Vorige week mocht ik nog eens een column schrijven voor het personeelsblad van de gemeente Zaanstad. Ik woon nu al weer bijna twee jaar in Den Haag, maar voel me nog sterk verbonden met de gemeente waar ik ben opgegroeid en waar ik als raadslid mijn eerste politieke ervaring opdeed.

Vorige week donderdag werd er ook gestemd over het wetsvoorstel kraken en leegstand. Zoals bekend komt het initiatief voor dit wetsvoorstel onder meer bij de ChristenUnie vandaan. Niet verrassend dus dat ik, net als de rest van de fractie, vóór dit wetsvoorstel heb gestemd. Maar in de Zaanstreek wekt dat ongetwijfeld enig onbegrip.

De Zaanstreek is overwegend links. Dat is voorzichtig gesteld; er zijn mensen die het zelfs hebben over het ‘Kremlin aan de Zaan’. Dat is stellig een overdrijving, maar het industriële verleden van de Zaanstreek is niet te missen. Dat leverde wel wat spanning op. Een oudere zuster uit mijn kerk in Zaandam vertelde dat wanneer de Zaanse SDAP-ers op de Rozengracht de Internationale aanhieven, de ARP-ers er naast gingen staan en het Wilhelmus zongen.

Het linkse verleden is nog alom aanwezig in de Zaanstreek. Collega raadsleden hadden bijvoorbeeld een verleden in de Socialistische Jeugdcentrale. De lokale partijen zijn overwegend links en hebben niets van doen met rechtse 'leefbaarpartijen' en populaire bewegingen als TON en PVV. En de bloedgroepenstrijd in GroenLinks wordt in de Zaanse afdeling tot vandaag de dag levend gehouden. Een aantal teleurgestelde PSP-ers heeft zich gehergroepeerd in een eigen politieke vereniging, RoSa (Rode Saen). Rosa heeft inmiddels een degelijke vertegenwoordiging van twee zetels in de gemeenteraad.

Ik kon altijd goed overweg met de raadsleden van Rosa. Ruud Pauw en Erik Schaap zijn onafhankelijke, eigenwijze types met inhoudelijk veel kennis van zaken. De achterban van Rosa bestaat overwegend uit een bont gezelschap van krakers en kunstenaars, maar ook natuurvrienden en monumentenliefhebbers. De klik was wederzijds en hoewel we in de raad soms fundamenteel van mening verschilden, gebeurde het ook geregeld dat we gezamenlijk optrokken. Zo kon het gebeuren dat ik Rosa steunde in haar strijd om een kraakpand te behouden. De Grote Weiver was een oud gasfabriekje in het noorden van Zaanstad, dat al 25 jaar was gekraakt en nu een functie had gekregen als poppodium, maar waar ook een maaltijdservice voor minima en een kringloopwinkel waren gevestigd. De grond onder ’t Weiver was sterk vervuild en het gebouw zou gesloopt moeten worden. Onmiskenbaar had ’t Weiver een belangrijke functie in de stad. De kraakstatus van het pand was meer een erfenis uit het verleden, want nooit deed de gemeente meer een beroep op het pand.

De Zaanse kraakbeweging is goed georganiseerd en ideologische gedreven. Eigenlijk waren er nooit ongeregeldheden. Ik vermoed dat iemand als Ruud Pauw daar ook wel een hand in had. Als er gekraakt werd, stelden de krakers netjes gemeente en politie op de hoogte. Er zijn tal van voorbeelden waar krakers uiteindelijk gelegaliseerd werden en huur gingen betalen.

Dat was toen. En nu heb ik dus gestemd voor een wet die kraken verbiedt en strafbaar stelt. Tja, het zou wat zijn als dat het enige was. Maar het mooie van de wet Kraken en Leegstand is dat het kraakverbod gekoppeld is aan de verplichting voor gemeenten om een actief leegstandsbeleid te voeren. Want naast de slechte voorbeelden uit de kraakbeweging, zijn er ook hele positieve verhalen die laten zien dat mensen heel nuttige dingen kunnen doen als ze daar de ruimte voor krijgen. Maar dat moet je niet regelen door leegstaande panden dan maar vogelvrij te verklaren. Daar hoort een overheid tussen te zitten om de belangen van zowel eigenaren als gebruikers te borgen. Te vaak sloeg die balans om in ordinaire vechtpartijen tussen krakers en de politie.

In Zaanstad is men er nog niet geheel van overtuigd dat de nieuwe wet een vooruitgang is. Tja, oude schoenen lopen altijd het lekkerst.

 Ed Anker