Het tegengaan van armoede, was een van de onderwerpen van de G20-top. Nederland pleitte voor het beschikbaar komen van voldoende middelen vanuit internationale financiële instellingen. Volgens Cramer kan het kabinet een veel directere rol spelen. Nederland krijgt in de twee tranches ‘special drawing rights’ (trekkingsrechten) van het Internationaal Monetair Fonds rond de 4 miljard euro. De ChristenUnie stelt voor om een deel hiervan in een soort fonds voor Ontwikkelingslanden te storten, van waaruit allerlei ontwikkelingsrelevante investeringen worden gedaan. Betrek het Nederlandse bedrijfsleven hier dan ook actief bij, zodat deze eveneens zullen profiteren van de middelen. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Cramer vraagt  Bos of hij bereid is een deel van de trekkingsrechten in te zetten voor de economische ontwikkeling van ontwikkelingslanden.

Tekst van Ernst Cramer bij Algemene Financiele Beschouwingen:

Perspectief. Dat was het eerste woord waarmee mijn fractievoorzitter de APB opende. En eigenlijk is het ook op dit debat van toepassing. Het crisis-puin-ruimen is bijna voltooid en het wordt tijd om vooruit te kijken. Hoe gaat Nederland er in 2020 uitzien? Hoe kunnen we ons land – in de woorden van het kabinet – slimmer, schoner, sterker solidair en solide maken? Welk perspectief schetst het kabinet voor de komende jaren? Er is tijdens de APB al het nodige over gezegd.

Overigens ook over de onduidelijkheid rondom de inzet en daadkracht van het kabinet bij de bestrijding van de crisis. Ik gun het kabinet een herkansing en vraag dan maar aan deze minister of hij het hele plaatje nog eens wil neerzetten. Zodat we in ieder geval van die onzekerheid verlost worden.

We zijn inmiddels twee weken verder en er is in de tussentijd veel gebeurd. De G20 top heeft plaatsgevonden. Fantastisch dat we daar aan tafel konden zitten. De Nederlandse delegatie reisde met een grote agenda af naar Pittsburgh. De financiële wereld zou moeten veranderen. Arme landen zouden meer ondersteund moeten worden. En er zouden duidelijke stappen gezet moeten worden richting de klimaatfinanciering. Wat heeft die grote inzet van Nederland nu opgeleverd? Gaat er straks ook daadwerkelijk een andere wind waaien op genoemde thema’s? Graag de visie van de minister.

Uiteraard zijn we niet alleen afhankelijk van de mondiale besluitvorming. Op nationaal niveau liggen er ook genoeg uitdagingen, eufemistisch gesteld. Alleen al als we kijken naar de Miljoenennota. De problematiek is groot. En dit kabinet zál een deel van de problematiek voor zijn rekening moeten nemen. Maar niet vanuit de redenering: er is 35 miljard nodig, waar gaan we schrappen? Maar vanuit de vraag: welke maatregelen zijn nodig om Nederland er in 2020 beter voor te laten staan. Beter in termen van duurzaamheid, innovatie, sociale en economische verhoudingen. Dat moet volgens de ChristenUnie de inzet van de heroverweging zijn. Het bedrag van 35 miljard wordt overigens nergens onderbouwd. Welke premissen liggen hieraan ten grondslag?

Hiernaast is het voor Nederland minstens zo belangrijk hoe andere Eurolanden het herstel van de overheidsfinanciën gaan oppakken. Als de oplossing wordt gezocht in het laten rollen van de geldpers – en daarmee het toenemen van de inflatie – kan Nederland heroverwegen wat het wil, maar dan raken wij diep in de problemen. Hoe gaat de minister er voor zorgen dat dit scenario zich niet gaat voordoen? En hoe gaat hij het Stabiliteits en Groeipact weer op de Europese agenda zetten?

Als we naar de ontwikkeling van de Nederlandse economie kijken, valt op dat Nederland nog achterblijft bij een aantal ons omringende landen. De tweede kwartaalcijfers waren wat dat betreft niet hoopvol. Het CPB berichtte afgelopen week dat de wereldhandel tekenen van herstel vertoont, terwijl de Nederlandse export achter blijft. Kennelijk profiteert onze economie niet automatisch meer van een aantrekkende wereldhandel. Hoe duidt de minister deze ontwikkeling? En wat betekent dit voor onze concurrentiepositie naar de toekomst toe?

