Datum:           15 december 2015

De heer Voordewind (ChristenUnie):
Voorzitter. De afgelopen maanden hebben we gezien dat de Europese buitengrenzen zo lek zijn als een mandje. Vooral Griekenland slaagde er niet in om de buitengrenzen te bewaken. Ze waren niet in staat om de mensen te registreren, op te vangen en te screenen. Zelfs het aanbod aan Griekenland om hen daarbij te helpen, werd afgeslagen. Pas na het dreigement Griekenland uit de Schengenzone te zetten, ging men bewegen. Nu wil de Europese Commissie doorpakken en bijstand van lidstaten afdwingen. Daar heeft mijn fractie wel een groot probleem mee. De Europese Commissie zou het recht van tussenkomst krijgen. Daarmee krijgt de Europese Commissie de bevoegdheid om een lidstaat te overrulen. Feitelijk is dat een inperking van de soevereiniteit van lidstaten. Klopt het dat, zoals de heer Verhoeven ook zei, de minister-president deze verordening tot een topprioriteit gaat maken het aankomende halfjaar? Waarom zijn er geen alternatieven overwogen? We hebben toch de stok achter de deur om eventueel landen uit het Schengenverdrag te zetten, althans om de werking ervan op te schorten? Ook in het regeerakkoord van de premier stond dat uit gemeenschappelijke arrangementen, zoals Schengen, getreden zou kunnen worden. Waarom wordt niet naar die alternatieven gekeken of naar alternatieven om bijvoorbeeld bij de binnengrenzen de grensbewaking aan te scherpen? Er zijn toch legio middelen mogelijk alvorens te moeten overgaan tot het opnieuw overdragen van bevoegdheden aan Brussel? Ook de ChristenUnie ziet die verantwoordelijkheid als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. We moeten druk uitoefenen op deze lidstaten; we moeten bijstand verlenen. Dat is ook goed gegaan. Er is althans meer hulp gekomen toen het ging om Italië. Bij Griekenland heeft Europa moeten dreigen met het uitplaatsen uit Schengen. Uiteindelijk heeft dat geholpen. Waarom komt de Europese Commissie nu tot deze noodgreep? Mag ik ervan uitgaan dat dit straks niet de steun van de minister-president krijgt? Ik overweeg op dit punt een motie in te dienen in de tweede termijn. Ik houd mijn hart vast voor een verdere overdracht van bevoegdheden.

Ik kom tot de hotspots. De hotspots laten ook het onvermogen van Brussel zien. We hebben net een rapport gekregen van de Kinderombudsman die ter plekke is geweest. Ik ben zelf ook aan de Macedonisch-Griekse grens geweest en ik heb gezien hoe schrijnend de situatie daar is. De komende winter wordt het alleen maar erger. De Kinderombudsman spreekt zelfs over het overlijden van baby's door de vrieskou. Dat zijn toch heel dramatische humanitaire situaties. Ik hoop dat de minister-president daarvan het komende halfjaar een topprioriteit gaat maken, zodat er in ieder geval opvangkampen voor kinderen komen en dit soort schrijnende situaties aan de grens worden gestopt, met name aan de grens van Macedonië. Mag ik van de minister-president horen dat hij hiervan een topprioriteit maakt?

Dan hebben we net gehoord dat Zweden een opt-out zou kunnen krijgen — dat wordt althans voorgesteld door de Europese Commissie — omdat men al voldoende vluchtelingen zou hebben opgenomen. Ik lees in de stukken dat het om 112.000 vluchtelingen gaat. Dat is inderdaad tweemaal zoveel als Nederland heeft opgenomen. Maar als we deze optie ter beschikking stellen aan lidstaten, zullen er ongetwijfeld meer landen gebruik van willen maken. Wat komt er dan terecht van de herverdeling, die ook de minister-president graag zou willen, als het gaat om bijvoorbeeld de vluchtelingen die nu in Turkije zitten, maar ook om de vluchtelingen in Italië en Griekenland? Ik hoor graag een reactie van de minister-president als het gaat om de optie om Zweden in ieder geval voor een jaar te ontzien.

Vanmiddag is een motie aangenomen die ertoe strekt om een deel van het hulppakket van 3 miljard voor Turkije door ngo's uit te laten voeren om te voorkomen dat er geld gaat naar de rekening van de Turkse overheid, gezien de mensenrechtensituatie daar. Ik weet dat de minister-president mij eerder gegarandeerd heeft dat dit geld niet naar Erdogan wordt overgemaakt. Nu genoemde motie inmiddels is aangenomen, zou ik toch zijn aandacht willen vragen voor de uitvoering ervan. Gaat hij daadwerkelijk in de Europese Raad vragen om een deel van die 3 miljard toe te wijzen aan de ngo's, die gespecialiseerd zijn in de opvang, zodat we weten dat dit geld echt goed terechtkomt?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.