Datum:           15 maart 2016

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Voorzitter. Vandaag markeren we dat vijf jaar geleden de bloedige oorlog in Syrië is begonnen. Honderdduizenden onschuldige burgers zijn omgekomen en miljoenen zijn er op de vlucht geslagen. 250.000 Syrische kinderen leven in een belegerd gebied, verstoken van voedsel, schoon drinkwater en medische hulp. Uit een rapport dat we vandaag van de kinderrechtenorganisaties UNICEF, Save the Children, World Vision en War Child ontvingen, blijkt dat op dit moment meer dan 2 miljoen kinderen niet naar school kunnen en dat een groot deel kampt met psychische problemen. Te midden van vijf jaar oorlog groeit er nu een generatie kinderen op die niets anders kent dan dood en verderf.

Het gaat over 6 miljard euro, visumliberalisatie en versnelde toetreding, ondanks de aangenomen Kamermotie om geen koppeling te maken tussen toetreding tot de Europese Unie en visumliberalisatie aan de ene kant, en aan de andere kant humanitaire hulp voor Turkije. Ik constateer dat de aangenomen motie hierover door dit kabinet niet wordt uitgevoerd. Is dat het antwoord op het leed dat we vandaag voor ons zien? Dit is een Turkijedeal waar Turkije voornamelijk beter van wordt en niet de vluchtelingen om wie het gaat. Waarom krijgt Turkije er nog eens 3 miljard bij, terwijl de situatie van de vluchtelingen niet aanzienlijk is verbeterd? Turkije gaat wel akkoord met het terugnemen van vluchtelingen die Europa gaat terugsturen. Zolang Turkije echter geen veilig derde land is, ziet mijn fractie dat niet op korte termijn gebeuren. Daarom heb ik de volgende vraag aan de minister-president. Kan de minister-president toezeggen dat het bepalen of Turkije in aanmerking kan komen voor het predicaat "veilig derde land" geen politieke afweging van belanghebbende landen mag zijn, maar dat de UNHCR daar wel degelijk bij betrokken moet worden?

Ik heb ook een vraag over visumliberalisatie. Hoe kan het dat deze regering en de Europese Unie de criteria niet versoepelen en er toch opeens een versnelling kan plaatsvinden van oktober naar 31 juni? Hoe kan de minister-president dat uitleggen? Wordt er dan niet gesleuteld aan de criteria? Ik krijg graag helderheid op dat punt.

Inmiddels kunnen we bovendien spreken van een volwaardige oorlog tegen de Koerden. Er wordt niet alleen in het oosten gebombardeerd, maar ook in Syrië en Irak. Is er nu een internationaal volkenrechtelijk mandaat voor de bombardementen die Turkije uitvoert richting Irak en Syrië? Ik heb er alle begrip voor als Turkije ingrijpt als het te maken heeft met terrorisme, als de daders bekend zijn, maar welk volkenrechtelijk mandaat is er om vanuit Turkije te bombarderen op die belangrijke partner, ook van de internationale gemeenschap, de Koerden, die op dit moment ISIS bestrijden?

Op dit moment vinden er drama's plaats aan de Grieks-Macedonische grens. Meer dan 16.000 mensen verblijven daar onder erbarmelijke omstandigheden in een kamp dat slechts 1.500 mensen aankan. Zeker 70 migrantenkinderen zijn inmiddels in het ziekenhuis beland. Er zijn inmiddels drie mensen overleden bij de oversteek van de rivier. In plaats van voor een slechte deal met Turkije pleit de ChristenUnie voor een Griekenlanddeal om per direct een einde te maken aan dit humanitaire drama. Is de minister-president bereid dit met spoed als belangrijk punt in te brengen in de Europese top? Wat gaat Europa doen om het leed daar te verzachten? Wat gaat Europa doen om deze mensen te realloceren naar Europa, om ze eerlijk te verdelen over de verschillende landen en om een einde te maken aan die onmenselijke omstandigheden? Het kan toch niet zo zijn dat we deze omstandigheden accepteren in het Europa van 2016? Moet die extra 3 miljard niet opnieuw worden bekeken voor landen die nu ook heel veel vluchtelingen opvangen? Ik denk dan aan Irak, Jordanië en Libanon, maar ook aan Griekenland.

Tot slot. Ik eindig waar ik mee begon. Vijf jaar oorlog in Syrië. Voor het eerst in de geschiedenis zien wij dat er bijna geen christenen, jezidi's en andere religieuze minderheden meer in het Midden-Oosten aanwezig zijn. Er is sprake van een regelrechte genocide op deze minderheden. Het Europees Parlement, de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, maar ook het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden hebben inmiddels gesproken en erkend dat er sprake is van een genocide op de jezidi's, de christenen en andere minderheden. Daarom verzoek ik de premier om de gruwelijkheden in Irak en Syrië tegen deze minderheden ook te kwalificeren als een genocide. Ik hoor hierop graag zijn reactie.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.