Datum:           1 oktober 2015

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. Meten is weten, zeggen we altijd tegen elkaar, maar vandaag dus even niet. We zijn goed voor de gek gehouden door Volkswagen. Het Volkswagenconcern wankelt door Dieselgate. Hoelang duurt het voordat ook andere autoconcerns in de problemen zullen komen? De trukendoos van de automobielindustrie lijkt schier oneindig.

De ingebouwde defeat devices waarmee de laboratoriumtests bewust werden gemanipuleerd, zijn al sinds 2007 in Europa verboden. De lidstaten moeten hierop controleren. Uit testen van TNO blijkt dat sommige autotypes verdacht zijn omdat de afwijkingen zo groot zijn dat ze haast niet verklaard kunnen worden door alleen het feit dat het om een laboratoriumproef gaat. Gaat de staatssecretaris de auto's van deze merken nu met spoed laten testen en gaat zij daarop handhaven? Waarom is dit testen, ondanks alle signalen die er de afgelopen jaren zijn geweest, nog niet gebeurd in Nederland?

Alle discussies gaan nu over Euro 5, maar uit de praktijktests blijkt ook dat auto's met Euro 6 veelal niet aan de normen voldoen. Ik heb een aantal tabellen gezien en ik moet helaas vaststellen dat de normen steeds meer van de praktijk afwijken. Ze worden vaak zelfs zo sterk overschreden dat een Euro 6-motor niet eens aan de norm van Euro 4 voldoet. Dat is te gek voor woorden. Consumenten moeten op die normen kunnen vertrouwen. Niet alleen de geloofwaardigheid van de automobielindustrie staat op het spel, maar ook ons milieu en onze gezondheid zijn door de auto-industrie vanwege economische belangen op korte termijn moedwillig in de waagschaal gesteld.

De ChristenUnie pleit ervoor om de praktijktesten, de zogenaamde real driving emissions, snel in te voeren. Het Europees Parlement wil dit ook, maar vanaf 2017 voor een deel en pas vanaf 2018 voor alle nieuwe voertuigen. Er is ook nog discussie over de limietwaarden. Die gaan we toch niet verlagen omdat we gaan werken met praktijkemissies? Dat zou echt de omgekeerde wereld zijn. De ChristenUnie wil dat praktijktesten al vanaf 2017 voor alle auto's gelden en met dezelfde normen als nu. Is met de komst van de praktijktest de discussie over een verbeterde laboratoriumtest, de WLTP, voorbij? Zo niet, dan wil de ChristenUnie een extra norm, die ervoor zorgt dat de labtest zo min mogelijk afwijkt van de praktijk; de zogenaamde conformiteitsfactor, zoals Amerika ook heeft. Zet de staatssecretaris hier ook op in?

Ten tweede pleit ik voor snellere en hogere boetes voor fabrikanten die een te hoge CO₂-uitstoot hebben. Ten derde moeten we nu echt de transformatie naar het rijden met nul CO₂-emissie versnellen. De toekomst is niet fossiel, maar volledig elektrisch of op waterstof. Dat is waar we de auto-industrie aan moeten houden. We moeten een stip op de horizon zetten, zodat men daar middels innovatie naartoe kan werken.

Ik vind ook dat we echt meer moeten doen voor betere luchtkwaliteit. We concluderen dat de Nederlander gemiddeld meer dan een jaar aan levensverwachting verliest door luchtvervuiling en tegelijkertijd zeggen we dat we op de goede weg zijn. Dat is niet te verdedigen. Er zijn strengere normen nodig, zoals in de Verenigde Staten. De norm voor ultrafijnstof is daar veel strenger dan in Nederland. Waarom passen we deze daar niet op aan? Hoe gaat het met de roetnorm? Er is een motie van mij aangenomen door de Kamer om roet te gaan meten en om in Europa een norm te bepleiten. Hoe staat het met de uitvoering daarvan?

Ik denk dat we er met alleen bronbeleid niet komen. We zullen ook nationaal meer moeten doen, zoals meer investeren in schone alternatieven en steden helpen die lokaal de luchtkwaliteit willen verbeteren. Collega Van Tongeren had het daar ook al over. De stad Utrecht wil heel graag een milieuzone instellen en de scooters met tweetaktmotoren uit de stad weren, maar loopt nu tegen allerlei belemmeringen aan. Ik heb daarover al Kamervragen gesteld. Waar Europa het laat afweten, is de oplossing om met nationale maatregelen te komen, bijvoorbeeld een green deal. Ik zal het antwoord op die Kamervragen moeten afwachten, maar wie weet kan de staatssecretaris vandaag al een tipje van de sluier oplichten.

Het is mij echt een doorn in het oog dat we iedere microgram milieuwinst besteden aan weer nieuwe maatregelen zoals het verhogen van de maximumsnelheden. Als we zien dat de normen scherper kunnen worden doordat de lucht schoner is, maken we die normen niet scherper, maar dan verzinnen we weer nieuwe activiteiten, waardoor het plafond totaal wordt opgevuld. Ik vind dat niet de goede route.

Er wordt hard gewerkt aan de Omgevingswet. Tegelijk wordt er ook hard gewerkt aan het afwegingskader voor gezondheid in het milieubeleid. Gaat de minister bij het vaststellen van de normen in het Besluit kwaliteit leefomgeving de adviezen van de Gezondheidsraad over het afwegingskader opnemen, voordat de voorhangprocedure start?

De voorzitter: Mevrouw Dik, ik gun ook u een afrondende zin.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Ik wist niet dat ik al door mijn tijd heen was. Dank voor de waarschuwing. Wat is de stand van zaken bij het overleg van de werkgroep die zich bezighoudt met de geurhinder?

De voorzitter: Dank u wel. Dat was kort en bondig en schitterend geformuleerd.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.