Datum:            30 september 2013

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Ik begin net als anderen met het uitspreken van complimenten van mijn fractie voor de mensenrechtennota van de minister. Deze nota begint met het citaat van een dominee, dominee Martin Luther King, en dan vindt hij ons natuurlijk al snel aan zijn zijde. Ik kan echter ook mijn steun uitspreken voor de lijnen die de minister in de rest van de nota uitzet. De nota is een verademing vergeleken met nota's uit voorgaande jaren, omdat er in die nota's sprake was van spanning tussen koopman en dominee. De dominee kwam eigenlijk steeds meer in de verdrukking door de koopman, maar zo niet bij deze minister want hij komt duidelijk op voor de mensenrechten. Dat wil natuurlijk ook weer niet zeggen dat mijn fractie helemaal geen opmerkingen zou willen maken over de nota. Ik zal er een aantal maken en wel over handel, godsdienstvrijheid en kinderrechten.

Het AIV heeft de mensenrechtennota positief beoordeeld, maar het maakt ook de kanttekening dat wij ervoor moeten zorgen dat de mensenrechten ook in Nederland zelf op orde zijn. Men geeft daar twee voorbeelden van: het vreemdelingenbeleid en de aanpak van Nederlandse sekstoeristen in het buitenland. Nederland moet immers wel het goede voorbeeld geven.

Laat ik maar gelijk mijn vraag over het sekstoerisme stellen. Is de minister voornemens om in navolging van de speciale rapporteur mensenhandel de mensen die met kinderen seks hebben gehad in het buitenland, hun paspoort te ontnemen op het moment dat ze terugkomen in Nederland? Met deze strafmaatregel zouden we sekstoerisme door Nederlanders kunnen tegengaan.

Wij krijgen rapport na rapport over landen die zeer ernstige mensenrechtenschendingen begaan. Mijn collega's zijn bijvoorbeeld al uitgebreid ingegaan op Saudi-Arabië, een land waar vrouwenrechten op grote schaal worden geschonden, godsdienstvrijheid niet aan de orde van de dag is en mensen letterlijk worden onthoofd. Amnesty International zegt daar in een rapport over dat de stille diplomatie tot nu toe bar weinig tot geen resultaat heeft opgeleverd. Wat is de lijn van de minister voor Saudi-Arabië, een land waar de belangrijkste geestelijk leider vorig jaar nog opriep om alle kerken op het schiereiland te vernietigen? Ik heb de heer Van Bommel al aangegeven dat ik een voorstander ben van het simuleren van het maatschappelijk middenveld in dit land. Daarnaast moeten wij volgens mij echter ook eens kritisch kijken naar ons eigen beleid en dan in het bijzonder naar het beleid voor handelsmissies. De Kamer heeft dat in het geval van Iran al wel gedaan. Nederland faciliteert dan ook geen handelsmissies meer naar dit land. Als die stille diplomatie zulke beperkte resultaten heeft, moeten we dan ook niet eens kijken naar de handelsmissies richting Saudi-Arabië?

Er komen per jaar 150 tot 200 studenten uit Saudi-Arabië naar Nederlandse universiteiten. Deze studenten wordt een inleidend jaar aangeboden. Is het niet verstandig om hun in dat jaar ook een cursus "inleiding mensenrechten" aan te bieden? Wellicht kunnen we hun op deze manier het een en ander meegeven dat hen toerust om beter om te gaan met mensenrechten en mensenrechtenonderwijs. Zij zijn immers de toekomstige leiders van Saudi-Arabië.

In het Europees Parlement wordt waarschijnlijk binnenkort een belangrijke resolutie aangenomen over het opnemen in handelsverdragen van een clausule die behelst dat er geen moderne slavernij of kastendiscriminatie mag plaatsvinden. Neemt de minister deze handschoen op en zal hij het voortouw nemen in de EU om die clausule daadwerkelijk opgenomen te krijgen in handelsverdragen?

