooit toe.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.