Datum:           5 oktober 2016

Mevrouw Dik-Faber (ChristenUnie): Voorzitter. De ChristenUnie staat voor betaalbare en toegankelijke zorg en voor een zorgstelsel dat is gebaseerd op solidariteit. Solidariteit ten opzichte van elkaar, maar zeker ook solidariteit ten opzichte van volgende generaties. We zien dat deze uitgangspunten niet vanzelfsprekend zijn. Vorige week maakte DSW als eerste de premie bekend. De Minister verwachtte een stijging van € 3,50 per maand, maar bij DSW stijgt de premie met bijna € 9. Dat is meer dan € 100 per verzekerde per jaar. Nog meer mensen zullen hun maandelijkse premie niet kunnen betalen. Ook mijn vraag is: heeft de Minister zich rijk gerekend met de reserves van de zorgverzekeraars? Wat gaat ze nu doen?

Het is de groep chronisch zieken en gehandicapten met een laag tot modaal inkomen, die in de knel komt door ons zorgstelsel. Voor chronisch zieken en gehandicapten zijn de zorgkosten in de afgelopen vijf jaar verdubbeld. Ze zijn vaak in januari al door hun eigen risico heen. De ChristenUnie ziet graag dat er een eind komt aan de stapeling van eigen bijdragen en eigen risico voor deze groep. Bij de politieke beschouwingen heeft het kabinet toegezegd te zullen kijken naar het eigen risico. Maar wil de Minister ook kijken naar de stapeling van eigen risico en eigen bijdragen?

Ik maak me zorgen over volgend jaar, als zorgverzekeraars volledig risicodragend worden. De druk om te selecteren op gezonde verzekerden zal toenemen, zo schetst de NZa in een van haar rapportages. Optimalisering van het risicovereveningssysteem kan dat voorkomen, maar de NZa doet ook nog een aantal andere aanbevelingen: kom met een verbod op premiedifferentiatie op concernniveau, stop de koppelverkoop van de basisverzekering en aanvullende verzekering en kijk op enig moment ook naar het vrijwillige eigen risico en de polissen met beperkende voorwaarden, de zogenaamde budgetpolis. Gaat de Minister met deze aanbevelingen van de NZa aan de slag?

Juist als je afhankelijk bent van zorg en daarmee van je zorgverzekeraar is het belangrijk dat je als verzekerde invloed hebt. De Minister heeft inmiddels de consultatie gestart van twee wetsvoorstellen om zeggenschap in de zorg beter te verankeren. In de Wet versterking invloed verzekerden regelt de Minister een verplichte inspraakregeling. Elke verzekerde moet inspraak kunnen krijgen als hij dat wil. De manier waarop invloed van verzekerden vorm wordt gegeven, wordt echter overgelaten aan de verzekeraar en de verzekerde zelf. De ChristenUnie wil zeker geen blauwdruk, wel echte zeggenschap voor verzekerden. Dat is nu onvoldoende geregeld. Verzekerden moeten kunnen meebeslissen over inkoop en kwaliteit. We komen hierop bij de begrotingsbehandeling en de behandeling van het wetsvoorstel terug.

Eerlijk gezegd was ik niet zo positief over het fenomeen van de collectiviteiten. Ik zie mijn kritiekpunten ook onderschreven door de NZa. De meeste collectiviteiten zijn niet meer dan een verpakking om een bestaande modelovereenkomst, terwijl voor de verzekerden niet duidelijk is welke basispolis hierachter schuil gaat. Collectiviteiten zijn een verkoopinstrument voor zorgverzekeraars en hebben zorginhoudelijk geen meerwaarde. Dat zijn schokkende conclusies. Als ik terugga naar de basis van de collectiviteiten, steun ik wel de gedachte, namelijk dat mensen zich organiseren en hun zorgverzekeraar opdracht geven om passende zorg in te kopen. De Minister wil dit bevorderen door een conferentie, maar dat vind ik onvoldoende, want eenmalig. Voor de invoering van de Zvw was er een vereniging van collectiviteiten en personeelsfondsen ziektekosten, die deskundigheid bundelde en deelde. Wat vindt de Minister van een dergelijk initiatief? Een ander punt dat raakt aan de collectiviteiten, is dat het ervoor zorgt dat mensen minder snel overstappen. Daar kun je van alles van vinden, maar in ieder geval loont het dan wel om te investeren in zaken als preventie. Waarom doen de verzekeraars dat dan zo weinig? De zorgverzekeringskaart is een goed instrument om verzekerden te helpen informatie te krijgen over een passende zorgpolis. Ook op het gebied van vergelijkingssites zijn stappen gezet. De ChristenUnie had liever gezien dat er ook een echt onafhankelijke site komt, gefaciliteerd door de rijksoverheid. Maar de gedragscode is een verbetering. Worden vergelijkingssites die de gedragscode niet hebben ondertekend of zich niet daaraan houden, verwijderd? Hebben zorgverzekeraars dit jaar tijdig genoeg de contracten rond? Anders weten mensen op het moment van overstappen nog niet waaraan ze toe zijn. Hoe gaat de Minister dit bevorderen?

Het beeld in de Monitor contracteerproces wijkverpleging is niet goed. Zorgverzekeraars kopen de zorg op verschillende wijze in, zowel voor het proces als voor inhoudelijke afspraken. Zorgaanbieders worden hier helemaal gek van. Het is tijd dat het roer om gaat in de verpleging en verzorging. Gaat de Minister hiervoor zorgen? Bepaalde prestaties worden nauwelijks ingekocht, zoals ketenzorg dementie. De ChristenUnie vindt dat niet acceptabel. Ik verwijs naar de Zorgstandaard Dementie, en naar de breed aangenomen motie voor een aparte betaaltitel voor casemanagement dementie. Komt de Minister in actie?

Het onderzoek naar het bijcontracteerproces 2015 is ook niet bevredigend. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders wijzen naar elkaar. Verzekeraars hebben geen signalen gekregen dat er sprake was van patiëntenstops of wachtlijsten, terwijl zorgaanbieders zeggen: we moesten stoppen met het leveren van zorg en het aannemen van cliënten vanwege bereikte budgetplafonds. Hoe gaat het dit jaar?

De ChristenUnie wil meer vertrouwen in de zorg, vertrouwen tussen verzekeraars en verzekerden, tussen zorgverleners en verzekeraars. Wat nodig is, is herstel van balans. De ChristenUnie wil minder markt en meer zeggenschap. Het is tekenend dat alle brieven die wij vandaag bespreken, ook die van externe organisaties, bol staan van woorden als «markt», «winst» en «consument». Slecht één brief niet. Misschien weet de voorzitter welke brief dat is.

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl