Bijdrage Joël Voordewind aan een algemeen overleg met minister Blok van Buitenlandse Zaken

Kamerstuknr. 28625

De heer Voordewind (ChristenUnie):

Dank u wel, voorzitter. Ik dank de minister voor zijn stand-van-zakenbrief over hoe de relatie met Turkije er nu voor staat. Hij geeft daarin terecht, vindt mijn fractie, de grote zorgen weer van niet alleen Nederland, maar ook Europa, over de ontwikkelingen in Turkije. Hij benoemt de massale arrestaties, detentiemaatregelen, ontslagen van onderwijzers, wetenschappers en advocaten na de couppoging in juli 2016. Ook benoemt hij de vrijheid van meningsuiting en journalisten die verdwijnen in de gevangenissen. De conclusie is: Turkije heeft zich steeds verder verwijderd van de Europese Unie. De minister scherpt dan ook het reisadvies terecht aan.

Voorzitter. Na al die zorgen, die zo'n beetje anderhalve pagina à twee pagina's bestrijken, zou je denken dat er een conclusie volgt. Maar ik volg de minister op dat punt niet. Je kan nog zeggen: we normaliseren de relatie, want we proberen in de storm toch contacten te houden om de goede zaak te bepleiten. Maar de minister gaat in zijn beantwoording en in de inzet van het kabinet een stuk verder. Hij zegt: die relatie zou geïntensiveerd, uitgebreid en verdiept moeten worden op cultureel gebied, landbouw en innovatie. Die slag begrijp ik niet. Misschien kan de minister er nog eens een toelichting op geven waarom hij de relatie op dit moment, terwijl we constateren dat er grotere zorgen zijn, juist wil verdiepen en verbreden.

Voorzitter. Dan een aantal concrete zorgen die mijn fractie, de ChristenUniefractie, heeft als het gaat om de uitspraken en het handelen van de Turkse president. Ik begin bij de Armeense genocide. 24 april hebben veel collega's aan deze kant weer de Armeense genocide herdacht. Helaas was het kabinet deze keer niet bij de herdenking. Mag ik aan de minister vragen of hij zich bereid toont om volgend jaar als minister van Buitenlandse Zaken wél naar Jerevan af te reizen? Is de minister ook bereid om afstand te nemen van de verklaringen van president Erdogan over de Armeense genocide, waarin hij spreekt van "zinnige relocaties van de Armeniërs"? Wil hij die op z'n minst afkeuren? Wil hij daar ook tekst en uitleg over vragen bij de Turkse ambassadeur?

Voorzitter. In dit huis is de motie-Rouvoet aangenomen, die van een eerder kabinet vroeg om de ontkenning van de Armeense genocide door Turkije in de bilaterale contacten aan de kaak te stellen. Kan de minister daar, als dat niet stante pede kan, misschien in een brief verslag van doen?

Voorzitter. Ik weet dat de minister ervoor heeft gepleit om de pretoetredingsgelden en de toetredingsgesprekken stop te zetten …

De voorzitter:

Ik begrijp dat de minister een verduidelijking wil.

Minister Blok:

Er is meer dan één motie-Rouvoet. Het helpt wel even als wordt gespecificeerd welke motie dit precies is.

De voorzitter:

Kunt u aangeven om welke motie het gaat, meneer Voordewind?

De heer Voordewind (ChristenUnie):

Dit is dé motie-Rouvoet over Armenië. Ik weet dat de minister toen geen minister was, maar volgens mij was hij wel Kamerlid. Volgens mij heeft zijn fractie die motie ook meeondertekend. Deze motie is uit 2005 en deze vroeg het kabinet om daar waar er in het kader van de toetredingsgesprekken bilaterale contacten met Turkije waren, de Armeense genocide aan de kaak te stellen. Dit was de eerste impliciete erkenning van de Armeense genocide door dit parlement.

Voorzitter. Ik ga snel verder. De pretoetredingsgelden. De minister is er voorstander van om daar een einde aan te maken, maar ik zou toch voor het volgende willen pleiten. De toetredingsgesprekken zijn inmiddels gestopt, maar de gelden lopen door, hoewel die via het maatschappelijk middenveld worden weggezet. Gaat de minister zich nog full swing inzetten om die toetredingsgesprekken echt volledig te stoppen, gezien de grote problemen die we hebben met Turkije?

Voorzitter. Je zou denken dat de handelsbelangen belangrijk zijn voor Nederland en dat die misschien te lijden hebben gehad onder het uitzetten van de minister van Gezinszaken. Dat is niet het geval. Ik kan u melden dat de export naar Turkije met 22% is toegenomen. Dat kan toch niet een argument zijn om onze relatie weer flink aan te halen?

Voorzitter. Ten slotte de S-400-raketsystemen en de F-35. We zijn net terug met de commissie Buitenlandse Zaken uit Amerika. Daar hebben de Amerikanen ook hun zegje gedaan als het gaat om de F-35. Zij stoppen namelijk met de levering en met het betrekken van Turkije. Wat vindt de minister van Buitenlandse Zaken hiervan? Vindt hij het ook onacceptabel dat Turkije Russische raketten aanschaft als NAVO-lid?

Voorzitter. Ik laat het maar even hierbij. De rest doe ik in de tweede termijn. Dank u wel.

Meer informatie