Datum:           15 februari 2017

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Dit is mogelijk het laatste debat met deze Staatssecretaris over alcohol. Terugkijkend stellen we vast dat er wel degelijk vorderingen zijn gemaakt onder deze Staatssecretaris. De decentralisatie is goed gegaan; daar valt nog het een en ander op aan te merken, maar we hebben lokaal in ieder geval beter zicht op wat er gebeurt met de lokale handhavers. Samen met de Kamer is de leeftijd van 16 naar 18 verhoogd, wat zijn uitwerking heeft gehad op met name de beginleeftijd. Er zijn dus positieve ontwikkelingen geweest in de afgelopen jaren. Maar de Staatssecretaris zegt zelf ook dat er nog flinke slagen te maken zijn. Hij komt zelfs tot de conclusie dat alcohol een kankerverwekkende stof is. Om dat zo zwart op wit te lezen, schrikt ons toch wel weer wakker. Ik heb dat meteen gedeeld met mijn sociale omgeving.

Op een aantal terreinen zou dit kabinet nog een duw kunnen geven. Hoewel de tijd natuurlijk beperkt is, kan er misschien een begin mee worden gemaakt. Allereerst de handhaving door de gemeenten. Sommige gemeenten doen dat goed: Utrecht, Eindhoven en Rotterdam trekken er hard aan. Maar Amsterdam en de kleinere gemeenten blijven achter qua investeringen en zien handhaving onvoldoende als prioriteit. Ook de horeca-inspecteurs besteden er te weinig aandacht aan. Zij durven horecaondernemers ook niet stevig genoeg aan te pakken. Ook zou er sprake zijn van belangenverstrengeling bij de burgemeester. Is het wellicht verstandig om dat toezicht te regionaliseren, om lokale belangenverstrengeling te voorkomen? Ziet de Staatssecretaris mogelijkheden om nog in zijn termijn tot een soort landelijk protocol voor de handhaving door gemeenten te komen? 40 gemeenten hebben zelfs nog geen gezondheidsplan gemaakt. Dat moeten ze wettelijk wel hebben, dus kan de Staatssecretaris die gemeenten daarop aanspreken?

Bij de supermarkten zien we een kleine stijging van het handhavingspercentage. Ik doe dit dossier nu al tien jaar, en door zelfregulering is het in die tijd gestegen van 45% naar 63%. Ik heb eerder al voorgesteld om een soort keurmerk voor handhaving in de supermarkten op te stellen. Ik heb een wetsvoorstel klaarliggen, dat ik na de verkiezingen ga indienen. Er zitten goede supermarkten tussen. Lidl zit op 86%; dat is fantastisch. DEEN doet het ook goed. Maar er zijn ook supermarkten die schandalig achterblijven en waar de helft van de jongeren onder de 18 jaar nog gewoon alcohol kan kopen: Jumbo, SPAR, ALDI. Ik vraag de Staatssecretaris om zijn ambitie, namelijk een handhavingspercentage van 85%, als minimumnorm voor alle supermarkten te stellen. Lidl laat zien dat het mogelijk is, dus laten we die andere supermarkten vragen om binnen een jaar, met de «lessons learned» van Lidl, ook hun percentage op te trekken tot minimaal 85%.

Ik sluit mij aan bij de vragen van de collega van de SP over het DOA-overleg en die tweede pagina. Kan de Staatssecretaris daarover duidelijkheid geven?

De rechtbank heeft in maart vorig jaar het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en Jumbo veroordeeld voor het vormen van een kartel om Ageviewers-systemen uit te sluiten. Er loopt nu een hoger beroep. Wat kan de Staatssecretaris doen om die supermarktketens daarop aan te spreken, om tot een sluitende handhaving door de supermarkten te komen? Ik lees daarover verder niets in die evaluatiebrief van de Minister. Dan kom ik op de blurring. De Staatssecretaris komt, samen met alle gezondheidswerkers, onderzoekers, beleidsadviseur, maar ook inspecteurs en handhavers, tot de conclusie dat het hebben van meer verkooppunten tot meer alcoholconsumptie leidt. Daar moeten we juist van af; we moeten juist minderen. De Staatssecretaris zegt zelf dat die blurring niet de goede kant opgaat. Wat gaat de Staatssecretaris concreet hieraan doen? Ik overweeg om op dit punt in een VAO een motie in te dienen, waarin ik oproep om het hele project met die 35 gemeenten te stoppen, zodat de vermenging met kledingwinkels en kappers een halt wordt toegeroepen. We lezen dat er ook geen behoefte aan is. Mensen vinden het ook vreemd. Er is een publieksonderzoek gedaan waaruit blijkt dat mensen er echt niet op zitten te wachten. Dit verleidt alleen maar tot meer drinken. Wat gaat de Staatssecretaris doen om blurring te stoppen? Ik ben het eens met wat mijn collega zei over de alcoholreclame. Tijdens het kabinet-Balkenende IV, waar mijn partij zelf deel van uitmaakte, hebben we besloten om de grens op 21.00 uur te zetten. Dat heeft niet veel geholpen. De Staatssecretaris concludeert zelf: laten we een algemene stop zetten op alcoholreclame en sponsoring. Is de Staatssecretaris bereid om daar in de laatste fase van dit kabinet een eerste aanzet toe te geven? De Kamer zou hem daarin misschien de hand kunnen reiken.

Over het gestunt met alcoholprijzen zegt de Staatssecretaris eigenlijk ook: stel een landelijk verbod op prijsacties in. We moeten namelijk een stok achter de deur hebben richting de gemeenten, anders gaat het stunten met prijzen maar door. Wat kan de Staatssecretaris zelf doen om daar een eerste aanzet toe te geven?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl