Bijdrage Carla Dik-Faber aan een algemeen overleg met minister Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Kamerstuknr. 32847

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Dank u wel, voorzitter. De energietransitie is allereerst een sociale transitie. We gaan niet alleen woningen aardgasvrij maken. Het gaat vooral om de mensen die in die huizen wonen. Hoe gaan we met 17 miljoen mensen toewerken naar een duurzaam en toekomstbestendig samenleven? Daarvoor zijn niet alleen de overheid en de bouw, de energiebedrijven of de woningcorporaties nodig, maar daarvoor zijn ook die mensen heel hard nodig. Maar als je in het spitsuur van je leven staat, met werk, zorg en gezin, dan is dit een grote opgave. De verduurzaming komt daar dan ook nog eens bij. Waar kun je dan terecht in het woud van regels, regelingen, subsidies, fondsen, leningen, adviseurs, loketten en websites? Welke informatie is betrouwbaar? Is het niet een hele hoop gedoe? Hoe weet je zeker dat nú het juiste moment is om in te stappen? En wie vertelt je dat het verduurzamen van je woonlasten neutraal kan? En dat het niet alleen een investering is in een gezonde toekomst voor je kinderen maar ook in een gezonde toekomst voor je eigen portemonnee?

Voorzitter. De overheid is heel goed in staat om burgers met gelikte en bekroonde reclamespotjes jaar na jaar over te halen om mee te doen met de Staatsloterij, met altijd weer die belofte dat het de volgende keer kan gebeuren. En dan nog met een ontzettend slecht verhaal, een winstkans van één op 50 miljoen. Dan zou het toch ook moeten lukken om mensen enthousiast te krijgen voor de energietransitie, met winstkansen die op z'n zachtst gezegd een stuk hoger liggen? Wat nou als we die marketingmachine gebruiken om mensen te informeren en te enthousiasmeren om zelf aan de slag te gaan? Durft de minister dit aan? De ChristenUnie vraag het kabinet om met een informatiecampagne te komen die het Klimaatakkoord vertaalt naar de praktijk van alledag en mensen ook handelingsperspectief geeft, bijvoorbeeld als het gaat om het isoleren van je woning. Een no-regretmaatregel, die altijd winst oplevert.

Voorzitter. Dit jaar wordt gestart met de uitvoering van de proeftuinen aardgasvrije wijken. Wat hierbij vooral opvalt, is dat mensen behoefte hebben aan laagdrempelige informatie en persoonlijk contact. Terecht legt de minister de vraag neer dat dit bij schaalvergroting van de aanpak tot problemen op het gebied van capaciteit en betaalbaarheid kan leiden. Is dit slechts een constatering of wordt en ook gewerkt aan oplossingsrichtingen hiervoor? Zo nee, is de minister bereid dit te doen?

De Omgevingswet wordt door de minister benoemd als de belangrijkste gereedschapskist om de wijkgerichte aanpak vorm te geven. Wat zijn de gevolgen als de invoering van de Omgevingswet vertraging oploopt? Liggen er dan alternatieven klaar?

Veel maatschappelijk vastgoed staat midden in de woonwijk. Als voorbeeld noem ik de zorg. Nu is er een green deal voor de zorg, waarin afspraken zijn gemaakt over verduurzaming, ook van de gebouwen. Die intentie is er ook wel, maar hoe kunnen zorginstellingen nú plannen maken en investeringen doen als ze nog niet weten hoe de wijkaanpak van hun gemeente eruitziet? Deze trajecten lopen niet gelijk op. Ik maak me daar zorgen over. Hoe ziet de minister dit? Liggen alle gemeenten op koers om daadwerkelijk in 2021 hun transitievisie warmte vast te stellen?

Woningcorporaties zijn een belangrijke aanjager voor het verduurzamen van woningen. Op dit moment is de productiecapaciteit onvoldoende om het afgesproken aantal woningen te verduurzamen. Innovatie en prefab kunnen dit veranderen. In november is hierover de motie van ChristenUnie en D66 aangenomen. De motie vraagt om in overleg met woningcorporaties en de bouwsector proeftuinen voor innovatie en prefab te starten. Wat is de stand van zaken bij de uitvoering van deze motie?

Aedes wijst erop dat het instemmingsrecht — 70% van de huurders moet akkoord gaan — kan gaan knellen als de overheid verplicht gaat stellen dat huurwoningen van het aardgas afgehaald worden. Anderzijds hekelt Aedes de uitbreiding van het initiatiefrecht, omdat dit een grootschalige aanpak van straten en buurten in de wielen kan rijden en kan leiden tot hogere kosten. Hoe staat de minister in deze discussie? Wat mij betreft doen woningcorporaties hun best om mensen te overtuigen en morrelen we voorlopig niet aan de 70%-norm. Met een aantrekkelijk aanbod en goede voorbeelden hoeft dat geen probleem te zijn. Zolang er nog zo veel corporatiewoningen zijn waar nog geen verduurzamingsmaatregelen worden genomen, gun ik huurders met het initiatiefrecht ook meer ruimte om bij te dragen aan de energietransitie.

Voorzitter, ik weet niet hoe ik in mijn tijd zit.

De voorzitter:
U heeft nog een minuutje.

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Een minuut. Dan komt het helemaal goed uit. De aanpak is gericht op verschillende vastgoedvormen: huurwoningen, koopwoningen, maatschappelijk vastgoed. Maar wordt de aanpak ook voldoende gericht op verschillende huishoudens? En dan kom ik weer terug op het begin van mijn betoog, op de mensen voor wie we het allemaal doen. Ik wil nu specifiek inzoomen op ouderen, die soms minder digitaal vaardig zijn. Of op mensen met verminderd doenvermogen, voor wie verduurzaming van de woning een ver-van-mijn-bedshow lijkt. Ook vraag ik aandacht voor de mensen met een kleine portemonnee, voor wie het simpelweg niet haalbaar is om de kosten voor de baten uit te laten gaan. Kan de minister op mijn zorgen ingaan?

Dank u wel.

Meer informatie