Voorzitter. De minister heeft aangegeven dat godsdienstvrijheid in de notitie een speerpunt is. Daarover rees bij mijn partij, de ChristenUnie, enige twijfel toen de minister in een radio-interview zei: we hebben veel speerpunten en we kunnen natuurlijk niet aan alles tegelijkertijd aandacht schenken. Hij leek daarmee dit speerpunt enigszins te relativeren. De minister-president heeft vorige week aangegeven dat het nog steeds een belangrijk speerpunt is, maar kan de minister in dit overleg aangeven dat dit voor hem ook het geval is?

De ChristenUnie, het CDA en de SGP hebben een notitie het licht doen zien, waarin wordt ingegaan op de mogelijkheid van ranglijsten van godsdienstvrijheid. De minister heeft naar aanleiding daarvan toegezegd om in Europa te bespreken of dat toegevoegde waarde kan hebben voor het bevorderen van de godsdienstvrijheid wereldwijd.

We hebben daarna, op 18 juli, de EU-guidelines on religious freedom toegestuurd gekregen van de minister. Er ontbrak echter wel een analyse of een mogelijke implementatie van de minister. Is de minister bereid om alsnog een brief aan de Kamer te sturen over de gevolgen die hij trekt uit de eigenlijk heel praktische EU-guidelines aan het adres van de ambassades? Kan de minister dat toezeggen? Er werd ook gevraagd om een analyse te maken van de godsdienstvrijheid in de verschillende landen waar Europa actief is. Dan zou men tot een analyse kunnen komen van hoe het gesteld is met de godsdienstvrijheid, zoals de Amerikanen dat ook doen. Graag hoor ik daarop een reactie van de minister.

Dan ga ik door naar Pakistan, Syrië en Egypte. Dat kan heel kort. Ik begin met Pakistan. Ik heb gisteren een herdenkingsdienst meegemaakt in Amsterdam van de Pakistaanse gemeenschap in Nederland. Het is enorm triest welk drama die gemeenschap heeft moeten meemaken. Verschillende mensen hadden familieleden in Peshawar. Er werden kaarsen aangestoken en je ziet vaders met dode kinderen in hun armen op de foto's staan. Zeer aangrijpend. Ik begreep dat er inmiddels 160 mensen begraven zijn na de aanslag in Peshawar. Wat zou Nederland nog kunnen doen, of via Nederland de EU, op het gebied van de bescherming van minderheden? Het gaat om de Ahmadiyya, maar ook om de christenen en de haatdragende houding tegenover hen.

Er is inmiddels een thematisch ambtsbericht naar de Kamer gestuurd, waarin staat dat de Ahmadiyya echt te lijden hebben. Daarom moeten we ze bestempelen als een aparte risicogroep in het asielbeleid. Die stap werd echter nog niet genomen ten aanzien van christenen. Dat dit is gebeurd ten aanzien van de Ahmadiyya is begrijpelijk, maar waarom wordt die stap na deze vreselijke bomaanslag niet ook genomen ten aanzien van de christenen? Die aanslag is immers geen incident. We hebben ook eerder al aanslagen op kerken gezien, een half jaar geleden nog. Waarom zou de minister dan niet overwegen om ook de christenen als risicogroep aan te merken?

Ook in Egypte hebben we verschillende aanslagen gezien. 80 tot 90 kerken zijn verbrand, verwoest et cetera. De christenen daar nemen de wijk. Ook hier in Nederland kloppen sommigen aan. Sommige mensen zitten hier al, maar worden amper erkend als religieus vluchteling. Is de minister samen met de staatssecretaris voor asielzaken niet bereid om ook over de extra onderdrukking van de christenen en de aanslagen in Egypte een thematisch ambtsbericht te maken?

Ik ga snel verder naar mijn laatste onderwerp, namelijk kinderarbeid en kinderrechten. Ik ben blij met de steun van de Partij van de Arbeid en met het feit dat we in ieder geval daarin gezamenlijk kunnen optrekken. Wil de minister dit benoemen tot een van zijn speerpunten? Dat staat er nu nog niet bij, maar komt in andere gedeeltes wel terug. Wil hij dat dan ook vertalen naar bijvoorbeeld de bereidheid om het derde facultatieve protocol bij het VN-Kinderrechtenverdrag te ondertekenen? Is hij voorts bereid om concrete actiepunten op poten te zetten ter bestrijding van kinderprostitutie in het buitenland?

