Datum:           24 november 2015

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Voorzitter. De gevolgen van onze verslaving aan fossiele energie zijn immens. Ik denk bijvoorbeeld aan de mensen in Groningen, die te maken hebben met aardbevingen. Er is ook steeds meer extreme droogte en wateroverlast. Nu denkt u misschien dat dat in het verre buitenland is, maar nog niet zo heel lang geleden waren er lage waterstanden in onze rivieren, waardoor de binnenvaart moest worden stilgelegd. Er is sprake van verzilting van landbouwgrond en het mislukken van oogsten. De zeespiegel stijgt steeds sneller en er is extreme armoede in ontwikkelingslanden, die zal toenemen. Daardoor ontstaan ook nieuwe vluchtelingenstromen.

Binnenkort gaat de Kamercommissie naar de klimaattop in Parijs. Ook Nederland is daar vertegenwoordigd. De vraag, ook voor vanavond, is echter of wij daar een geloofwaardig verhaal neerzetten. Hoe staan we ervoor anno 2015? De CO2-uitstoot stijgt zelfs sneller dan onze economie groeit. De kolencentrales draaien overuren. Minister Kamp wil 4 miljard euro aan subsidie in rook laten opgaan in deze kolencentrales, en schaft zelfs de kolenbelasting af. We mogen 130 km/u rijden omdat het binnen het plafond past. Als klap op de vuurpijl gaat de overheid in hoger beroep in de Urgendazaak, omdat het kabinet met de neus op al deze feiten werd gedrukt.

Het is nu het moment om te bedenken: hoe laat ik deze aarde, ons gemeenschappelijk huis, zoals de paus het verwoordde, achter voor onze kinderen en kleinkinderen? Wij zijn de laatste generatie die nog invloed kan uitoefenen op de temperatuurstijging door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

En het kan. Ik ben daar hoopvol over. We kunnen ontzettend veel leren van de schepping die ons zonne-energie en kringlopen geeft. Elke twintig dagen geeft de zon net zo veel energie als alle wereldwijde fossiele voorraden bij elkaar. Materialen die de schepping ons geeft, moeten we niet verspillen maar terugwinnen. Burgers en bedrijven hebben dat goed begrepen. Die werken aan de energie van de samenleving. Wat doet de overheid?

Ik kom op de inzet in Parijs. De ChristenUnie pleit voor een ambitieuze inzet van Nederland in Parijs. Onze ambitie is 25% reductie van broeikasgassen in 2020. Andere landen, Duitsland en Denemarken, gaan voor 40%. Gaan wij ons zo snel mogelijk weer aansluiten bij deze koplopers? Ook is een scherper doel voor 2030 nodig. Europa wil nu ten minste 40% in 2030 bereiken. Het is goed dat de Partij van de Arbeid en GroenLinks nu ook het doel van 55% in 2030 omarmen. Neemt de premier deze inzet over? En wordt dat voor hem ook een onderwerp tijdens het Europees voorzitterschap?

Als we in ieder geval 25% broeikasgasreductie in 2020 willen halen, moeten we alle ambities uit het energieakkoord concreet maken met maatregelen. Nu koersen we af op 17%. Als we de ambities van het energieakkoord al halen, dan nog komen we tekort. De ChristenUnie pleit daarom voor het openbreken van het energieakkoord. Dat heb ik eerder al betoogd. Vindt de premier ook dat kolencentrales zo snel mogelijk uit de energiemix moeten verdwijnen? Ik verwijs naar het pleidooi van de 64 hoogleraren en de berekeningen van ECN.

De ChristenUnie ziet ook graag meer ambitie van het kabinet om CO2 beter te beprijzen. Ik wijs bijvoorbeeld op het overschot aan rechten binnen ETS en de veel te lage CO2-prijs. De premier zei vorig jaar nog dat deze minimaal €40 per ton zou moeten zijn. ETS zou moeten bijdragen aan de energietransitie, maar zit deze vooral in de weg. Andere landen kiezen daarom voor een minimumprijs voor CO2. Doet Nederland mee om hierover afspraken te maken? Ook Nederlandse banken roepen op tot een effectieve CO2-prijs.

De allerarmsten betalen wereldwijd uiteindelijk de hoogste rekening van de klimaatverandering die wij veroorzaken. De ChristenUnie vindt de inzet op klimaatfinanciering onder de maat. Op dit moment gaat klimaatfinanciering ten koste van de allerarmsten door hiervoor ODA-budget in te zetten. Voor klimaatadaptatie moet toch extra geld worden uitgetrokken? Pleit Nederland voor een afzonderlijk adaptatiedoel in Parijs? Is klimaatfinanciering wel voldoende armoederelevant? Maatschappelijke organisaties kunnen echt het verschil maken met lokale projecten, maar het grootste deel wordt besteed via multilaterale instellingen zoals de Wereldbank. We zien nauwelijks het effect hiervan terug. Wil het kabinet hier actiever op toezien?

Hoe wil de regering zorgen voor een hogere klimaatbijdrage dan de 100 miljoen euro in het klimaatfonds? Op basis van ons bnp, onze welvaart, is dat echt veel te weinig.

Tot slot roep ik de premier op om zich in te zetten voor een zogenoemde carve-out in het klimaatverdrag. In handelsverdragen als TTIP en CETA zien we allerlei vormen van investeringsarbitrage. We kennen de voorbeelden van grote multinationals die schadevergoedingen eisen van overheden op basis van milieuregelgeving. Dat moeten we echt uitsluiten bij het nieuwe klimaatverdrag. Is dat ook de inzet van Nederland?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.