Datum:            11 september 2013

Mevrouw Schouten (ChristenUnie): Voorzitter. Ik kan de heer Harbers geruststellen. Als hij zijn programma gaat uitvoeren, komt hij juist heel dicht uit bij het standpunt van de ChristenUnie. Wij zijn dus heel benieuwd op welke wijze het verkiezingsprogramma van de VVD wordt uitgevoerd in Europa.

Ik citeer even de laatste zin uit de brief over Griekenland van de minister van afgelopen vrijdag: "Op dit moment is het nog niet zinvol te speculeren over de aard, omvang en voorwaarden van een mogelijk derde steunpakket." Ik heb echt de indruk dat heel de wereld aan het speculeren is en dat niet de minsten erg veel opmerkingen daarover hebben gemaakt. Eerst gaf een Eurocommissaris aan dat een derde steunpakket nodig zou zijn. Daarna ging de Griekse minister van Financiën het maar zelf invullen met bedragen à la 10 miljard zonder voorwaarden. Vervolgens gooide de minister van Financiën van Duitsland, de heer Schäuble, 4 miljard in de strijd. Ik las zojuist een berichtje dat iemand bij de Belgische nationale bank zelfs al over twee steunrondes begint te spreken. Als zo veel hierover gesproken wordt, kun je toch niet zeggen dat je er niet over gaat speculeren? Iedereen om ons heen speculeert daarover. Kennelijk wordt daar dus al veel meer over gesproken. Ik mag toch hopen dat de heer Schäuble niet zomaar wat gaat roepen. Hij lijkt mij immers een buitengewoon verstandige man, hoewel ik het niet altijd eens ben met zijn beleid. Hij weet echter heel goed wat hij wel en niet kan zeggen.

Ik wil nu dus graag van deze minister weten wat hier precies gebeurt. Waarop baseren zijn collega's de stelling dat een nieuw steunpakket nodig is, zonder dat de trojka een rapport heeft uitgebracht over wat er nu gaande is? Dat begint allemaal straks weer. Als onze minister zegt dat dit realistisch is, heeft hij hier kennelijk ook al een soort inzage in of een soort beeld van. Het klopt dat hij dit nooit heeft uitgesloten, maar er is een wezenlijk verschil tussen "iets realistisch vinden" en "iets niet uitsluiten". Ja, we hebben het nu over woordjes, maar het gaat wel over vele miljarden. Het is niet de eerste keer dat hier heel veel verwarring over is. Ik wil daar gewoon graag duidelijkheid over. Op welke informatie baseren in ieder geval de collega's van deze minister, maar kennelijk ook de minister zelf de stelling dat het realistisch is dat er een derde steunpakket aankomt? Kunnen wij die informatie krijgen? En om welke bedragen gaat het dan? Dan weet iedereen waar hij aan toe is.

De heer Koolmees zei het al en ik heb ook de citaten van dit kabinet opgezocht: onze minister-president heeft inderdaad gezegd dat er geen derde steunpakket komt. Dat is een letterlijke uitspraak van hem. Ook over de vraag wat daaronder verstaan wordt, kun je een heel semantische discussie voeren, maar dit lijkt mij wel een goed moment om in ieder geval de discussie te starten over de vraag wat de eventuele alternatieven zijn. Wij hebben het ook over het perspectief voor Griekenland. Wij constateren telkens dat Griekenland extra geld nodig heeft omdat de groei achterblijft, omdat de hervormingen niet snel genoeg gaan of omdat de bezuinigingen of de verkoop van publieke ondernemingen die geld kunnen opleveren, te hoog zijn ingeboekt. Wij vinden dat het echt tijd is -- wij hebben daar al vaker voor gepleit en dat doe ik nog een keer -- om ook de optie open te houden om te bekijken of voor Griekenland een plaats buiten de eurozone mogelijk is. Ik weet dat deze minister daar niet in wil meegaan, maar ik vraag mij af wanneer wij de discussie over alternatieven toch eens gaan voeren. Er is nu maar één weg en die heeft er tot nu toe niet toe geleid dat alles op stoom ligt. We hebben daar vorige week ook weer berichten over gehoord. Vandaar mijn concrete vraag of de minister bereid is om alternatieven te onderzoeken voor een derde steunpakket, dat hij realistisch acht.

Doet Nederland weer alleen mee met zo'n steunpakket als het IMF meedoet? Dat is immers continu de voorwaarde geweest. Het IMF heeft een eigen evaluatie gedaan; de heer Klaver refereerde daar al aan. Het IMF heeft gezegd dat het nu nog helemaal van niets weet en dat het pas in 2014 gaat bekijken wat er aan de hand is. Gaat de minister ook nog steeds af op het oordeel van het IMF en betrekt hij dat hierbij?

Zoals al werd voorspeld, gaat het niet goed op Cyprus; dat betreft de verdiencapaciteit van de Cyprioten. Zijn zij in staat om weer hun eigen inkomen te gaan verdienen? Daarover maken wij ons zeer grote zorgen. Ik hoor graag van de minister of hij denkt dat dit toch weer goed gaat komen en hoe het volgens hem staat met de witwaspraktijken. We hebben vandaag gehoord dat er nu zes Russen in het bestuur van de Bank of Cyprus zitten. We hebben al eerder gesproken over de invloed van Rusland op Cyprus, het bankensysteem en de verdiencapaciteit van Cyprus. Denkt de minister dat het met Cyprus de goede kant op gaat?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.