Voorzitter,

Toen de ChristenUnie het debat aanvroeg, zat mevrouw Umar nog vast in Turkije. Gelukkig is ze teruggekeerd naar Nederland. Daarvoor complimenteert de ChristenUnie -fractie het kabinet en met name de premier en de minister van Buitenlandse Zaken. Het was onacceptabel dat mevrouw Umar werd vastgehouden door Turkije! Maar daarmee is de zaak zelf nog niet af. De rechtszaak moet nog komen. En ik vraag dan ook aan de minister van Buza wat het kabinet gaat doen om mevrouw Umar bijstand te verlenen in haar proces?

Ik heb begrepen dat de werkgever van mevrouw Umar de beveiliging van haar betaalt. Ligt het niet voor de hand dat de Nederlandse Staat deze kosten voor haar rekening neemt, indien uit een dreigingsanalyse blijkt dat ze beveiliging nodig heeft? Kan de minister garanderen dat mevrouw Umar niet wordt uitgeleverd aan Turkije? Graag een helder antwoord.

De beveiliging van mevrouw Umar geeft ook aan dat de acties van president Erdogan mensen in Nederland aanzet tot het bedreigen van mevrouw Umar. Mogelijk leidt dit ook, met name na de aankondiging van het meldpunt door de Turkse ambassade, dat met name Turkse Nederlanders zich beperkt gaan voelen als het gaat om de vrijheid van meningsuiting. Hen zou hetzelfde kunnen overkomen als mevrouw Umar, als men weer eens Turkije bezoekt? Op welke wijze gaat de minister van Buza de Turkse regering duidelijk maken dat we niet gediend zijn van dreigende taal richting Nederlanders?

Het is ook tekenend dat de hoogleraar Turkse talen en cultuur van de universiteit Leiden de heer Zürcher, zijn hoge onderscheiding heeft teruggestuurd naar Turkije uit protest tegen en ik citeer: 'het dictatoriale wanbeleid van president Erdogan.’ Volgens hem mag en kan het Turkije van Erdogan geen lid worden van de EU.

De zaak-Umar laat scherp zien dat Turkije totaal andere waarde hoog houdt dan NL en Europa. President Erdogan duldt geen kritiek, in geen enkel ander land zitten zoveel journalisten gevangen als in Turkije (mogelijk alleen China uitgezonderd), Turkije stuurt vluchtelingen gedwongen terug naar Syrië en er komen honderden onschuldige Koerden om in de strijd tegen de PKK. Ook de Europese Commissie wees nog afgelopen november op de ernstige mensenrechtenschendigen in Turkije en een gebrek aan voortgang als het gaat om de rechtstaatversterking.

De bemoeienis van Turkije gaat daarbij verder dan alleen de eigen landsgrenzen. Onlangs nog werd het Reformatorisch Dagblad zelfs op de vingers getikt. Dat Turkije het hoofdredactioneel commentaar van deze krant bekritiseert is niet alleen ongepast, maar ook intimiderend.

Met uitgerekend met dat land sluit NL en de EU een deal over vluchtelingen, wil de EU de lidmaatschapbesprekingen versnellen, mogen de Turken straks visumvrijreizen en krijgen ze op de koop toe nog zes miljard euro.

Voor het visumvrijreizen moeten de anti-terreurwetten worden aangepast, maar 

Turkije heeft al aangegeven daar niet voor te voelen. Het heef er geen belang bij om die wetten aan te passen omdat Koerden en journalisten al snel in de ogen van Erdogan staatsondermijnende activiteiten of uitspraken kunnen doen. 

En wat stelt de Turkije-deal voor als er zowel geen mensen worden teruggestuurd als ook de luchtbrug letterlijk niet van de grond komt om kwetsbare Syriërs vanuit Turkije op te nemen?

Ook Zürcher geeft aan dat het het Erdogans maatregelen en zijn ideologie waarbij hij de islam inzet als stemmentrekker, het land incompatibel maakt voor Europa. 'De normen van conservatieve moslims worden steeds meer tot algemene norm verheven, zegt Zürcher. Wie niet luistert wordt keihard aangepakt en voor de rechter gesleept.’ Als deze geluiden van voorheen zeer pro-Turkse opiniemakers komen, dan moeten bij toch bij meer partijen, ook hier in de Kamer, de ogen open gaan.

Afsluitend voorzitter, de zaak van mevrouw Umar is symbolisch voor de Turkse houding tav vele journalisten. De persvrijheid wordt steeds meer aan banden gelegd, de godsdienstvrijheid verslechtert, na 101 jaar wordt de Armeense genocide nog steeds niet erkend, de Koerden liggen onder vuur en vluchtelingen worden teruggedreven in de handen van Isis. Het advies van de ChristenUnie is: trek uw conclusie: Stop met zaken doen met president Erdogan, stop met het onderhandelen over een EU-lidmaatschap, stop de Turkije-deal.