Bijdrage van ChristenUnie Tweede Kamerlid Carla Dik-Faber aan een plenaire begrotingsbehandeling met minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Keijzer van Economische Zaken en Klimaat, Kamerstuknr. 34 775

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie):
Voorzitter. De ChristenUnie is blij met de ambities in het regeerakkoord. We koersen op 49% minder CO2-uitstoot in 2030 en zetten in op 55%, samen met andere EU-lidstaten. Nederland gaat tot de EU-kopgroep behoren. Deze minister heeft dat al laten zien bij de klimaattop in Bonn half november, en gisteren sprak de premier zich in Parijs onomwonden uit voor het 55%-doel. De ChristenUnie is tevreden over de aanpak van deze minister om te komen tot een breed gedragen klimaatwet en een klimaat- en energieakkoord. Het is goed dat de minister de kracht van de Nederlandse economie en de samenleving wil gaan inzetten en het is goed dat hij openstaat voor alternatieven, bijvoorbeeld CO2-opslag, zolang wij het doel op een effectieve manier gaan halen.

Voorzitter. Belangrijke maatregelen in het regeerakkoord zijn de minimumprijzen voor CO2 en het sluiten van de kolencentrales. Kolencentrales zorgen voor slechte lucht en zijn CO2-kanonnen. In de tonnenjacht van de minister ligt het dus voor de hand om de kolencentrales snel te sluiten. Al eerder adviseerde de Raad van State dat een sluitingswet voor de vijf overgebleven kolencentrales voor de hand ligt. Is de minister bereid zo'n sluitingswet snel naar de Kamer te sturen, inclusief tijdpad?

Voorzitter. In 2016 werd de motie-Dik-Faber/Van Veldhoven over het maken van afspraken met de financiële sector en meer transparantie over de klimaatimpact van leningen en investeringen aangenomen. Ik roep de minister op om opnieuw met de financiële sector om de tafel te gaan, zeker gezien de aangescherpte doelstellingen in het regeerakkoord, maar ook omdat twaalf grote banken en pensioenfondsen deze week een helder statement over vergroening van investeringen en het doorrekenen van klimaatschade hebben afgegeven. Graag een reactie.

Voorzitter. Ik kom op een onderwerp dat ons allen aan het hart gaat, de gaswinning in Groningen. "Dit is een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties", is een uitspraak van de minister richting de Groningers. De ChristenUnie is daarom blij met de aandacht voor Groningen in het regeerakkoord en de afbouw van de afhankelijkheid van aardgas. Ook komt er een schadeprotocol dat gedragen moet worden door de regio en komt er een publiek schadefonds. Schadeafhandeling en versterking worden volledig onafhankelijk van de NAM. Vorige week was de commissie EZK op werkbezoek in Groningen; anderen hebben dat ook gememoreerd. De verhalen van de bewoners zijn ontluisterend. Zo zijn er woningen die worden versterkt, maar niet van het gas af gaan. Vindt de minister ook dat we werk met werk moeten maken? Hoe gaat hij dit regelen? Mij viel ook het verschil tussen koop en huur op. Wie spreekt de woningcorporaties aan als zij niet meer investeren in onderhoud, in afwachting van sloop of versterking? Soms staat de schimmel op de muren. Dat kan toch niet? De sociale impact is enorm. Wie goed gebekt is, vindt zijn weg wel, maar wie komt er op voor de mensen die het minder goed overzien? Wie begeleidt hen in het proces van nieuwbouw of versterking? Nu is er tweestrijd in dorpen en wijken. Ook dreigt door de enorme renovatie de identiteit van Groningen verloren te gaan. Kunnen we ervoor zorgen dat deze operatie Groningen juist sterker maakt en toekomstperspectief biedt? In het regeerakkoord is ook aandacht voor laagdrempelige rechtsbijstand, de arbiters, het uitwerken van een opkoopregeling, extra geld voor zorgprofessionals en geestelijke verzorgers en voortzetting van het Erfgoedloket. Hoe gaat de minister hiermee aan de slag?

Voorzitter. De opwekking van schone energie door huishoudens en energiecoöperaties neemt snel toe. Nu de kosten van zonne-energie dalen, is het goed dat de salderingsregeling wordt omgevormd. Zo wordt energieopslag gestimuleerd en wordt geld voor duurzame energie effectiever ingezet. Er zijn echter zorgen over de investeringszekerheid. Kan de minister toezeggen dat er een soepele overgangsregeling komt, zodat burgers vertrouwen houden en blijven investeren in zonnepanelen?

Voorzitter. Het regeerakkoord noemt ook de gebouwgebonden financiering en een aparte regeling voor energiecoöperaties die het mogelijk maakt dat omwonenden makkelijker kunnen participeren in duurzame-energieprojecten in hun directe omgeving. Kan de minister toelichten hoe en wanneer deze nieuwe regelingen van kracht worden?

Voorzitter. Eerder is de motie-Schouten/Nijboer aangenomen over financiering van coöperaties met een maatschappelijk doel, onder meer over de planontwikkeling. Het probleem is dat energiecoöperaties moeite hebben om risicovolle investeringen af te dekken. De vorige minister van EZ zou met de energiecoöperaties in overleg gaan over de mogelijkheid om via Invest-NL bij te dragen aan risicospreiding. Kan de minister daar al meer over melden?

Voorzitter. Tot slot wil ik graag aandacht vragen voor innovatie. Het project Blue Energy is benoemd tot Nationaal Icoon. Er is een bestuurlijk akkoord afgesloten over een pilot bij Katwijk tussen het hoogheemraadschap Rijnland, de provincie Zuid-Holland en de gemeenten Katwijk en Noordwijk; volgens mij heeft ook D66 daarover gesproken. Gaat het Rijk zich hierbij aansluiten?

Voorzitter. Geothermie en andere innovaties staan nog in de kinderschoenen, maar geothermie is kansrijk. Aardwarmtekorven worden op een diepte van een tot vier meter binnen een dag gerealiseerd tegen relatief lage kosten en zonder lange vergunningsprocedures. Kent de minister deze techniek en ziet hij hiervoor een mooie toekomst?

Voorzitter. Ik wil beide bewindspersonen van harte succes wensen om met elkaar te werken aan een schone toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen. Dank u wel.

Meer informatie