De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. In de brief van 25 mei 2010 werd een viertal scenario's geschetst, waarbij de laatste twee ("afscheiding geen geweld" en "afscheiding wel geweld") de meest reële zijn. Sudan zit in spanning in afwachting van de twee referenda, een voor Zuid-Sudan en een voor Abyei. Volgens president Al-Bashir staat de uitslag al vast: het moet een eenheidsstaat blijven. Dat maakt het heel lastig om positief te zijn over het referendum en over het uitblijven van geweld. Ik maak mij erg veel zorgen als het gaat om de vluchtelingen rondom Khartoem. Dat zijn er een miljoen tot anderhalf miljoen. Ik heb daar een paar keer een bezoek aan gebracht. De mensen zitten daar onder de meest vreselijke levensomstandigheden. Als het geweld aan de grens tussen het noorden en zuiden uitbreekt en de mensen terug willen, dan kan dat niet. Tegelijkertijd zal Al-Bashir dan zeggen dat de hulp aan zuiderlingen zal stoppen. Die mensen zitten als het ware als ratten in de val rondom Khartoem.

Het lijkt wel alsof de internationale gemeenschap zich niet bewust is van de situatie waarvoor wij nu staan. Het lijkt wel alsof wij aan de vooravond van een grote oorlog tussen het noorden en het zuiden staan. Ik moest denken aan de conferentie in München, waarop er vrolijk onderhandeld werd in de hoop een oorlog af te wenden. Wij zien dat Amerika beweegt. Amerika belooft Sudan om het land van de schurkenstatenlijst af te halen als het referendum positief verloopt. De Veiligheidsraad heeft besloten om het mandaat uit te breiden, maar niet de troepen. Nederland levert twaalf militaire waarnemers en vijftien politietrainers voor een land zo groot als West-Europa met 41 miljoen inwoners. Kortom, onderschat de internationale gemeenschap een mogelijke geweldsuitbarsting na het referendum niet? Wat doen de EU en Nederland als het zuiden inderdaad de onafhankelijkheid uitroept? Wordt daarover nagedacht?

Nederland ondersteunt Sudan al jaren, zowel het CPA als de joint integrated units. Als er een afscheiding komt, wat gaat Nederland op dat laatste gebied dan nog doen? Die units hebben wij altijd gesteund, maar dat was nog onder het CPA. Dat zal allemaal gaan veranderen.

Het mandaat is al aangepast, maar zoals collega El Fassed al zei: nog steeds wordt 's nachts en in bepaalde regio's niet gepatrouilleerd. Met name de plaats Heglig wordt ontzien op verzoek van de Sudanese overheid. Bestaat er internationaalrechtelijk gezien geen mogelijkheid om juist de heel gevoelige gebieden die nu onder vuur liggen wel te bezoeken? Nu hebben wij er helemaal geen zicht op wat daar precies gebeurt. Is de minister bereid om in overleg met United Nations Mission in the Sudan (UNMIS) te bekijken of hogererangofficieren betrokken kunnen worden bij deze missie, opdat wij onze invloed daar kunnen vergroten?

Wij hebben nog geen verzoek ontvangen om waarnemers te sturen naar Abyei, terwijl het een van de drie gebieden is waarvoor wij verantwoordelijk zijn. Kan de regering er bij UNMIS op aandringen om alsnog waarnemers naar Abyei te sturen, zodat wij in ieder geval kunnen monitoren wat er gebeurt?

Zuid-Kordofan en Blue Nile zijn de twee andere gebieden waar wij verantwoordelijk voor zijn. Daar zullen voor het einde van het CPA, dus in juli 2011, popular consultations gehouden worden. Hoe staat het daarmee en hoe verhoudt zich dat tot het referendum? Ik heb grote zorgen over de humanitaire situatie. Gelukkig wordt er aangekondigd dat er 4,5 mln. bovenop de 7 mln. wordt vrijgemaakt. Dat is echter nog met een slag om de arm. Waar hangt het vanaf? Waar wachten wij op om dat besluit te nemen, gezien de grote humanitaire nood?

De Sudanese regering lijkt voornemens de kampen te ontmantelen en de IDP's gedwongen te laten terugkeren naar de dorpen waar zij vandaan kwamen. Het is toch tegen de regels van de UNHCR om mensen gedwongen terug te sturen? Kunnen wij daar bij de Sudanese regering niet op aandringen?

Wordt al nagedacht over het verlengen van het mandaat van UNMIS en UNAMID? Dat loopt namelijk voorjaar, zomer 2011 af.