De heer Bruins (ChristenUnie):
Voorzitter. Wees solidair, maar met een welbegrepen eigenbelang. Zomaar een van de opdrachten die we de premier de afgelopen tijd hebben meegegeven richting Europa. Minister Hoekstra heb ik op weg naar een vergadering van de Eurogroep laatst nog een tekst meegegeven uit het Mattheüs-evangelie: "wees scherpzinnig als een slang maar oprecht als een duif". De opdracht blijft ook vandaag hetzelfde, met dit keer de volgende aandachtspunten. Ten eerste. Er wordt veel gepraat over leningen en over subsidies. Waarom zou je iets cadeau doen? Wel, met de hoge staatsschuld in zuidelijke landen kun je je afvragen of het wel zo barmhartig is om meer leningen op te stapelen voor deze landen. Ik denk dat clausulering belangrijker is dan de precieze vorm. Zo zouden leningen na verloop van tijd omgezet kunnen worden naar subsidies, mits er serieuze en blijvende hervormingen worden doorgevoerd. Of bepaalde doelstellingen zouden kunnen leiden tot financieel voordeliger voorwaarden. Is de premier het met mij eens dat clausulering prioriteit heeft, meer nog dan de vorm? En zal hij zich hard maken voor eenduidige, meetbare en afrekenbare voorwaarden?

Voorzitter. Lidstaten in nood moeten hun economische fundamenten versterken door bijvoorbeeld schulden af te bouwen, pensioenstelsels te hervormen en hun administratieve capaciteit te verbeteren. Alleen als landen die nu door hun hoeven dreigen te zakken, met dit herstelpakket stevig op eigen benen gezet worden, is er draagvlak voor steun. Het feit dat het commitment erg verschilt tussen de lidstaten maakt dit een lastig vraagstuk. We zien dat Italië van goede wil is op dit gebied, maar Griekenland duidelijk heeft aangegeven hier niet echt zin in te hebben. Hoe wordt commitment van lidstaten op het gebied van door te voeren hervormingen gegarandeerd? De historie is op dit punt onbarmhartig.

De koppeling tussen het nieuwe MFK en rechtsstatelijkheid is voor de ChristenUnie een harde voorwaarde. Hiervoor is steun in de Raad, zo lezen we, maar er zijn ook landen die het helemaal niet zien zitten. Duitsland heeft hierin volgens mij een sleutelrol, zeker als voorzitter voor het komende halfjaar. Terwijl de Europese christendemocraten groot voorstander zijn op dit punt staat Merkel er terughoudender in. Rechtsstatelijkheid is ook cruciaal voor een goede besteding van de structuurfondsen. Daarop wijst ook de hoofdaanklager van het op te richten Europese Openbaar Ministerie. Wat kan de premier doen om ervoor te zorgen dat een duidelijke koppeling met rechtsstatelijkheid daadwerkelijk de eindstreep van het MFK haalt?

Voorzitter. De financiering van het herstelplan moet een eenmalige constructie zijn. Het mag geen stap zijn op weg naar een permanente transferunie. Op dit soort verstrekkende beslissingen met gezamenlijk geld moet altijd bij eenparigheid beslist worden. Het is terecht dat de juridische dienst van de Raad wijst op het belang van de waarborgen waarmee het instrument omkleed wordt. Die waarborgen zijn van groot belang en moeten voorkomen dat de voorgestelde constructie een permanent mechanisme wordt, of zelfs een paradigmaverandering inhoudt in de EU-begrotingsprocessen. Het gaat niet alleen om de hoeveelheid geld dat met het herstelplan of het MFK gemoeid is, maar ook om de zeggenschap erover. Zitten er in de huidige voorstellen voldoende waarborgen om ervoor te zorgen dat de voorgestelde constructie geen permanent mechanisme wordt? Laten we wederom oppassen met nog verdergaande soevereiniteitsoverdracht van onze financiële huishouding, ook als het gaat om de introductie van nieuwe vormen van Europese taksen. Ons uitgangspunt blijft dat belastingheffing bij uitstek een nationale zaak is van een nationale lidstaat.

Voorzitter. De investeringen vanuit het herstelplan. De ChristenUnie ziet investeren in innovatie als een kans om sterker uit de crisis te komen. De aankondiging van de voorzitter van de Europese Raad dat hij ten opzichte van het vorige Commissievoorstel wil bezuinigen op innovatie, gaat precies de verkeerde kant op. De ChristenUnie zou eerder bezuinigingen verwachten op bijvoorbeeld het oude cohesiebeleid en niet op dat wat ons in de toekomst uit het crisisdal moet trekken. Ook is voorzichtigheid geboden bij verdere investeringen in toerisme, nu deze sector grotendeels stil is komen te liggen. Toerisme zal op enig moment weer op gang gaan komen en moeten komen, maar Europese investeringen in toerisme zullen niet helpen om uit een eventuele volgende crisis als deze te geraken. Welke prioriteiten legt de premier als het gaat om investeringen vanuit het herstelplan?

Nederland heeft toegezegd de Grieken te helpen bij de opvang van minderjarige alleenstaande asielzoekers op het vasteland. Ik vraag de premier of we toch mogen verwachten dat uiterlijk in september de eerste kinderen naar het vasteland zijn overgebracht en in het door Nederland gesteunde programma opgenomen zijn.

Tot slot, voorzitter. Ik kan niet eindigen zonder onze vissers te noemen. De visserijsector heeft zijn verantwoordelijkheid genomen door kotters die vanwege COVID-19 stillagen, te compenseren. Dat geld is gekomen uit de pot voor de brexit en onderzoeksprojecten. In 2021 start het nieuwe Europese fonds voor maritieme zaken, visserij en aquacultuur. In dat nieuwe fonds zit ook 750 miljoen voor de visserij. Deels bestaat dat uit steun en deels uit leningen, waarvan een deel voor Nederland. Eer Nederland dit geld krijgt, is het 2022. Wil de minister-president zich er bij de Europese top voor inzetten dat dit geld eerder beschikbaar komt voor onze vissers?

Voorzitter, dank u wel.

De voorzitter:
Dank u wel.