Datum:            28 februari 2013

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):

Voorzitter. Wanneer wordt het net zo gemakkelijk om van Schiphol naar Groningen te reizen als van Schiphol naar Brussel? Waarom lag er geen plan-B klaar voor het geval dat het fout zou gaan met de nieuwe treinen? De reiziger kon de afgelopen weken niet anders dan met een hink-stap-sprong met binnenlandse treinen en in een overvolle stoptrein vanaf Roosendaal naar Vlaanderen te reizen of de Thalys te gebruiken.

Hoe lang gaat het nog duren voordat de reiziger de beloofde treinen krijgt? Dus: raast snel over de hsl! De treinbouwer dacht de problemen in een paar dagen op te lossen. De Belgen stelden een ultimatum van drie maanden. Nu, aan het eind van die periode, krijgen wij pas een brief met mogelijke scenario's en verschijnen er in de media berichten dat de problemen nog zeker een jaar duren. Kan de staatssecretaris garanderen dat wij in april niet voor het blok worden gezet, omdat de Belgen al een keuze hebben gemaakt in hun procedure tegen de treinenbouwer? De lijst met problemen met het nieuwe materieel is groot: weigerende deuren, afgebroken platen en er zijn 200 technici aan de slag gezet, maar nog steeds is niet duidelijk of er licht is aan het einde van de hsl-tunnel. De antwoorden van de staatssecretaris roepen vooral nieuwe vragen op. De ChristenUnie wil heel graag weten: zijn er inmiddels problemen opgelost of komen er nog steeds nieuwe problemen bij?

De reiziger heeft recht op duidelijkheid. Wat betekent het nu concreet dat de NS kwaliteit voorop gaat stellen? Waarom gaat de tijdelijke intercity maar acht keer per uur? Ik sluit mij aan bij het pleidooi van vorige sprekers. Lege plaatsen in de treinen die al rijden, waar de staatssecretaris het over heeft, zeggen niets. Die zijn er namelijk in alle treinen. De vervoersvraag moet centraal staan. Die gaat niet alleen over zitplaatsen, maar ook over frequentie en haltes. Als de Fyra weer gaat rijden, wordt de reiziger dan weer een proefpersoon? De ChristenUnie vraagt van de staatssecretaris een toezegging dat, zodra de Fyra weer gaat rijden, daarnaast de intercity Den Haag-Roosendaal-Brussel minstens een halfjaar blijft rijden. Eerst moet de Fyra zich maar eens bewijzen. Dan kan ook worden aangetoond dat er wel voldoende vervoersvraag is voor een aparte intercity via Roosendaal. Wij overwegen op dit punt een motie.

De staatssecretaris stelt steeds dat in 2000 al is afgesproken dat de Benelux-trein zou verdwijnen. Kan de staatssecretaris de documenten uit 2000 waarin dit zwart-op-wit staat, naar de Kamer sturen? Dit zou dertien jaar later toch niet het enige argument mogen zijn?

De ChristenUnie vindt de garanties voor de kwaliteit voor de reiziger in de komende maanden echt veel te mager. Waarom stelt de staatssecretaris veel lagere eisen voor uitval en punctualiteit voor de vervangende intercity dan voor die van de Fyra? Zij zijn zelfs veel soepeler dan voor de hoofdrailnetconcessie.

De Fyra Breda-Antwerpen komt nu ook niet in april. Zij zou niet kunnen rijden zolang de tijdelijke intercity Den Haag-Brussel rijdt. Waarom kan dat niet? De staatssecretaris geeft geen enkele reden, behalve het schuiven met geld naar de tijdelijke intercity. De staatssecretaris accepteert een omreis via Roosendaal als zogenaamd adequaat vervangend vervoer. Hebben wij daarvoor die dure contracten gesloten? Ook de beschikbaarheid van materieel kan geen probleem zijn. De V250 staat weliswaar aan de kant, maar in België boemelt er wel al maanden een trein op en neer tussen Antwerpen en Noorderkempen. Waarom rijdt deze trein niet een paar kilometer door naar Breda? Doe dit dan gelijk permanent, zodat er een uursdienst ontstaat, als straks ook de Fyra gaat rijden. Een Fyra Breda-Antwerpen die maar één keer per twee uur rijdt, is echt veel te weinig en niet aantrekkelijk voor reizigers, zeker niet voor zo'n korte rit tussen twee grote steden.

Ik rond af. Wij zitten inmiddels in een juridisch wespennest, waarin alle opties moeten worden onderzocht. Welk belang staat hierbij voorop? Voor de ChristenUnie kan dit alleen het belang van de reiziger zijn, en niet het belang van de staatssecretaris van de NS of van de treinenbouwer. Intrigerend vind ik daarom de zin in de brief van de NS dat het van belang is dat alle partijen gemotiveerd aan de slag blijven met het repareren en het verbeteren van de betrouwbaarheid van de treinen. Kennelijk is de NS bang dat deze motivatie zal verdwijnen of wellicht al verdwenen is. Heeft de staatssecretaris er nog wel vertrouwen in dat het goed komt met de Italianen?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.