Datum:           10 mei 2017

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. De directie van ECN/NRG zegt dat de sanering van het radioactieve afval in Petten voor haar de grootste prioriteit heeft. De achterstand kan worden ingelopen en 2022 is alsnog haalbaar. Ik heb grote twijfels hierover. Er zijn te veel signalen dat het helemaal niet goed gaat met de sanering van het nucleaire afval. NRG diende een onvolledig plan van aanpak in bij de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming. Deze ziet geld en technische complexiteit niet meer als belangrijke oorzaak van de vertraging, maar ziet wel organisatorische problemen. Tegelijkertijd is Nieuwsuur met vertrouwelijke documenten gekomen waaruit blijkt dat geld wel degelijk een probleem is. De sanering zou 71 miljoen euro meer kosten dan verwacht. Het opruimen van het afval duurt mogelijk ook langer, tot 2027 of later.

De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming heeft eerder al vastgesteld dat de voorziene einddata voor de eindberging niet meer haalbaar zijn. Ik wil heel graag een reactie van de Minister op al deze berichten. De rekening loopt op, tot mogelijk 184 miljoen euro of zelfs hoger. Klopt het dat NRG in gesprek is met het ministerie over een extra rijksbijdrage? De rekening vanuit publieke middelen loopt daardoor behoorlijk op, terwijl de ChristenUnie graag vasthoudt aan het principe dat de vervuiler betaalt.

Als sinds 2013 probeert NRG een tritiumverontreiniging te saneren, nadat in 2012 een lekkage is ontdekt die al tien jaar bezig was. 80% is gesaneerd. Dat lijkt veel, maar afgelopen jaar bleek dat zowel de grondwaterstroming als het effect van de sanering op de verplaatsing van de verontreiniging anders waren dan door de modellen werd voorspeld. NRG heeft laten weten dat de verontreiniging buiten de grenzen van het terrein komt en dat ook de concentraties hoger zijn dan verwacht. Volgens de Minister zijn de radiologische consequenties zeer beperkt. Kan zij toelichten wat zij bedoelt met het woord «beperkt»? Wat zijn de gevolgen voor omwonenden? Ik heb natuurlijk het RIVM-rapport gezien, maar toch zijn dit zaken waar ik mij wel ongerust over maak. Wat gaat er de komende jaren gebeuren om deze verontreiniging verder te saneren? Past dit nog binnen de businesscase van NRG? Graag krijg ik een reactie hierop van de Minister.

Er heeft ook een INSARR-missie plaatsgevonden. De resultaten daarvan zijn ook niet echt geruststellend. Ik noem twee punten. In 2016 was er onverklaarbaar waterverlies uit het reactorbassin. Hoe wordt voorkomen dat dit in het milieu terechtkomt? Er moeten ook meer waarborgen komen rond de veiligheidscultuur, onder andere door taken en bevoegdheden duidelijker te scheiden. De ANVS stelt dat NRG het veiligheidsgedrag moet verbeteren. Heeft de Minister hier nog vertrouwen in?

Intussen wordt gewerkt aan plannen voor een nieuwe reactor, PALLAS. Voor de ChristenUnie staat voorop dat onderzoek naar en behandeling van kanker op geen enkele manier mag worden geblokkeerd, maar tegelijkertijd vraag ik mij af of het bouwen van de nieuwe PALLAS-reactor – waarvoor er ook nog geen investeerders zijn – de enige weg is. Mevrouw Van Tongeren wees al op de cyclotrons in ziekenhuizen en de innovaties bij ASML.

Dan kom ik op Doel en Tihange. Ik ben absoluut niet gerust op de veiligheid van de Belgische centrales. In de brief van de Belgische regering en Onze Minister lees ik dat de veiligheidsrisico’s door Electrabel hoog werden ingeschat, omdat de onderzoeksmethode te streng was. In plaats van het veiligheidsrisico wordt nu de onderzoeksmethode aangepast. Dat is toch de wereld op zijn kop? In de Belgische media lees ik dat Electrabel opnieuw geen veiligheidsvergunning krijgt na de constatering van ernstige gebreken in de kerncentrales in Doel. Het bedrijf wordt

door de Belgische toezichthouder zelfs laks optreden verweten. Het bedrijf kondigt aan dat tegen eind 2019 aanpassingen worden doorgevoerd, maar dat is toch veel te laat? Heeft de ANVS contact gehad met de Belgische toezichthouder? Wat is de uitkomst hiervan? In december drong de Minister nog aan op een tijdelijke sluiting. Doet ze dat nu weer samen met de Nederlandse gemeenten in de grensregio? Wanneer verwacht de Minister dat het onderzoek door de Onderzoeksraad Voor Veiligheid gereed is?

Volgens de Belgische wetgeving hebben gemeenten binnen een straal van 5 kilometer van een nucleaire installatie de mogelijkheid om in te spreken bij een vergunningenprocedure. Dat lijkt mij erg beperkt, aangezien de effecten van eventuele calamiteiten zich over een veel groter gebied zullen uitstrekken. Natuurlijk gaat Onze Minister niet over de Belgische wetgeving, maar ziet zij toch mogelijkheden voor meer inspraak voor Nederlandse gemeenten of eventueel de provincies?

Mijn laatste punt gaat over de jodiumpillen. In september worden 15 miljoen jodiumpillen verspreid. Ook mijn vraag is: geeft dit niet een vals gevoel van veiligheid? Als het misgaat in Duitsland, zouden heel Drenthe en Groningen geëvacueerd moeten worden. Ik sluit mij aan bij de vragen van GroenLinks over de evacuatieplannen. Als het de overheid ernst is en de veiligheid inderdaad in het geding is, zouden wij eigenlijk veel meer maatregelen moeten nemen dan alleen het verstrekken van jodiumpillen.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl