Datum:            31 mei 2011

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Wij waren een beetje verrast toen we de geannoteerde agenda van de NAVO-Raad zagen. De minister moet het maar corrigeren als het niet goed is, maar wij zagen een notificatiebrief en zelfs een positieve grondhouding van de minister nog voordat de artikel 100-brief in de ministerraad ligt. Interpreteer ik dat goed?

Ik neem aan dat er nog een aparte notificatiebrief naar de Kamer gestuurd wordt, maar de signalen waren wel heel duidelijk. Mijn fractie staat in principe positief tegenover een eventuele verlenging na 23 juni. Wij vragen ons echter af, wat er dan na die drie maanden moet gebeuren. Heeft de minister ook een wat bredere visie op de politieke oplossing? Streeft de NAVO naar een staakt-het-vuren, al is het maar voor één maand, om zo te kijken of er op de lange termijn een duurzame oplossing mogelijk is?

Bij de artikel 100-brief zal mijn fractie vooral kijken naar de effectiviteit van de afgelopen drie maanden. Er is inmiddels sprake van een andere situatie aan de grond, een asymmetrische oorlogvoering, waardoor het waarschijnlijk toch wat lastiger wordt om alleen maar vanuit de lucht te opereren. Ik hoor graag de visie van het kabinet, maar in de artikel 100-brief zal waarschijnlijk staan hoe het daar denkt op in te spelen.

Zal de NAVO nog spreken over evacuatiemissie van de EU die al een tijdje in de lucht hangt? De EU zou namelijk wachten op een verzoek van de NAVO voor een evacuatiemissie. Ik weet niet hoe het daarmee staat. Is het nog relevant? Ik krijg graag van de minister wat meer informatie.

Mijn fractie is erg geschokt over de geluiden van de honderden verkrachtingen van vrouwen in Libië. Nu is het wat moeilijk om vanuit de NAVO daar wat tegen te doen, want we zitten natuurlijk niet op de grond. Heeft dit echter toch de aandacht van de minister en het kabinet? Wat doet het kabinet richting de VN of andere organisaties, om deze grove mensenrechtenschending en schending van het oorlogsrecht aan de kaak te stellen? Wij kunnen niet volstaan met vaststellen dat de resoluties 1970 en 1973 hier niets over zeggen, althans niet specifiek over het geweld tegen vrouwen. Het gaat om het doelbewust verkrachten van vrouwen als oorlogshandeling.

De heer Ten Broeke (VVD): De heer Voordewind geeft aan dat er verschrikkelijke dingen op de grond plaatsvinden. Hij noemt specifiek de vrouwenverkrachtingen. Hij noemt ook dat het asymmetrisch dreigt te worden en tegelijkertijd zegt hij dat hij wil wachten op een inschatting. Ik heb het idee dat hij die inschatting zelf al aan het maken is. Is de ChristenUnie er een voorstander van om het mandaat van de Nederlandse vliegers gelijk te trekken met dat van de andere NAVO-troepen nu de NAVO zo nadrukkelijk die behoefte formuleert?

De heer Voordewind (ChristenUnie): We hebben het hier over een asymmetrische oorlog en dat vraagt een andere aanpak. Drie maanden geleden werden er nog tanks uitgerold tegen de burgerbevolking, was er artilleriegeschiet en konden de eerste klappen uitgedeeld worden met air to ground. Nu zitten we in een ander soort oorlog en dat vraagt misschien een ander soort aanpak van de NAVO. Ik hoor graag wat de visie van het kabinet is en wat de inzet van de minister zal zijn in de NAVO-Raad. Ik neem aan dat er misschien een andere strategie van de NAVO nodig is, in plaats van het puur bombarderen van tanks. Ik begrijp namelijk dat dat soort verplaatsingen en aanvallen nu veel minder zijn geworden. Ik wil eerst een antwoord van het kabinet, voordat ik ja zeg tegen welke suggestie dan ook.

De heer Ten Broeke (VVD): Ik snap heel goed dat u nog geen ja kunt zeggen tegen deze suggestie. Ik verlang dat ook niet, aangezien daar een inschatting van het kabinet voor nodig is. Tegelijkertijd geeft u een waardering en tegen die achtergrond kunt u in zijn algemeenheid wel aangeven of u van mening bent dat Nederlandse vliegers gelijkelijk zouden moeten opereren met andere NAVO-landen die in de knijp komen te zitten. Bestaan er principiële bezwaren aan de kant van de ChristenUnie? Of tendeert u al naar veel verdergaande maatregelen, zoals de collega van GroenLinks die het al over grondtroepen heeft gehad?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Ik zie de heer Jasper van Dijk nee schudden, dus hij zal dan wel spreken namens GroenLinks.

De heer Jasper van Dijk (SP): Zeker niet, maar ik heb wel begrepen dat GroenLinks vandaag helaas niet aanwezig is.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Het punt dat ik probeer aan te stippen, ook richting de heer Ten Broeke, is dat we dieper moeten steken dan de vraag of we de komende drie maanden ook ons mandaat moeten gaan uitbreiden met air to ground. Welke interventie van de NAVO draagt er nu toe bij dat we ook op de lange termijn tot een duurzame oplossing komen? Stel dat we na die drie maanden weer voor diezelfde vraag staan. We kunnen wel doorgaan met bombarderen, maar draagt dat bij aan een duurzame, politieke oplossing?Helpt het bombarderen tegen zo'n geraffineerde wijze van oorlogvoeren, waarbij Kadhafi en zijn troepen vrouwen verkrachten? Die twee vragen heb ik voorgelegd en dat gaat iets verder en iets dieper dan alleen de vraag of we gaan bombarderen. Ik wil graag een integrale visie van het kabinet voor ik ergens ja op zeg.

Er was een vreselijke aanslag op de politiecommandant in het noorden van Afghanistan. Dat is zeer te betreuren. Het geeft ook aan dat er, ondanks de eerdere berichten dat het noorden van Afghanistan een stuk veiliger zou zijn, toch een set back is in de veiligheidssituatie. Niet elke aanslag kan je echter generaliseren. Er waren juist signalen, ook van deze politiecommandant zelf, dat het de goede kant op ging. De taliban zou een heel eind teruggedrongen zijn. Naast een geraffineerde infiltratie bij de Afghaanse troepen, zijn ze ook in staat dit soort gruwelijkheden uit te voeren. Heeft dit nog effect op de veiligheidssituatie en het mogelijk uitvoeren van onze eigen politietrainingsmissie in Kunduz?

Heeft de minister weet van een brief naar en de bevestiging van de lokale politiecommandant in Kunduz? Het gaat om de brief die we eerder van de minister van Buitenlandse Zaken hebben gehad, waarin staat dat de politie ook voor politietaken zal worden ingezet. Die brief kwam toen van de politiecommandant in Kabul. Het kabinet heeft de Kamer toegezegd dat die brief vertaald zou worden naar een toezegging van de lokale politiecommandant in Kunduz. Kan de minister ons daar meer informatie over verstrekken? De minister zegt dat we slimmer en robuuster te werk moeten gaan als het gaat om piraterij. Hij sluit ook acties op het land niet uit. Graag een toelichting. Wij trekken al een tijdje met de VVD-fractie op als het gaat om dit onderwerp. Wij vinden net als de VVD-fractie dat er een robuuste aanpak moet komen voor bewaking van koopvaardijschepen. Er zijn twee incidenten geweest en we zien daarom uit naar de visie van het kabinet.

Zie voor meer informatie ook: www.tweedekamer.nl.