Datum:           2 juli 2015

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Voorzitter. In de afgelopen maanden vroeg ik mij weleens af hoe de geestelijke vaders en moeders van de euro terug hebben gekeken op het moment waarop zij hebben besloten om Griekenland te laten toetreden tot de eurozone. Op dat moment was al duidelijk dat Griekenland niet aan de voorwaarden voldeed, maar er waren politieke motieven om de Grieken toch bij de eurozone te halen. Het is niet om mijn gelijk te halen, maar voorgangers van mij in mijn fractie hebben destijds al aangegeven dat het heel grote risico’s in zich had. Ik denk dat we in de afgelopen maanden hebben gezien waar dat uiteindelijk toe heeft geleid. Er is, om in wielertermen te spreken, want we beginnen bijna met de Tour, een soort surplace ontstaan. De Grieken willen in de eurozone blijven, maar op basis van hun eigen spelregels. De instituties willen de spelregels handhaven die voor bijna alle landen in de eurozone gelden. Sommige proberen zich daar weleens aan te onttrekken. Ik sluit mij aan bij de vraag over Frankrijk. In het algemeen willen zij die spelregels handhaven, maar ook dat de Grieken in de eurozone blijven. Daar stopt het nu. De vraag is: hoe nu verder?

Ik heb uit de pers begrepen dat de Minister zelf ook heeft aangegeven dat hij op dit moment niet verder wil onderhandelen met de Grieken, totdat het referendum is geweest. Wat de uitslag van dat referendum ook is, ik zou bijna zeggen: wat dan? Je hebt inderdaad twee smaken. Of het wordt een nee van de Griekse bevolking. Zeggen de instituties dan dat het helemaal voorbij is? Kan de Minister duidelijkheid scheppen of er een conclusie uit getrokken gaat worden? Als het ja is, dan zullen waarschijnlijk toch de hervormingen doorgevoerd moeten worden waar de Griekse regering zich tegen blijft verzetten. Sterker nog, we hebben al zo vaak afspraken gemaakt met de Grieken, jarenlang. Telkens kwamen we weer terug. Telkens moesten we opnieuw gaan onderhandelen over de afspraken die eigenlijk allang gemaakt waren. Met andere woorden, stel dat Griekenland zondag wel ja zegt en dat er afspraken worden gemaakt over hervormingen, is er dan werkelijk vertrouwen bij de Minister dat de Grieken die alsnog zullen nakomen? Laat ik het zo zeggen: wij hebben daar een hard hoofd in. Wij vrezen dat we, als er toch weer afspraken komen, op enig moment, en dat kan al direct na de zomer zijn, weer hier zitten om een discussie voeren over hoe we tot een vergelijk kunnen komen.

Eerlijk gezegd heeft mijn fractie al eerder gezien dat dit een bijna heilloze weg is die we opgaan met elkaar. Wij hebben de richting gewezen om te kijken of je met schuldkwijtschelding de Grieken een uitgangspositie kunt geven buiten de eurozone. Dan mogen zij echt hun eigen spelregels bepalen. Dan ligt het ook aan hun wat voor economie zij uiteindelijk worden. Wel met steun van de steunfondsen uit de EU, want we gaan de Grieken niet zomaar laten vallen. Is dat een weg die de Minister ook voor zich kan zien? Ik hoop dat hij daarop reflecteert.

Ik heb nog een paar feitelijke vragen. Het lijkt erop dat er op onderdelen toch nog wat ruimte zat bij de Grieken. Ik kan dat niet beoordelen, maar de Minister zit er dichter op. Kan hij aangeven of er nog ruimte zit? Wat denkt hij dat er moet gebeuren? Zit het inderdaad vast op die btw en op wat pensioenmaatregelen?

Ik heb ook een vraag over het IMF. Griekenland is nu wanbetaler. Wat betekent dat materieel? De Grieken moeten straks nog een tranche afrekenen bij het IMF. Dan worden zij waarschijnlijk een nog grotere wanbetaler. Wat betekent het materieel als zij niet gaan aflossen bij de ECB? Bij het IMF zullen zij dan na twee jaar uit het IMF-programma worden gezet. Betekent dit dat Griekenland al die jaren wanbetaler kan blijven zonder dat er iets gebeurt, of zijn er nog verdere consequenties aan verbonden?

Rest mij om de Minister en de Staatssecretaris heel veel wijsheid toe te wensen. Ik denk dat we de komende weken in een cruciale fase zitten, niet alleen voor de eurozone, maar ook voor Europa. Wat het ook wordt, dan heb je heel veel wijsheid nodig.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.