Door Joël Voordewind en Wouter Langendoen
Gepubliceerd in De Volkskrant, 19 april 2010

Holle vaten klinken het hardst. Dat bleek vorige week in het Kamerdebat over de wijziging van de Drank- en Horecawet. De wetenschappelijke argumenten om de grens voor de alcoholverkoop naar 18 jaar te verhogen zijn overtuigend. Het maatschappelijke draagvlak hiervoor is groot. Toch meent de meerderheid van de Tweede Kamer, tegen het advies van gezondheidsdeskundigen én handhavers van de openbare orde in, dat de grens op 16 jaar moet blijven.

De schadelijke effecten van alcohol zijn overbekend. Het gebruik van alcohol onder de 24 jaar geeft blijvende schade aan de hersenen, die tot die leeftijd nog in ontwikkeling zijn. Het optrekken van de leeftijdgrens levert enorme gezondheidswinst op, aldus het Trimbos Instituut, de Universiteit van Utrecht en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Inmiddels hebben zeventien van de zevenentwintig EU-landen al de leeftijd opgetrokken tot 18 jaar, wereldwijd hanteert slechts 12 procent nog de leeftijd van 16 jaar. Verder is het onderscheid tussen sterke en zwakke alcoholische dranken vervaagd; sommige supermarkten hebben zelfs al besloten om geen bier meer te verkopen onder de 18 jaar; alcoholreclame mag zich nu al niet richten op jongeren onder de 18 jaar.

De grens van 16 jaar is bovendien vastgesteld met de inzichten van 125 jaar geleden. Sindsdien is uit veel nieuw wetenschappelijke inzichten gebleken dat drinken in de tienerjaren zeer schadelijk is voor je gezondheid. Door dezelfde wetenschappelijke kennis over de schadelijke gevolgen van roken en strenge regelgeving is het gelukt om hier ook een trendbreuk in te forceren. Rookte vroeger 50% van de jongeren, inmiddels is dit nog maar 24 procent.

De Kamerfracties van ondermeer PvdA en VVD kwamen met het argument dat eerst maar eens de handhaving op 16 jaar op orde moet zijn. Met hetzelfde argument voert de alcohollobby de afgelopen weken een bijna militant campagne richting de Kamer. Het klopt dat de huidige campagne, het tonen van je legitimatie tot 20 jaar bij de aankoop van alcohol, nauwelijks effect heeft. Tweederde van de 16-minners loopt nog met alcohol de zaak uit. Dat probleem kan simpelweg worden opgelost door te kiezen voor een sluitend controlesysteem, tegen de zin van veel  supermarkten in, omdat de kans dat supermarkten nu betrapt worden miniem is.

De nieuwe wet stelt voor om na drie overtredingen de drankafdeling te sluiten. Een duidelijke sanctie die het argument van slechte handhaving onderuit haalt. Bovendien blijkt dat door de leeftijd eenduidig op 18 jaar te zetten de handhaving ook gemakkelijker wordt. Het onderscheid tussen een 15-jarige en een 18-jarige is veel duidelijker dan tussen een 14 en 16-jarige. Hiermee zal, zo hebben wetenschappers onderzocht, automatisch de beginleeftijd opgetrokken worden van 14/15 jaar naar 17/18 jaar. Zelfs zonder extra handhaving. Ook pakken we hiermee doorverkoop aan leeftijdsgenoten beter aan.

Het onderzoeksbureau NIPO becijferde in 2007 dat driekwart van de Nederlanders en zelfs een meerderheid van de jongeren van 16 tot 19 jaar voor een verkoopverbod van alcohol aan 16- en 17-jarigen is. Een ruime meerderheid van de Nederlandse gemeenten is ook voor, omdat een hogere grens een belangrijke steun is in het vergroten van de openbare orde en veiligheid. Daarbij horen ook de gemeenten Utrecht, Rotterdam en Den Haag en een groep ondernemers in het centrum van Den Haag.

De ChristenUnie ziet de leeftijd het liefst landelijk op 18 jaar gezet worden. Maar nu dreigt zelfs het experiment met 18 jaar om zeep te worden geholpen door een draai van de PvdA. Eerder steunde de PvdA nog een motie van CDA en ChristenUnie voor een experiment. De burgemeester van Katwijk had zijn plannen al klaar, hij is de problemen in zijn gemeente zat. Bang voor alcoholtoerisme is hij niet, een jongere zal niet snel op de fiets stappen om het 5 kilometer verderop te proberen. En bovendien: als de overlast verplaatst gaan gemeenten in de regio vanzelf meedoen.

Nu de stekker uit de plannen trekken getuigt van gebrek aan politieke moed en negeert de roep van de samenleving, gemeenten, ondernemers en wetenschappers. Zo wint de alcohollobby het van de gezondheid van onze jongeren. Een volksvertegenwoordiging onwaardig. Laat het nuchter verstand prevaleren. Het is nog niet te laat.

Joël Voordewind is Tweede Kamerlid, Wouter Langendoen is beleidsmedewerker van de ChristenUniefractie in de Tweede Kamer