Voorzitter, ik ga nog even terug naar de G20 top. Er werden – zoals gezegd – warme woorden door de Nederlandse delegatie gesproken over financiële verhoudingen, klimaat en armoede. Een aantal dingen moeten me dan toch van het hart.

Klimaatdoelstelling

Tijdens het crisisakkoord is er extra geld uitgetrokken voor klimaat en is er een SDE-opslag voorgesteld om groene projecten te financieren, zodat er een stabiel investeringsklimaat voor duurzame energie kan ontstaan. Iets waar het de laatste jaren nog al eens aan ontbroken heeft. Het extra geld blijft echter op de plank liggen en de SDE-opslag wordt nodeloos gefrustreerd. Hoe kan dit kabinet in internationaal verband het klimaat zo hoog op de agenda plaatsen, terwijl het in eigen land de plannen nauwelijks uitvoert? Kan ik van deze minister een krachtige aansporing verwachten richting zijn verantwoordelijke collega’s?

Special Drawing Rights IMF

Het tegengaan van armoede, was eveneens een van de onderwerpen van de G20-top. Nederland pleitte voor het beschikbaar komen van voldoende middelen vanuit internationale financiële instellingen. Maar ook hier kan het kabinet een veel directere rol spelen, volgens de ChristenUnie. Nederland krijgt in de twee tranches ‘special drawing rights’ van het IMF zo rond de 4 miljard euro. De ChristenUnie stelt voor om een deel hiervan in een soort FES voor Ontwikkelingslanden te storten, van waaruit allerlei ontwikkelingsrelevante investeringen worden gedaan. Betrek het Nederlandse bedrijfsleven hier dan ook actief bij, zodat deze eveneens zullen profiteren van de middelen. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Wat vindt de minister van dit voorstel? En is hij überhaupt bereid een deel van de trekkingsrechten in te zetten voor de economische ontwikkeling van ontwikkelingslanden?

Bonuscultuur

Tot slot stonden de bonussen nog op de G20 agenda. Het is hoopvol dat daarover een akkoord is bereikt. Tijdens de APB heeft mijn fractie nog gevraagd om het eigen aandelenbezit van topbestuurders te beperken, om te voorkomen dat eigenbelang van bestuurders centraal komt te staan. Kan de minister nog ingaan op dit voorstel?

Bij heel de bonusdiscussie wil ik nog wel de nuancering plaatsen dat we de crisis niet zullen oplossen door alleen de bonussen aan te pakken. Daar is ook een stuk zelfreflectie voor nodig.

Dit was eigenlijk het enige wat ik er nog over wilde zeggen. Ware het niet dat er gister onduidelijkheid ontstond over de bonus van dhr. Zalm. Hoe kan de minister ‘vergeten zijn’ te vermelden dat dhr. Zalm over vier jaren een bonus kan krijgen (dus 4 x 50% van het jaarsalaris)? Iedereen was in de veronderstelling dat dit een eenmalige bonus zou zijn. Dat moet de minister toch niet ontgaan zijn? Waarom de mist optrekken rondom een onderwerp waar je nota bene een speerpunt van hebt gemaakt? Kan de minister ons hier nog eenmaal klip en klaar uitleggen hoe de vork in de steel zit en hoe die bonus van dhr. Zalm tot stand komt?

Integratie Fortis - ABN

Nu we het toch over dhr. Zalm hebben: de ChristenUnie maakt zich behoorlijke zorgen over de integratie van Fortis en ABN. De druk vanuit Europa neemt toe. Daar kun je van alles van vinden, maar het is een realiteit dat er snel knopen doorgehakt moeten worden. Dan is het van belang dat je van verschillende scenario’s weet wat de kosten zullen zijn. Ook omdat het hier om gemeenschapsgeld gaat. Wij zien graag een soort plan B wanneer de gewenste integratie om wat voor reden dan ook ter discussie komt te staan. Bestaat dit plan?

Het kabinet staat voor een enorme klus. Er is het nodige in gang gezet, maar dit zal nog maar het begin zijn van wat er nodig is om de overheidsfinanciën weer in het gareel te krijgen. Dit gaat de hele samenleving raken. Mijn fractie wenst het kabinet veel wijsheid toe bij de te nemen beslissingen.