Datum:           4 maart 2014

De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Inderdaad is er sinds het laatste debat veel veranderd. Het bestand tussen de betogers en de regering, het afzetten van de president door het parlement, een nieuwe interim-regering en het uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Rusland oefent nu de facto gezag uit over de Krim door zijn strategische militaire bezetting. Ondertussen heeft de Russische ambtgenoot aangegeven zich helemaal niets van alle kritiek aan te trekken. Rusland stelt simpelweg op te komen voor de veiligheid van de etnische Russen in de Krim. Secretary of State Kerry heeft bovendien al aangekondigd, nadrukkelijk sancties tegenover Rusland te overwegen wanneer Poetin blijft volharden. De EU is hier iets voorzichtiger in.

De cruciale vraag vandaag is: wat is de rode lijn van de EU? De minister wijdt daar in zijn brief de volgende passage aan: "Aperte vijandigheid of onbereidheid om zich aan de internationale rechten in internationale verdragen te houden die Rusland zelf heeft ondertekend, kan niet zonder consequenties blijven." Ik vraag de minister of hij dit iets specifieker wil duiden. Is nu die rode lijn dat Rusland zich zou moeten terugtrekken in zijn kazernes, dat dit aankomende donderdag moet gebeuren en dat er sancties volgen wanneer dit niet gebeurt? Kan de minister daar duidelijkheid over geven? Welke sancties zouden dan effectief en haalbaar zijn?

De ChristenUnie steunt de lijn van de minister dat de-escalatie op dit moment het belangrijkste en het noodzakelijkste is. Met deze minister heeft de ChristenUnie ook waardering voor de houding van de interim-regering van Oekraïne, die tot nu toe erg terughoudend is geweest. Tegelijkertijd lijkt de Russische beer alleen maar agressiever te worden.

Welke mogelijkheden zijn er nog om tot die de-escalatie in de dialoog te komen? Ik zie in de media dat er verschillende platforms en fora actief zijn: de OVSE, de NAVO, de VN, de EU en de Raad van Europa. Is er enigszins sprake van coördinatie met betrekking tot de dialoog met de Russen? Is het dan niet verstandig om dit soort conflicten waarvoor de Veiligheidsraad in het leven is geroepen, vooral in de Veiligheidsraad te bespreken? Als dat niet mogelijk is, zou de OVSE toch de lead moeten hebben?

Ik zeg dit naar aanleiding van het laatste debat, waarin de minister zelf heeft gezegd dat wij niet willen meewerken aan de retoriek en de tegenstellingen van Oost-West, de EU versus Rusland. Het blijkt toch wel degelijk -- en de heren Guy Verhofstadt en Hans van Baalen hebben daar zelf reuring aan gegeven -- dat in de beeldvorming die tegenstelling alleen maar scherper wordt tussen de EU en Rusland. Is het dan niet verstandig om de VN, de OVSE veel meer de lead te laten nemen in plaats van dat de EU dat doet?

Dan kom ik specifiek bij de Krim. De minister zegt enerzijds dat Oekraïne over zijn eigen toekomst moet besluiten. Anderzijds stelt de regering dat het voorgestelde referendum niet opportuun wordt geacht. Kan de minister die passage meer duiden? Ik neem aan dat de minister bedoelt dat een referendum alleen mogelijk is op het moment dat Kiev daarmee instemt. Kan de minister dat bevestigen?

Ik sluit af met een kleiner detail in het geheel, maar het kan toch een signaal zijn. Ik doe de oproep aan de regering: laat minister Schippers thuis; stuur haar niet naar de Paralympics. Dat zou een verkeerd signaal zijn. Ik voeg er meteen aan toe dat het verstandig is om gelijkelijk op te trekken met de EU-lidstaten. Wat is de opstelling van de andere collega-lidstaten met betrekking tot de Paralympics? Is het besluit van minister Schippers afgestemd met de minister van Buitenlandse Zaken?

Voor meer informatie: www.tweedekamer.nl.