Datum:           2 september 2015

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Voorzitter. "Diep begaan met het lot van alle volken, die in den krijg zijn meegesleept, draagt Nederland de buitengewone lasten, die het worden opgelegd, gewillig en ontvangt met open armen alle ongelukkigen, die binnen zijn grenzen een toevlucht zoeken." Dit waren de woorden van koningin Wilhelmina, uitgesproken tijdens de Troonrede van 1914. In dat jaar kreeg Nederland een onvoorstelbaar aantal van 1 miljoen vluchtelingen te verwerken, veelal uit België. Anno 2015 wordt Nederland opnieuw geconfronteerd met een vluchtelingenstroom. De vluchtelingen moeten natuurlijk ergens wonen en die vraag naar adequate huisvesting zorgt uiteraard ook voor de nodige spanning op de sociale woningmarkt. Dat erkennen wij terdege.

Deze problematiek vraagt om een adequate aanpak. Statushouders hebben recht op een woning, maar dat geldt niet alleen voor deze vluchtelingen. Veel mensen zonder urgentieverklaring wachten al jaren op een woning. Dat zij gefrustreerd raken door de steeds groter wordende groep urgente woningzoekenden, is heel begrijpelijk. De druk moet dus van de ketel en wij moeten zoeken naar creatieve oplossingen die recht doen aan beide groepen woningzoekenden.

De staatssecretaris van Veiligheid en Justitie schrijft in de Volkskrant dat hij op zoek is naar stoere burgemeesters. Prima, maar dit vraagstuk vraagt ook om een stoer kabinet, een stoere samenleving en stoere burgers. De ChristenUnie zou dan ook graag zien dat het kabinet de mogelijkheden van particuliere opvang van statushouders, oftewel gastgezinnen, gaat onderzoeken. Of, zoals u wilt, Airbnb for a refugee. Ik hoor regelmatig van burgers: ik zou dit wel willen, maar er zijn zo veel beperkingen. Zij vragen of zij worden gekort op hun uitkering, et cetera. Deze vragen dienen zich niet alleen in Nederland aan, maar ook in Duitsland en inmiddels ook in IJsland. In Duitsland wordt hiervan nu werk gemaakt, maar ook Nederland heeft in de jaren negentig particuliere opvang gestimuleerd toen veel ex-Joegoslaven deze kant op kwamen. Natuurlijk zitten hier haken en ogen aan en natuurlijk liep VluchtelingenWerk toen ook tegen grenzen aan. Daar zijn echter oplossingen voor te vinden door bijvoorbeeld te voorzien in goede screening, matching, begeleiding, achtervang, et cetera. Is het kabinet bereid om samen met VluchtelingenWerk, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en andere partners in het veld te komen tot een pilot waarin de particuliere opvang van statushouders mogelijk wordt gemaakt? Ik denk dan bijvoorbeeld ook aan een financiële tegemoetkoming of fiscale voordelen.

Namens de ChristenUnie doe ik nog een tweede voorstel, namelijk het ombouwen van kantoorpanden. Die mogelijkheid is hier al eerder genoemd. Leegstaande kantoorpanden kunnen voor permanente of tijdelijke huisvesting worden gebruikt. Hoe zal de minister dit soort oplossingen stimuleren, bijvoorbeeld door minder regels te stellen? Hoe staat de minister tegenover voorstellen om dit soort leegstaande panden te combineren met bijvoorbeeld co-housing, eenvoudige woningen met enkele gezamenlijke voorzieningen? Een dergelijke woonvorm kan bijdragen aan het vergroten van de participatie en de zelfredzaamheid van statushouders en kan ook de eenzaamheid bestrijden.

Mijn fractie hoopt dat het kabinet ook lef toont, stoer is en buiten de gebaande paden durft te treden. Natuurlijk moeten wij meer bouwen, maar wij hopen echter ook op concrete voorstellen zoals Airbnb for a refugee en het ombouwen van leegstaande kantoren. Zo kan de sociale woningmarkt iets meer lucht krijgen en kunnen woningzoekenden sneller aan een nieuwe woning worden geholpen.

Mevrouw Karabulut (SP):
Dit zijn sympathieke voorstellen, maar het is de vraag hoe stoer de ChristenUnie is. De ChristenUnie heeft immers ook haar handtekening gezet onder de verhuurdersheffing waardoor gemeenten en corporaties nu weinig ruimte hebben. Is de ChristenUnie met haar voorstellen voor bijvoorbeeld het ombouwen van kantoorruimten, containerwoningen of gewoon sociale huurwoningen, bereid om te zeggen: oké, dan krijgt u vrijstelling zodat u kunt investeren en zodat wij de woningnood kunnen oplossen?

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Als de SP straks met moties komt, zal mijn fractie daar serieus naar kijken. De SP weet dat wij er bij het kabinet op hebben aangedrongen om de verhuurdersheffing te verlagen. Dat is ook gebeurd. Dus als de SP aanvullende maatregelen in de vorm van moties voorstelt, zullen wij daar zeker naar kijken.

Mevrouw Karabulut (SP):
Dat weet ik, want u bent een serieuze man en ik ken de ChristenUnie als een serieuze fractie die voorstellen altijd serieus beoordeelt. Ik krijg echter graag een inhoudelijke reactie. Is de heer Voordewind voornemens om dit voorstel positief aan zijn fractie voor te leggen, want tot op heden is dit niet gebeurd?

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Ik zal dit uiteraard binnen mijn fractie bespreken, ook met de woordvoerder wonen. Zoals mevrouw Karabulut weet, ben ik woordvoerder asiel en ik ga daar niet zelf over. Nogmaals, wij zullen de plannen serieus bekijken.

De voorzitter:
Gaat u verder.

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Ik ben klaar, voorzitter.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.