De heer Voordewind (ChristenUnie): Voorzitter. Allereerst, ik beperk me tot twee onderwerpen: Diemaco en de vlieguren van de F-16.

            Mijn fractie stemt in met de vervanging van de Minimi en de update van de Diemaco. Hoe zit het met de aantallen in het licht van de 7000 vacatures? De staatssecretaris zegt dat dit geen invloed heeft op de ambitie van Defensie. Hij houdt het bij de aantallen die hij heeft afgesproken, maar wij moeten wel realistisch zijn. Ik neem aan dat die 7000 vacatures niet alleen bureaubanen betreffen maar ook mensen die in gevechtssituaties terecht zullen komen. Is het dan niet realistisch om een lagere bestelling te doen?

            In het rapport van Kreemers wordt uitgegaan van 6000 vlieguren en de vervanging van de eerste vliegtuigen in 2022. Daarmee zegt Kreemers dat de planning van Defensie met de eerste vervanging in 2015 te vroeg is. Defensie berekent dat het gemiddeld aantal vlieguren 5500 zal bedragen, uitgaande van 200 vlieguren. Ik heb dezelfde berekeningen gemaakt als collega Van Velzen en ook gezien dat in de 18 decemberbrief nog werd gesproken over 175 vlieguren. Waaruit zou dat verschil tussen 175 en 200 kunnen bestaan? Het enige waarop ik kwam -- de staatssecretaris geeft dat aan in zijn beantwoording -- is dat het doorvoeren van Wereldwijd dienstbaar leidt tot een kleiner aantal inzetbare F-16's. Ik neem echter aan dat dit stapsgewijs gebeurt. In december gingen wij nog uit van 175 vlieguren, nu van 200. Kan deze stijging daaruit worden verklaard?

Een andere verklaring is de extra slijtage. De vliegtuigen die wij eerder hebben ingezet in onder andere Afghanistan, moesten zwaardere bommen vervoeren, wat een extra belasting vormde. Het kan zijn dat daardoor het maximumaantal vlieguren uitkomt op 5500 in plaats van 6000. Uitgaan van 6000 betekent dat de vliegtuigen 2,5 jaar langer mee zouden kunnen. Wordt die 2,5 jaar weggeschreven omdat er minder vliegtuigen zijn en dus meer vlieguren per vliegtuig en meer slijtage? Is het nog reëel om uit te gaan van 6000 vlieguren? Als het alleen gaat om een vermindering van het aantal vliegtuigen, zou ook de ambitie kunnen worden bijgesteld zodat de vliegtuigen gewoon 175 uur vliegen, zoals ze voorheen hebben gedaan. Je zou kunnen berekenen dat het in de praktijk minder is geweest dan 175 uur per jaar. Door de vliegtuigen maar 175 uur per jaar te laten vliegen, kunnen wij er misschien langer mee doen.

De heer Boekestijn (VVD): Ik luister geïntrigeerd naar de heer Voordewind. Hoe stelt hij zich die 175 uur praktisch gezien voor? In Kandahar hebben wij niet zoveel vliegtuigen. Je kunt ze bovendien niet zo gemakkelijk wisselen en er wordt daar zeer intensief gevlogen, intensiever dan waar dan ook. Mij lijkt het dus niet zo'n praktisch plan, of zie ik dat fout?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Volgens mij wel. Als je kijkt naar het aantal vlieguren tot nu toe en de intensieve inzet in Afghanistan, komen wij ook niet op die 200 uur uit. De vraag is: voorziet de staatssecretaris misschien een grotere of nieuwe missie waarvan wij nog niks weten? Dat zou een groter aantal vlieguren kunnen verklaren.

De voorzitter: Weet u zelf meer?

De heer Voordewind (ChristenUnie): Nee, ik laat mij graag verrassen. Wij gaan het straks over Tsjaad hebben, misschien gebeurt er dan wat.

            Wij hebben de motie uit mei 2008 ondertekend. Daarin staat een oproep om tot een onafhankelijk onderzoek te komen naar de endlife update. Ik heb de brief van 18 december gelezen. Naar aanleiding daarvan vraag ik mij wel af wat precies de kosten zijn, naast het vervangen van een motor et cetera. Kan de staatssecretaris iets specifieker zijn over die kosten? Hij weegt dat heel duidelijk af: de endlife update loont niet omdat die niet in verhouding staat tot de aanschaf van een opvolger.

            De Amerikanen gaan uit van 8000 vlieguren. Ik begrijp dat het daarbij gaat om een nieuwere versie dan onze block 15. Is dat de enige verklaring waarom de Amerikanen van 8000 uitgaan en wij inmiddels van 5500?

Mevrouw Van Velzen (SP): De heer Voordewind heeft samen met de andere coalitiepartners een motie ingediend. Vindt hij dat Defensie het onderzoek naar de endlife update en naar de levensduur van de F-16 zonder de endlife update transparant heeft gemaakt? Is hij het met mij eens dat het onderzoek niet onafhankelijk was en dat de Kamer nog met vragen zit? Het ligt voor de hand om alsnog te vragen om een onafhankelijk onderzoek.

De heer Voordewind (ChristenUnie): In mijn inbreng heb ik een aantal kritische vragen gesteld aan de staatssecretaris. Ik hoop daarover opheldering te krijgen tijdens dit debat, dat ik even moet onderbreken omdat ik naar de plenaire zaal ga. Mevrouw Van Velzen kan er echter verzekerd van zijn dat ik weer terugkom. In de tweede termijn zal ik bezien of er nog aanvullende informatie, mogelijk via een brief, naar de Kamer moet komen om mijn vragen te beantwoorden.

            Afrondend: ik heb drie centrale vragen.

De voorzitter: Voor die drie vragen hebt u één minuut.

De heer Voordewind (ChristenUnie): Ze zijn heel simpel. Wat zou het kosten als wij toch doorvliegen tot die 6000 uur? Wat is ertegen om de ambitie van de luchtmacht te beperken tot 175 vlieguren? Wat is de verklaring voor de 8000 vlieguren van de Amerikanen?