Datum:             17 november 2011

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Voorzitter. Dit is mijn eerste debat over mvo. Ik voel mij dus vereerd.

Er is al heel veel gezegd over Shell. Ik wacht de antwoorden op de al gestelde vragen af. Mijn fractie was ook geschokt over de conclusies uit het UNEP-rapport over de omvang van de vervuiling in de Nigerdelta. Wij hebben al meerdere keren aangegeven die hier genoegdoening moet plaatsvinden. Wat ons betreft, moet Shell hierin ook het voortouw nemen. Op dit moment lijkt Shell zich te verschuilen achter het argument van een gebrekkige samenwerking, maar dat kan geen excuus zijn om op je handen te blijven zitten. Haast is geboden. Elke dag dat we wachten, is er eentje te veel. Daarom wil ik ook aan het kabinet vragen welke rol het gaat vervullen om deze impasse op te heffen. Dat zou wat ons betreft zowel richting Shell als richting de Nigeriaanse overheid moeten gebeuren. Voor de rest sluit ik me aan bij veel vragen die hierover al gesteld zijn.

De staatssecretaris heeft gisteren de antwoorden gestuurd op de Kamervragen over de IDH -lijst met betrekking tot cacao. Nederland pakt een internationale voortrekkersrol op het gebied van eerlijke handel via het Initiatief Duurzame Handel (IDH). De ChristenUnie is daar blij mee. Maar hoe prominent is de bestrijding van kinderarbeid in het IDH, aangezien de intentieverklaring zich richt op 2025? Dat duurt wel erg lang! Wat is het doel als het gaat om de bestrijding van kinderarbeid en wat is het streefjaar? Wij stellen voor om in de IDHsectoren prioriteit te geven aan de bestrijding van moderne slavernij. Is de staatssecretaris dat met ons eens? Zo ja, op welke manier gaat hij zich daarvoor inzetten?

De staatssecretaris hecht veel waarde aan certificering. Geeft certificering wel voldoende garantie dat kinder- en slavenarbeid wordt uitgesloten? De voordelen komen nog te vaak een schakel hoger in de keten terecht, en niet bij de boeren en de werknemers. Uiteindelijk moet het doel niet zijn dat we gaan certificeren, maar dat de situatie zal verbeteren. Ik vraag om de zienswijze van de staatssecretaris hierop.

In de schriftelijke antwoorden noemt de staatssecretaris het Child Labour Platform. De grote cacaobedrijven doen daar echter niet aan mee. Hoe kan dit? Wat zijn de concrete doelen van het Child Labour Platform?

Een ruime Kamermeerderheid heeft de minister en de staatssecretaris alweer een tijd geleden opgeroepen om zowel Turkije als bedrijven aan te spreken op kinderarbeid bij de hazelnotenpluk. Wij hebben destijds een documentaire gezien waarin een meisje van 9 jaar in Turkije hazelnoten aan het plukken was. Het kabinet had aangegeven dat het samen met

de FNLI actie hiertegen zou ondernemen. Een jaar later komt er wederom een cameraploeg langs. Het enige dat veranderd is, is dat het meisje 9 jaar 10 jaar is in plaats van. Zij doet nog precies hetzelfde werk in dezelfde omstandigheden. Wat verstaat de staatssecretaris dan onder het ondernemen van actie hiertegen? Hoe wil hij dat dan aanpakken? Hier is niets gebeurd. Wat gaat het kabinet richting Turkije doen om deze situatie te verbeteren? Wat zijn de toezeggingen van het kabinet en de levensmiddelenbranche waard geweest? Wil de staatssecretaris gaan eisen dat er in de contracten een clausule wordt opgenomen met betrekking tot de controle op kinderarbeid? Daar lijkt het nu wel hoog tijd voor.

Ik kom te spreken over de OESO-richtlijnen. Ik heb tijdens de behandeling van de begroting van EL&I een motie ingediend over het voldoen aan de OESO-richtlijnen. Mijn vreugde was groot toen de staatssecretaris zelf aangaf dat het niet zozeer ging om het onderschrijven van als wel om het voldoen aan die OESO- richtlijnen. Ik heb mijn motie destijds aangehouden. Wij zouden nog met het departement over de inhoud van de motie overleggen. Ik ben bereid om mijn motie te wijzigen. De kritiek was met name dat overheidsondersteuning bij het mkb gericht moet zijn op internationale handel, handelsmissies en economische diplomatie. Het is niet de bedoeling dat de bakker om de hoek daar meteen mee te maken gaat krijgen. Ik wil de motie in die zin wel aanpassen.

Het is voor ons van belang dat er een vorm van controle of toetsing komt of dat "comply or explain" ook daadwerkelijk vorm heeft gekregen. Het kan niet zo zijn dat een bedrijf alleen zegt: ik voldoe eraan, klaar! Dat moet een bedrijf ook kunnen bewijzen. Wij hebben aangegeven dat de ISO 26000-systematiek van toepassing zou kunnen zijn. Ik heb begrepen dat de staatssecretaris het iets te rigide vindt om expliciet naar één standaard te verwijzen. Oké. Maar dan wil ik wel graag van hem horen dat hij het met me eens is dat er een systematiek voor toetsing moet komen en dat we in ieder geval wel moeten kunnen zien en kunnen achterhalen of een bedrijf daadwerkelijk voldoet aan datgene wat het zegt te doen.

Ik wil ten slotte nog even ingaan op de actie makeITfair. Dat gaat over de elektronicabranche. Ik wil graag van de staatssecretaris weten of de Human Rights Audit al onderdeel uitmaakt van de IDH-sector elektronica. Ik wil voorts weten welke rol het dumpen van afval in het IDH-programma speelt. De staatssecretaris heeft gezegd dat het er helemaal niets mee te maken heeft. Ik heb hier IS Magazine waarin een artikel daarover is opgenomen. Daarin staat dat onze computers Ghanese jongens ziek maken. Ik wil graag van de staatssecretaris horen hoe het dumpen van afval zich verhoudt tot het IDHprogramma en of er aandacht voor is.

Voor meer informatie zie ook www.tweedekamer.nl.