Geef ook die kromkommer en die rare paprika een kans in de winkel
Komkommers groeien in alle soorten en maten aan de plant. De één is zo krom als een hoepel, de ander is even dik als lang, en een derde is wel erg iel en dun. Paprika's, kiwi's of andere vruchten hebben soms de gekste vormen en appels en peren uit de groentetuin kunnen er ook verrassend anders uitzien dan hun soortgenoten in het schap van de supermarkt. Toch liggen ze vaak bijna volkomen identiek in het groentenschap en zijn verschillen nauwelijks te zien. Het blijft me verbazen. Hoe kan dat?
Wereldwijd wordt maar liefst een derde van al het voedsel verspild. Dat gebeurt niet alleen wanneer we de kliekjes in de prullenbak schuiven, maar ook steeds vaker aan het begin van de keten, bij onze keuze van wat we wel en niet in de supermarkt in ons mandje kunnen leggen.
Niet voor niets verzet de sociale onderneming Kromkommer zich met 43 andere organisaties, waaronder de ASN Bank en Triodos Bank, de verspillingsfabriek en Ekoplaza, tegen de steeds strengere en onnodige eisen voor groenten en fruit. De ChristenUnie sluit zich van harte aan bij hun pleidooi voor het afschaffen van de aanvullende kwaliteitseisen.
drie kwaliteitseisen
Er gelden op dit moment drie soorten kwaliteitseisen voor groente en fruit: 1. de algemene handelsnormen, die met name gericht zijn op versheid, veiligheid en smaak. 2. de specifieke handelsnormen, die voornamelijk gaan over uiterlijke kenmerken als grootte en vorm. En daar begint het probleem. In 2009 zijn deze handelsnormen voor 25 soorten afgeschaft, maar ze gelden nog steeds wél voor elf andere soorten die met elkaar driekwart van de financiële waarde van de groente- en fruithandel uitmaken. Deze specifieke handelsnormen delen groenten en fruit in in drie kwaliteitsklassen. De derde betreft aanvullende kwaliteitseisen van de retailers zelf, voornamelijk gericht op het uiterlijk. Supermarkten willen zich onderscheiden van elkaar en houden een ratrace voor het beste en meest perfecte groente en fruit, waardoor kwaliteitsklasse 2 het groenteschap vaak al niet eens meer bereikt, maar direct naar de biovergister of het veevoer gaat.
En dat levert vreemde situaties op: een appel met iets minder dan 10 procent rode blos op de wangen wordt ingedeeld in kwaliteitsklasse 2, met iets meer fris rood op de schil zou dat klasse 1 geweest zijn. Schilbeschadiging op een appel of peer tot 1 centimeter is nog geen enkel probleem in kwaliteitsklasse 1, iets meer dan dat betekent al een verbanning naar klasse 2. Dat maakt een appel niet minder gezond of minder vers of zelfs maar minder lekker, maar toch wordt deze appel steeds vaker als te min beoordeeld.
Kromkommer
Behalve onze consumptie moet ook de selectie van producten veranderen. Ik neem het pleidooi van Kromkommer dan ook van harte over: laat de EU de specifieke handelsnormen zo snel mogelijk afschaffen. Ze zijn echt overbodig. Hoe kunnen we met onze verantwoordelijkheid voor voldoende voedsel voor iedereen, verse, veilige en lekkere groenten en fruit verspillen puur en alleen om het uiterlijk? Nederland - als groente- en fruitland bij uitstek - moet hierin een ambitieuze, leidende rol spelen.
En mét de Kromkommer-alliantie spreken we niet alleen de EU aan, ook de supermarkten zelf moeten zich minder blindstaren op het perfecte uiterlijk van een appeltje of de precieze afmetingen van een komkommer. Hier en daar is op de groente- en fruitafdeling een klein hoekje 'buitenbeentjes' te vinden, maar dat is het dan vaak wel. Het gaat om versheid, veiligheid en smaak en die dingen zitten onder de schil. Aanvullende kwaliteitseisen van de retailers zorgen voor een verkeerde beweging waarin alleen het allerbeste goed genoeg is. Dat is niet langer vol te houden als je verspilling wilt tegengaan. Eet eens een kromkommertje, of een raar paprikaatje.