De "child-labour free zones" worden genoemd in de notitie. Daar ben ik erg blij mee. De ChristenUnie heeft daar jarenlang voor gepleit en nu zien we daar duidelijk ondersteuning voor. Dat punt zien we dan weer niet terug in de actielijst. Wat zijn nu concrete actiepunten ten aanzien van die child-labour free zones?

Ik sluit af met een laatste onderwerp, het antisemitisme. Ik zie dat ik daar nog een minuut voor heb. Deze week is president Peres van Israël op bezoek in Nederland. Hij vraagt daar ook weer aandacht voor. In Nederland is dat nog steeds een probleem. We hebben onlangs een werkbezoek afgelegd bij de joodse school in Amsterdam. Je ziet hekken en camera's, en er moesten beveiligers in dienst genomen worden. De kinderen kunnen niet zomaar naar Artis in de tram of in het openbaar vervoer, omdat ze bespuugd en uitgescholden worden. Je ziet dit ook in landen als Griekenland en Hongarije. Is de minister bereid om het voortouw te nemen om tot een EU-actieplan te komen tegen antisemitisme, zodat er in de EU ook daadwerkelijk aandacht is voor antisemitisme? Dat moet in de breedte van het woord, en dat zou betekenen dat er ook goed onderwijs gegeven moet worden over de Holocaust. We mogen daar niet voor wegduiken teneinde niet in een lastig parket te komen met betrekking tot onze moslimvrienden in Nederland. Graag vraag ik daar aandacht voor.

De heer De Roon (PVV): Ik kom even terug op het begin van het betoog van de heer Voordewind. Hij stelde voor om de paspoorten in te trekken van Nederlanders die in het buitenland seksuele delicten met kinderen hebben gepleegd. Wat is dat voor een raar, slap, voorstel? Is het volgens de heer Voordewind niet veel beter om ervoor te zorgen dat delinquenten langdurige gevangenisstraffen krijgen, bij voorkeur in het buitenland waar zij een delict hebben gepleegd, in plaats van dat hun paspoort wordt afgenomen? Ik zou zeggen dat zij hun paspoorten moeten terugkrijgen. Als zij zich dan ooit weer in Nederland vertonen, moet het buitenland worden gesignaleerd zodra deze mensen met hun paspoort naar het buitenland reizen.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Het betreft een suggestie van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel. Die suggestie neem ik graag over en leg ik voor aan de minister. Natuurlijk ga ik ervan uit dat mensen die in het buitenland voor sekstoerisme in de kraag worden gevat, daar hun straf krijgen. Zij moeten een stevige, vreselijke straf krijgen voor de gruwelijkheden die zij hebben begaan. Als zij echter naar Nederland terugkeren, kan de minister overwegen om het paspoort van dergelijke mensen in te nemen om te voorkomen dat zij weer in de fout gaan.

De heer De Roon (PVV): Als die mensen terug in Nederland zijn, kunnen zij hier ook in de fout gaan. Mijn voorstel is dat die mensen hun paspoort behouden en het buitenland moet worden gesignaleerd zodra zij weer naar het buitenland reizen, zodat zij daar, als zij in de fout gaan, in de kraag kunnen worden gevat.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Dat vind ik weer een slap voorstel; laat die mensen vooral hun paspoort houden en signaleer maar als ze in het buitenland weer in de fout gaan. Ik zou zeggen: voorkom dat ze naar het buitenland gaan door hun paspoort in te nemen. Dat hoeft niet voor hun hele leven te gebeuren, maar dat kan wel in de periode waarin er gerede twijfel bestaat dat ze weer in de fout zullen gaan. Wat dat aangaat, hoop ik dat de Partij voor de Vrijheid een stapje verder gaat en zegt: neem dat paspoort in.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.