Datum:           6 december 2016

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Ik heb mijn betoog keurig afgestemd op vier minuten spreektijd. Voorzitter. Ik wil in mijn bijdrage vooral inzoomen op het ETS (Emissions Trading System). Vorige maand werd in Marrakesh een vervolg gegeven aan het in Parijs gesloten klimaatakkoord. Ik was daar zelf bij, eind 2015. De wereld zat te wachten op moedige en vergaande afspraken om invulling te geven aan de afgesproken doelstellingen, maar het directe resultaat was beperkt. Er werd in Marrakesh een werkprogramma overeengekomen, dat in 2018 moet zorgen voor gedetailleerde regels die nodig zijn om het akkoord van Parijs uit te voeren. Dit betekent dat er uiteindelijk drie cruciale jaren overheen zullen gaan voordat concrete invulling wordt gegeven aan het historische akkoord van vorig jaar. Dat kunnen we toch niet zomaar laten gebeuren? Hoewel Nederland zich altijd netjes aan alle afspraken houdt, toont het verder onvoldoende ambitie, volgens mijn fractie. Laten we als klein maar welvarend land, dat voor een kwart onder zeeniveau ligt, het voortouw nemen en opkomen voor veel verdergaande maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, te beginnen bij de aanstaande Milieuraad.

 Wat betreft de terugdringing van de uitstoot van broeikasgassen door de grote industrie heeft Europa volledig ingezet op ETS. Ook Nederland hangt op dit moment een belangrijk deel van zijn klimaatambities op aan dit systeem. We weten allemaal dat het ETS door de lage prijzen bijna niet werkt. Wat als dit de komende jaren zo blijft? Kan de Staatssecretaris duidelijk maken wat voor haar de minimum-ETS-prijs is om het systeem een effectief instrument te maken in het substantieel terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen? Wanneer denkt zij dat dat prijspeil bereikt kan worden, uitgaande van de huidige Europese plannen? Ik heb wel eens gehoord dat je toe zou moeten naar een ETS-prijs van € 60. In 2030 zitten we nog niet eens op de helft. Is dit geen heilloze weg?

Zoals de Staatssecretaris zelf in haar brief over de uitvoering van de motie van mevrouw Van Tongeren en mij aangeeft, is er op dit moment onvoldoende draagvlak voor het aanscherpen van het nu voorgestelde reductiepercentage van 2,2 in de periode 2012–2030. De Staatssecretaris geeft aan, met name te zullen strijden voor voldoende flexibiliteit in de ETS-richtlijnen, zodat wanneer er in de toekomst wel draagvlak is voor aanscherping, dit ook mogelijk zal zijn. Hoe denkt de Staatssecretaris op deze manier de nationale en de Europese klimaatdoelstellingen te halen? Met een land als Polen, dat sterk inzet op kolen, is duidelijk dat er binnen afzienbare tijd geen zicht is op voldoende draagvlak voor enige aanscherping. Toch zegt het kabinet zich met name te richten op versterking van het ETS. Hoe kan de ETS-prijs stijgen naar een effectief niveau?

De ChristenUnie is van mening dat het in het licht van de klimaaturgentie en het huidige disfunctioneren van het ETS geen zin heeft om af te wachten. Het is tijd dat Nederland zich hard gaat maken om met een kopgroep van buurlanden af te spreken dat er snel een minimum-CO2-prijs komt, los van hoe het ETS functioneert. Alleen op die manier kunnen we enigszins op koers blijven om onze klimaatdoelstellingen te halen. Kan de Staatssecretaris aangeven of zij dat ook vindt? Zo ja, hoe gaat ze daar dan werk van maken tijdens de Milieuraad?

Ik wil afsluiten met twee personen. De eerste is de Commandant der Strijdkrachten, Tom Middendorp. Hij is ervan overtuigd dat klimaatverandering leidt tot conflicten en oorlogen en tot grote vluchtelingenstromen, die extremisme voeden. Dat is absoluut waar. Ik maak me grote zorgen over wat hij zegt. De tweede persoon die ik wil noemen, is Jan Terlouw. Ik denk dat de meesten hier hem gezien en gehoord hebben. Hij zegt dat de zon in principe meer energie geeft dan wij nodig hebben. Maar we gebruiken die energie niet, wat niets heeft te maken met technische of economische oorzaken, maar met het falen van de politiek. Dat trek ik me aan. Hij sluit af met een oproep om het publieke belang te dienen. Daarmee bedoelt hij het belang van de toekomst van onze jeugd. Dat lijken me heel ware woorden. Laten we aan de slag gaan om te komen tot een werkend ETS, zonder door te modderen op dezelfde route.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl