Leven in de knop
Gisteravond voerde ik in de Tweede Kamer het debat over een beladen en emotioneel onderwerp, namelijk abortus.
Ten eerste beladen, omdat het voer is voor een ideologisch en ethisch geladen politiek debat, waarbij de verschillen tussen partijen groot zijn. Ten tweede ook emotioneel, omdat het gaat over vrouwen in een moeilijk fase van hun leven. Zij staan voor de keuze om hun onbedoelde zwangerschap uit te dragen of te beëindigen. Een ongelooflijk groot dilemma.
Vanwege dat eerste, de politieke beladenheid, worden nuances soms al te snel uit het oog verloren. Vanwege het tweede, de emotionele en ethische lading, is het belangrijk om zorgvuldig te blijven spreken. Een toon, een woordkeuze, die passend is. Die niet makkelijk praat over vrouwen die een moeilijke tijd doormaken. Die anderzijds oog heeft voor dat wat beschermwaardig is: het leven.
In die zin past ons meer een goed gesprek, dan een verhit debat. Want alleen zo kunnen we recht doen aan de kwetsbare positie van vrouwen die onbedoeld zwanger zijn én aan de onschatbare waarde van het ongeboren leven.
Lokaal
Het is dan geen geheim dat de ChristenUnie geen voorstander is van de abortuswetgeving in ons land. Ik ga ook niet doen alsof dat ineens anders is.
Ik constateer wel dat dit een wettelijk recht is waar vrouwen in ons land een beroep op kunnen doen. En dus is er geen grond om hen de toegang tot abortus te beletten.
Aan de andere kant is er in ons land de vrijheid om te demonstreren. Om je uit te spreken, om een helpende hand uit te steken. Ook als het gaat om demonstaties bij abortusklinieken.
Demonstratie mag dus, intimidatie niet.
De minister heeft in zijn brieven helder uiteengezet dat de Wet openbare manifestaties, met onder meer de kennisgevingsplicht, gemeenten genoeg handvatten biedt om hier op een goede manier handen en voeten aan te geven.
Ik weet niet of dit direct leidt tot een goed gesprek, maar we doen daarmee in ieder geval recht aan de opvattingen die er in de samenleving bestaan.
Een voorbeeld van een goed gesprek, is het gesprek dat de minister is aangegaan met gemeenten, met abortusklinieken en met organisaties van demonstranten. Dat is wat het Rijk kan doen: het gesprek faciliteren en dit overleg vormgeven.
Want ook als kliniek en demonstrant elkaar nooit helemaal zullen begrijpen, is het belangrijk om om de tafel te gaan, om een werkbare oplossing te vinden waarin recht wordt gedaan aan beide. De situatie is lokaal verschillend en daarom is het belangrijk dat er lokaal maatwerk wordt geleverd.
Om aan beide recht te doen, is in Rotterdam gekozen voor een bufferzone. Dat lijkt daar een werkbare oplossing te zijn, op andere plekken zijn wellicht andere oplossingen denkbaar.
Landelijk
Ook de Wet afbreking zwangerschap noemt beide kanten. Ja, het recht om in een noodsituatie te kiezen voor afbreking van de zwangerschap. Maar óók dat dit altijd afgewogen moet worden tegenover de beschermwaardigheid van het leven.
Het is goed dat dit kabinet de handschoen heeft opgepakt om de Wet afbreking zwangerschap te evalueren.
Het is belangrijk dat dit zorgvuldig gebeurt, dat ondanks alle politieke verschillen, er eindelijk een evaluatie van de wet komt. Ook daar zullen we dan verder over spreken. Ook dan hoop ik dat we dat op zo’n manier doen dat we elkaar zo bejegenen dat we verschillen kunnen uitspreken zonder ‘toondoof’ te zijn.
Dat woord ‘toondoof’ heb ik niet zelf bedacht. Rosanne Hertzberger gebruikte het onlangs in een column in NRC, die bij mij ook wel wat losmaakte. Ik denk niet dat ze ChristenUnie stemt of dezelfde opvatting over abortus heeft zoals die bij de ChristenUnie in het verkiezingsprogramma staat. Maar zij schreef, in reactie op andere stukken met bijvoorbeeld titels als ‘Ode aan abortus’ een eigen stuk en zei daarin het volgende:
“Ik begrijp de opluchting en de waardering voor de goede warme zorg die ze [onbedoeld zwangere vrouwen] ontvingen in hun penibele situatie. Een ramp werd afgewend. Tegelijkertijd zijn de stukken toondoof. De stukken lezen als ‘opgeruimd staat netjes’ en ‘niets om je voor te schamen’. Pijnlijk om vrouwen een rondedansje te zien doen rondom abortussen. Terwijl uiteindelijk abortus toch gewoon falen is. De samenleving faalde in het bieden van betere anticonceptie en voorlichting en een gelijker speelveld tussen man en vrouw. De individuen faalden door niet beter op te letten en onbeschermde seks te hebben. En uiteindelijk blijft abortus het breken van leven in de knop.”
Ik denk dat erkenning van dat leven in de knop én de soms kwetsbare situatie waar vrouwen die onbedoeld zwanger zijn in kunnen zitten een onderstreping zijn van het belang van:
- Goede hulpverlening, goede voorlichting, een echt helpende hand,
- Een goede evaluatie van de huidige wetgeving met oog voor vrouwen en met oog voor ongeboren leven en
- Een goed gesprek. Laten we daar met elkaar aan werken.
